Makroiqtisodiyot fanidan ma'ruza matni doc

                                                       10.1.-jadval 
O’zbekistonRespublikasidasoliqlartizimitarkibi 
Umumdavlatsoliqlari. 
Mahalliysoliqlarvayig’imlar 
1.Yuridikshaxslardaromadiga 
(foydasiga) soliq.. 
2.Jismoniy  shaxslar  daromadiga 
soliq.. 
3.Qo’shilgan kiymat solig’i. 
4.Aksiz solig’i. 
5.Yer 
osti 
boyliklaridan 
foydalanish solig’i. 
6.Suv  resurslaridan  foydalanganlik 
uchun soliq.. 
7.Savdo  va  umumiy  ovkatlanish 
tashkilotlaridan yalpi  daromad  solig’i. 
8.Bojxona boji. 
9..Davlat boji. 
10.Kimmatli qog’ozlarni ruyxatdan 
o’tkazish yig’imi. 
11.Boshqadaromadlar. 
1.Mol-mulk solig’i. 
2.Yer solig’i. 
3.Yagona soliq.. 
4.Infratuzilmani 
rivojlantirish 
solig’i. 
5.Jismoniy  shaxslarning  transport 
yoqilg’isi uchun iste’mol solig’i. 
6.Jismoniy 
shaxslar 
chetdan 
tovarlar  olib  kelganligi  uchun  yagona 
bojxona to’lovi. 
7.Savdo 
huquq 
yig’imi, 
shu 
jumladan  alohida  tovarlarni  turlarini 
sotish lisenziya yig’imi. 
8. 
Ishbilarmonlik 
bilan 
shug’ullanuvchi.huquqiy  hamda  jismoniy 
shaxslarni ruyxatdan o’tkazish yig’imi. 
9.Boshqato’lovlar.  
 
Soliqlar  soliqqa tortish obyektiga karab to’rt guruhga bulinadi: 
-oborotdan olinadigan soliqlar; 
-daromaddan olinadigan soliqlar; 
-mol-mulk  kiymatidan olinadigan soliqlar; 
-yer maydoniga karab olinadigan soliqlar.. 
Iqtisodiymohiyatigakarabsoliqlaregrivato’g’risoliqlargayokibevositavabilvos
tabulinadi. 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

To’g’risoliqlarnibevositasoliqto’lovchilarningo’zito’laydi, 
ya’nisoliqnihuquqiyto’lovchisiham, 
hakikiyto’lovchisihambittashaxsbo’ladi. 
TO’grisoliqyukiniboshqalargaortishHolatibuyerdabO’lmaydi. 
Busoliqlargahammadaromaddantulanadiganvabarchamulksoliqlarikiradi. 
“To’g’risoliqlardanto’g’ridan-
to’g’ridaromaddansoliqto’langanligiuchunsoliqlarstavkasiningkamaytirilishikorxon
alardaromadiningko’pqisminiulargakoldirib, 
investisiyafaoliyatinikengaytirishimkoniniyaratib,  bozoriqtisodiyotinirivojlantiradi. 
Bu  soliqlar  ning  stavkalari  kupaytirilsa,  biznes  imkoniyatlari  kamaya  borib, 
iqtisodiy  rivojlanishni  susaytiradi.  Demak  bu  guruh  soliqlarning  stavkalari 
to’gridan-to’gri bozor iqtisodiyoti bilan chambarchas bog’langandir”
*
. 
Egri  soliqlarni  huquqiy  to’lovchilari  mahsulot  (ish,  xizmatni)  yuklab 
yuboruvchilardir  (xizmat  ko’rsatuvchilardir).    Lekin  soliq  og’irligini  haqiqatdan 
ham  byudjetga  to’lovchilari  tovar  (ish,  xizmat)  ni  iste’mol  qiluvchilardir,  ya’ni 
xakikiy  soliq  to’lovchilar  bu  yerda  yashiringan.  Bu  soliqlar    tovar  (ish,  xizmat) 
kiymati ustiga ustama ravishda qo’yiladi. 
Egri  soliqlar    tarkibiga  QQS,  aksiz  solig’i,  bojxona  boji,  yer  osti 
boyliklaridan foydalanish soliqlari kiradi. Yuqorida aytib utilganidek, to’gri va egri 
soliqlar    yagona  soliq  tizimini  tashkil  etib  bir-biri  bilan  o’zaro  bog’langan. 
Umumiy  soliq  summasi  o’zgarmagan  holda  birining  stavkasini  kamaytirish 
ikkinchisini stavkasini oshirishni talab etadi.