Бу мисолда катаклардан бири иккита элементдан иборат, яъни «Уруш ва тинчлик, Алифбе». Шунинг учун у атомар эмас.
Уни қуйидаги жадвалда тузатиб, 1NF шаклни ҳосил қиламиз.
Категория
|
Товары
|
Китоблар
|
Уруш ва тинчлик
|
Китоблар
|
Алифбе
|
Ўйинчоқлар
|
Юла
| Ikkinchi me’yoriy shakl (2NF ) - Jadval ikkinchi me`yoriy shaklda deyiladi, qachonki u birinchi me`yoriy shaklda bo`lsa, hamda birlamchi kalitga ega bo`lib, kalit bo`lmagan atributlar birlamchi kalitga to`liq funktsional bog`liq bo`lsa.
Категория
|
Сана
|
Скидка
|
Товар
|
Китоблар
|
10.10.2008
|
10%
|
PHP for dummies
|
Ноутбуклар
|
11.10.2008
|
20%
|
Acer
|
Китоблар
|
10.10.2008
|
10%
|
Windows XP
|
Категория
|
Сана
|
Скидка
|
Китоблар
|
10.10.2008
|
10%
|
Ноутбуклар
|
11.10.2008
|
20%
|
Китоблар
|
10.10.2008
|
10%
|
Категория
|
Товар
|
Китоблар
|
PHP for dummies
|
Ноутбуклар
|
Acer
|
Китоблар
|
Windows XP
|
Бу 1-меёърий шаклда 1NF
Бу 2-МШда (2NF)
Калит – “Категория” ва “Сана”
Ikkinchi me’yoriy shakl (2NF )ga misol - Аудиториялар (корпус№, аудитория№, Майдон кв. м, корпус комендантининг табель номери №); Primary key (корпус №, аудитория№);
- Бу 1NF шаклни декомпозициялаб 2NF га келтирамиз:
Корпус №
|
Аудитория №
|
Майдон кв. м
|
Комендант
Табель №
|
1
|
417
|
25
|
100
|
2
|
315
|
30
|
102
|
1
|
412
|
25
|
100
|
Корпус №
|
Аудитория №
|
Майдон кв. м
|
1
|
417
|
25
|
2
|
315
|
30
|
1
|
412
|
25
|
Корпус №
|
Комендант
Табель №
|
1
|
100
|
2
|
102
|
1
|
100
|
Бу 1-меёърий шаклда 1NF
Бу 2-меёърий шаклда 2NF
Uchinchi me’yoriy shakl (3NF ) - Jadval uchinchi me`yoriy shaklda deyiladi, qachonki u birinchi va ikkinchi me`yoriy shaklga ega bo`lsa, hamda uning kalitsiz atributlari boshqa bir kalitsiz atributlariga funktsional bog`liq bo`lmasa.
- Jadval uchinchi me`yoriy shaklda deyiladi, qachonki u birinchi va ikkinchi me`yoriy shaklga ega bo`lsa, hamda birlamchi kalit tarkibiga kirmagan atributlarining birortasi ham kalit imkoniyatli atribut bilan tranzitiv funktsional bog`liqlikda bo`lmasa.
Uchinchi me’yoriy shakl(3NF )ga misol - Ходимлар (табель№, Фамилия, Исм, Шариф, Мансаб коди, Оклад); Primary key (табель №);
- Бу шакл 2NF да. “Оклад” атрибути “Мансаб коди” атрибутига боғлиқ. Декомпозиция қилиш орқали уни 3NF га келтирамиз.
Табель №
|
Фами-лия
|
Исм
|
Шариф
|
Мансаб коди
|
Ок-лад
|
100
|
Ахмедов
|
Узоқ
|
Ахмедович
|
1
|
300
|
101
|
Саломов
|
Шоди
|
Саломович
|
2
|
250
|
Мансаб коди
|
Ок-лад
|
1
|
300
|
2
|
250
|
Табель №
|
Фами-лия
|
Исм
|
Шариф
|
Мансаб коди
|
100
|
Ахмедов
|
Узоқ
|
Ахмедович
|
1
|
101
|
Саломов
|
Шоди
|
Саломович
|
2
|
3-меъёрий шакл (3NF)
2-МШ (2NF)
Boys-Kodd me’yoriy shakl(BCNF) - Jadval Boys-Kodd me`yoriy shaklida deyiladi, qachonki atributlari orasidagi har qanday funktsional bog`lanish kalit hisoblangan atributlar bilan to`liq funktsional bog`lanishga olib kelsa.
- Boys-Kodd shaklining quyidagicha ta`rifi ham mavjud: Jadval Boys-Kodd me`yoriy shaklida deyiladi, qachonki faqat va faqat uning har bir determinanti potentsial kalit hisoblansa.
- Bir atribut yoki atributlar guruhi determinant hisoblanadi, qachonki boshqa atribut unga to`liq funktsional bog`lanishda bo`lsa.
3MSh va BKMSh ning farqi: - B atribut birlamchi kalit bo`lsa, A atribut esa mumkin bo`lgan kalit bo`lishi shart bo`lmasa, A atributning B atributga funktsional bog`lanishiga 3MSh da ruxsat etiladi.
- A atribut faqat mumkin bo`lgan kalit bo`lsagina bunday bog`lanishga BKMSh da ruxsat etiladi.
Beshinchi me’yoriy shakl (5NF ) - Keyingi beshinchi me`yoriy shakllarda jadvallar atributlari orasida nafaqat funktsional bog`lanishlar, balki ko`p qiymatli funktsional bog`liqliklar ham hisobga olinadi. Uni tavsiflash uchun to`liq dekompozitsiya tushunchasi-dan foydalaniladi.
- To`liq dekompozitsiya – jadvalni barcha bog`liqliklarini saqlab qolgan holda, o`zaro bog`langan sodda va ixcham bir nechta jadvallarga ajratishdir.
- To`liq dekompozitsiyada bo`laklarga ajratilgan jadvallarda soxta qatorlar mavjud bo`lmasligi va uning bog`lanishlari, bo`lingan jadval ichidagi bog`lanishlar bilan to`liq bir-biriga mos kelishi lozim. Agar bo`laklar birlashtirilsa boshlang`ich jadval hech qanday yo`qotishlarsiz yoki ortiqcha ma`lumotlarsiz tiklanishi lozim.
- Beshinchi me`yoriy shakl (5NF): Jadval beshinchi me`yoriy shaklda deyiladi, qachonki har bir to`liq dekompozitsiya barcha proektsiyalari mumkin bo`lgan kalitlarni saqlasa.
Тўртинчи меъёрий шакл (4NF ) - To`rtinchi me`yoriy shakl (4NF): Agar to`liq dekompozitsiya ikkita proektsiya birlashmasidan iborat bo`lsa, beshinchi me`yoriy shaklning xususiy holi bo`ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
