Majburiyatini

Maksadni umumiy belgilashning texnologik, tartibiy tomoni- ni, undan sung ularni ukuv epizodlari darajasigacha anikdash, tu- shuntirish, detallashtirishni kurib chikamiz.
Birinchi, nisbatan «yukrrirok», ya’ni ta’lim jarayonidan yirok darajalarda maksadlar jamiyat talablarining umumiy kri dalari ta’lim tizimi vazifalari (umumlashganlik, ta’riflar xususiyati- ga kura ularga, odatda, TM tomonidan manifest sifatida etlon Kilingan vazifalar dam kushiladi) kabi buladi. Bular yetarli da­ rajada umumiy, muayyan darajada konkretlashgirish mumkin bulgan makradlardir. Pedagogik texnologiyalarda konkretlashtirish uchun boshlangich jixat ta’limning ukuvchiga ta’siri disoblanadi; maz- kur ta’sirning yunalganligi va natijalari tavsifi konkretlash- tirishning asosiy yulini tashkil etadi. Konkretlashtirishning birinchi pogonasi umumiy maksadlar kursatmasiga TaajuiyiyiH bula­ di, ukuvchiga jamiyat, ta’lim muassasasi va ta’lim jarayoni tomo­ nidan buladigan ta’sir xarakterini tushuntirib beradi.
Maksad va vazifalarni anik ta’riflashda kuyidagi jidatlar- ni ajratib kursatish mumkin:

• 
  kay tarzda ta’sir kilish va ukuvchilar uchun kanday sharoit yaratish kerak (yaratilajak ta’lim sharoitlarining tavsifi);
  
• 
  ukuvchilarda kanday xususiyat va imkoniyatlarni shakllanti- rish lozim (ukuvchilar xususiyat va imkoniyatlarining ichki, pro- sessual parametrlari tavsifi);
  
• 
  ukuvchilar ta’lim jarayonida kanday natijalarga erishishga kodir (ta’lim jarayoni tavsifi)?
  

1998—2000 yillar mobaynida Kadrlar tayyorlash milliy dastu- rining ijrosi yuzasidan monitoring utkazish jarayonida maxsus komissiyalar tomonidan Xalk ta’limi vazirligiga takdim etilgan disobot materiallari asosida umumiy ta’limning maksad va vazi­ falari tadlilidan misol keltiramiz.

1. 
   Ta’lim sharoitlarining tavsifi. Tukkiz yillik umumiy urta ta’limning maksadi bolaga jamiyat a’zosi sifatida ega bulgan uz jismoniy, rudiy, akliy salodiyatini tulikruyobga chikaradigan im- koniyat va sharoit yaratishdan iborat. Ushbu ta’rif, uz navbatida, ukuvchilarning kobiliyat va imkoniyatlarini rivojlanti rishga ta’­ sir kursatishi kerak bulgan kator sharoitlar bilan ta’minlashni ta’limning vazifasi kilib kuyadi.
   
2.