Mana shularni hisobga olib

4. Pulningmiqdoriyliknazariyasidapulichkiqadr-qimmatgaegaemas. Pulningqimmatimuomaladagipulmiqdoribilananiqlanadideganfikrilgarisuriladi. Pulninngoltinasosibekorqilingan.Hozirgipaytdapulhaqidaginazariyalarichidamiqdoriyliknazariyasiengobro’linazariyahisoblanadi. Muomalauchunzarurbo’lganpulmiqdorimuammosikapitalizmrivojlanishiningboshlanishdavrigaboribtaqaladi.«Yangidunyo» Amerika qit’asikashfetilgach, u erlardanEvropagaqimmatbahometallarnioqibkelishi (1503-1560 yillardavomidaIspaniyaga 120 tonnaoltin, 574 tonnakumusholibkelindi) tovarlarnarxini 2,5-4 martagachaoshibketishigaolibkeldi.
15. Hozirgidavrdabozoriqtisodiyotidunyoning ko’’chilikmamlakatlariuchunxosbo’lib, u turlimamlakatlarda har xildarajadavao’zigaxosxususiyatlarbilanamalqilmoqdavarivojlanmoqda. Bu iqtisodiyotningamalqilishmexanizmiko’’labasrlardavomidatarkibto’ib, shakllanib, hozirgidavrdamadaniylashganshaklnikasbetdiva ko’’ginamamlakatlardahukmroniqtisodiytizimgaaylandi. Mazkuriqtisodiyotningbarqarorligi shubilanizohlanadiki, uzoqdavrliiqtisodiyevolyustiyadavomidauningamalqilishiningasosiyklassikqoidalarisaqlanibqoldi.

Oldingimavzudaaytganimizdek, xususiymulkchilikning ‘aydobo’lishivaijtimoiymehnattaqsimotiningro’yberishibozoriqtisodiyotiningkelibchiqishivamavjudbo’lishingumumiysharoitihisoblanadi. Xususiymulkchilikvamehnattaqsimotiijtimoiyxo’jalikningtovarshaklinitaqozoqiladi, tovarishlabchiqarishningmavjudbo’lishio’z-o’zidan ‘ul muomalasi, ayirboshlash, taqsimlashvaiste’molningbozorgaoidxususiyatiniko’zdatutadi. Tovar ishlabchiqarishningrivojlanishibozoriqtisodiyotitaraqqiyotiningasosinitashkiletadi.

Bozoriqtisodiyotiningsamaraliamalqilishiuchunmuhimshartlardanbiri, ishlabchiqarishningmustaqilligi, tadbirkorlikningerkinligi, resurslarningerkinalmashinuvidaniborat. Ishlabchiqaruvchiqanchalikmustaqilbo’lsa, bozor ham shudarajadayaxshirivojlanadi. Erkinayirboshlashishlabchiqaruvchigaularfaoliyatiningnisbatansamaraliyo’nalishlariniko’rsatibberuvchierkinnarxlarningshakllanishigaimkonyaratadi.