Mahsulotlar sifatini aniqlash va sertifikatlash

Topshiriq va nazorat savollari: 
1. Paxta tolasining asosiy sifat ko„rsatkichlari.
2. 0„zDSt604-2001 - Paxta tolasi texnikaviy shartlar standar- tining 
mazmuni va mohiyati.
3. Paxta tolasining sifat ko„rsatkichlarini aniqlash uchun namuna tanlab 
olish.
4. 0„zDSt614-94 - Paxta tolasi namuna tanlab olish standartining 
mohiyati.
5. Klassyor usulida paxta tolasining sifatini aniqlash.
126 

---

VI bob. CHIGIT SIFATINI ANIQLASH USULLARI
 
6.1. Urug„lik paxtadan olingan, ekishga moijallangan urug„lik 
chigitning sifatini aniqlash
 
Urug„lik chigitning sifatini amqlashdan maqsad - kategoriyasi boyicha 
iflosligini, namligini, mag„zining to„liqligini, pishib yetilganligini va 
mexanik shikastlanmaganligini belgilashdir.
Urug„lik chigitning sifatini aniqlash uchun namuna olinadi. Namuna 
olish tartibi va tanlab olish usullari 663-raqamli standartda keltirilgan.
Ushbu standart qo„llanish doirasi bo„yicha talablari majburiydir.
Urug'lik chigitlar quyidagi texnik talablarga javob berishi 
kerak:
— ekish uchun g„o„zaning rayonlashgan yangi va istiqbolli navlarining 
elita hamda birinchi (Ri), ikkinchi (R2) va uchinchi (R
3
) avlodli chigitlari 
ishlatilishi kerak. R4 va so„nggi avlodlari Respublika qishloq xo„jalik 
vazirligining ruxsati bilan ekiladi;
— urug„lik chigit navligi 38-jadvalda ko„rsatilgan talablarga javob 
berishi kerak;
— uruglik chigit unuvchanligi bo„yicha 39-jadvalda ko„rsatilgan I, П 
va III talablardagidek uchta sinfga bo„linadi.
Ishlab chiqaruvchi va talablar o„zaro kelishuviga muvofiq urug„lik 
chigit bo„yicha 3-jadvalda keltirilgan talablarga binoan o„sib chiqish 
quvvati bo„yicha tavsiflanishi mumkin.
Uruglik chigit ekishga tayyorlash bo„yicha quyidagilarga 
bo„linadi:
— tukli (linterdan keyin);
— mexanik usulda tuksizlantirilgan;
— kimyo-mexanik usulda tuksizlantirilgan.
Namlik (namlikning massaviy ulushi), ifloslik (mineral va organik 
ifloslik 
aralashmalarining 
massaviy 
ulushi), 
tuklilik, 
mexanik 
shikastlanganlik va qoldiq tolalik ko„rsatkichlari bo„yicha uruglik chigit 39-
jadvalda keltirilgan 
me‟yorlarga 
munosib boiishi kerak.
127 

---

Tukliligi bo„yicha tuksizlantirilgan chigitlar tegishli tartibda 
tasdiqlangan namunalarga mos kelishi kerak.
Chigit kategoriyasi ifloslik, namlik yoki mexanik shikastlan- ganlik 
ko„rsatkichlarining eng yomoni bo„yicha aniqlanadi.
Tuksizlantirilgan 
uruglik 
chigitni 
ekish 
uchun 
moijallangan 
fraksiyasining oichamlari bo„yicha bir tekisliligi 94 % dan kam bol- masligi, 
to„kilgan dorilagich aralashmasining mavjudligi esa 0,5 % dan oshmasligi 
kerak.
Tuksizlantirilgan uruglik chigit tayyorlash uchun unuvchanligi 
bo„yicha faqat I va П sinfga tegishli chigitlami ishlatishga ruxsat etiladi.
Elita uruglni yetishtirish uchun elita-urug„chilik xo„jaliklarida 
ekiladigan oilalar bo„yicha yigilgan chigit unuvchanligi bo„yicha I sinfdan 
past boimasligi kerak.
38-jadval