Makroiqtisodiy tahlil

9.5.1-rasm. Talab inflatsiyasi³⁷

37. 
    N.Maxmudov, H.Hakimov. Makroiqtisodiy tahlil. O‘quv-uslubiy majmua. T.TDIU, 2018
    

91

bunda,
AD – yalpi talab;

SRAS – qisqa muddatdagi yalpi taklif chizig‘i; P – umumiy narxlar darajasi;

Y – milliy ishlab chiqarishning real hajmi; LRAS – uzoq muddatdagi yalpi taklif chizig‘i.

Agar inflatsiya yalpi taklifning qisqarishi oqibatida yuzaga kelgan bo‘lsa (ya’ni xarajatlarning ortishi oqibatida yuz bersa), u holda bunday inflatsiya xarajatlar inflatsiyasi deb ataladi (cost-push inflation). Xarajatlar inflatsiyasi stagflatsiya holatiga olib keladi, ya’ni bu – bir vaqtning o‘zida ishlab chiqarishning pasayib ketishi va narxlar darajasining oshishidir (9.5.2-rasm).

9.5.2-rasm. Taklif (xarajatlar) inflatsiyasi³⁸
bunda,

R – narxlar darajasi;

Y –milliy ishlab chiqarishning real hajmi; AD – yalpi talab;

SRAS – qisqa muddatda yalpi taklif.

Talab inflatsiyasi va xarajatlar inflatsiyasining birlashuvi natijasida inflatsion spiral hosil bo‘ladi (9.5.3 - rasm). Faraz qilaylik, markaziy bank pul taklifini ko‘paytirdi, bu esa yalpi talabning ortishiga olib keladi. Yalpi talab egrisi AD1 o‘ngga, ya’ni AD2 ga siljiydi. Natijada narxlar darajasi R1 dan R2 ga ko‘tariladi, qisqa muddatda ish haqi stavkasi o‘zgarmas bo‘lganligi sababli (masalan, W1), bunday holatda real daromadlar

38. 
    N.Maxmudov, H.Hakimov. Makroiqtisodiy tahlil. O‘quv-uslubiy majmua. T.TDIU, 2018
    

92

pasayadi (real daromad = nominal daromad/narxlar darajasi, ya’ni narxlar darajasi qanchalik yuqori bo‘lsa, real daromadlar shunchalik past bo‘ladi).