Maliyot tizimlarining vazifalari va turlari

- tarmoqli.
Bir vazifali OT bir foydanuvchining aniq bir paytda aniq bir vazifani bajarish uchun mo’ljallangan. Bu operatsion tizimlarning tipik vakili MS DOS dir.
Ko’p vazifali OT vaqtni multidastur rejimida tasvirlashda EHMdan jamoa bo’lib foydalanishni taminlaydi. Bunday sinfdagi OTning tipik vakillari: IBM korporatsiyasining UNIX, OS 2, Microsoft Windows 95, Microsoft WindowsNT va boshqalardir.
Tarmoqli operatsion tizimlar lokal va global tarmoqlarning paydo bo’lishi bilan bog’liq va foydalanuvchining hisoblash tarmoqlari barcha resurslariga kirishini ta'minlash uchun mo’ljallangan. Tarmoqli OTlarning tipik vakillari: Novell NetWare, Microsoft Windows NT, Banyan Vines, IBM LAN, UNIX,Sun firmasi maxsuloti Solfris dir. (Savol: Bajariladigan vazifalardan kelib chiqib OTni necha guruhga bo’lish mumkin?)
Fayllarning arxivli nusxasini yaratish
Hozirda informatsiyalarni saqlash, extiyotsizlik oqibatida ma'lumotlarni bo’zilishini oldini olish va informatsiyalarni ixcham shaklda saqlash uchun maxsus arxivlovchi programmalardan foydalaniladi. Arxivlovchi programmalarni bir necha variantlari mavjud. Biz keng tarqalgian arj.exe va rar.exe programmalarini kurib chiqamiz.
Programmalarni (fayllarni) arxivlanganda ularning hajmi kamayadi. Qanday miqdorga kamayishi faylni turiga bog’liq. Masalan matnli fayl arxivlanganda uning xajmi 70 % ga kamayadi.
Kompyuterlardan foydalanish jarayonida turli sabablarga ko’ra magnit disklardagi ma'lumotni o’chirish yoki zararlantirish mumkin. Bu magnit diskini ishdan chiqishi, fayllarning noto’g’ri tahriri yoki faylni extiyotsizlik oqibatida o’chirilishi, yoki kompyuter virusining zarari natijasida yo’z beradi. Shuning uchun .foydalanayotgan fayllarning arxiv nusxasini ko’chirish va o’zgartirilayotgan fayllar nusxasini yangilab turish zarur.
(Munozara: Arxivlash deganda nimani tushunasiz?)
Nusxa ko’chirish uchun COPY, XCOPY, hamda BASKO’P, RESTORE komandalaridan ham foydalanish mumkin. Lekin bu holda disk nushalari uchun juda Ko’p disketalar kerak bo’ladi. Chunki bunda nushalar hajmi o’zgarmaydi. Masalan, 20 Mbaytli kattik diskdagi fayllar nusxasini ko’chirish uchun 360 Kbaytli 60 ta disketa kerak.
(Savol: 30 Mbaytli kattik diskdagi fayllar nusxasini ko’chirish uchunchi?)
Arxivlovchi fayllar.
Fayllarning arxivli nusxasini yaratish uchun maxsus arxivlovchi programmalardan foydalaniladi. Bu programmalar arxiv disketalarda joyni tejaydi va arxiv fayllardan foydalanishda qulayliklar yaratadi.
Qoidaga ko’ra, arxivlovchi programmalar fayl nushalarini diskda siqib joylashtiradi, fayllarni arxivdan olish va arxiv mundarijasini ko’rish imkoniyatini beradi .
Eng Ko’p tarqalgan arxivlovchilar: ARJ, PKARC, PKPAK, PAK, PKZIP, LHRC, PKZIP va ARJ qulayroq va tezroq ishlaydi. Shuning uchun qo’yida ARJ, PKZIP va PKUNZIP programmalarining qisqacha tafsifini keltiramiz.
Arxivli fayl bir necha fayllarni sqqilgan holda bir faylga joylashgan majmuidir. Arxiv fayl mundarijaga ega. Unda fayllar nomi, fayl joylashgan katalog nomi, oxirgi o’zgartirish faqat va sanasi, faylning diskdagi va arxivdagi xajmi va tekshirish kodi haqidagi ma'lumot beriladi. (Munozarali holat: Siz qanday arxivlovchi programmalar bilan ishlagansiz? Foydasini sezganmisiz?)
PKZIPG`PKUNZIP va ARJ programmalari
PKZIPG`PKUNZIP, ARJ programmalari fayllarni arxivlashtirish va ularni arxivdan qayta tiklash vazifalarini bajaradi.
Arxiv fayllarini saqlash uchun matnli axborot uchun 60-70% joy, bajariluvchi fayllar uchun 20-30% joy tejaladi. Sikishtirilishi fayl nomi qarshisida ko’rsatiladi.
Bu programmalar arxiv fayl tashkil etish, qayta tiklash yangi fayllarini arxivga qo’shish, fayllarni yangi turlariga almashtirish, arxivdvn fayllarni o’chirish va fayllar ro’yxatini chiqarish imkoniyatlariga ega.
ARJ programmasi bir necha bobli arxivlar tashkil qila oladi. Bu katta xajmdagi programmalarni disketlarga arxivlashda qulaydir. PKZIP programmasi. ZIP,ARL esa. ARJ kengaytgichiga ega.