Ma’naviyat, uning jamiyat taraqiyotida va barkamol avlod inson tarbiyasida tutgan o‘rni

Millat dinlari - ma'lum millatga hos bo’lib, boshqa millat vakillari o’ziga qabul qilmaydigan dinlar. Ularga YAhudiylik (YAhudiy millatiga hos), Hinduiylik (Hindlarga hos), Konfusiychilik (hitoy millatiga hos), sintoizm (yaponlarga hos) kiradi;
Jahon dinlari - dunyoda eng ko’p tarqalgan, kishilarning millati va irqidan qat’iy nazar unga e’tiqot qilishlari mumkin bo’lgan dinlar. Unga buddaviylik, hristianlik va islom dinlari kiradi.
Bundan tashqari dinlar talimotiga ko’ra monoteistik - yakka hudolik (YAhudiylik, islom kabi) va politeistik - ko’phudolik (Hinduiylik, konfusiychilik) dinlariga bo’linadi.
SHaman - (tunguscha - sehrgar) shamanlik amallarini bajaruvchi shahs. Sehrgarlik real natijalar olish uchun ilohiy kuchlarga ta'sir etish maqsadida amalga oshiriladigan ritual urf-odatlar majmuasidir. U qadim o’tmishda paydo bo’lib, ming yillar davomida rivojlanishda davom etib, saqlanib kelgan. Odatda afsungarlik urf-odatlari bilan mahsus odamlar - shamanlar shug’ullanganlar. Ular asabiy va jazavali kishilar bo’lganlar. Ular har hil ovozlar chiqarish, ashula aytish, raqsga tushish yo’li bilan afsungarlik qilganlar. SHamanlik hozir ham turli halqlarda saqlanib qolgan.
Magiya - (yunon - magus) sehrgarlik. Sehrgarlik marosimlari yakka holda yoki jamoa bo’lib amalga oshirilishi mumkin. Sehrgarlik maqsadga ko’ra quyidagilarga bo’linadi: yovuz sehrgarlik, Harbiy sehrgarlik, sevgi afsungarligi, tibbiy sehrgarlik, ob-Havo sehrgarligi. Magiya hozirda ham zamonaviy dinlarda va turli Halqlar urf-odatlarida saqlanib qolgan.
Totem - (ma'nosi quning uruhiq) Totemning mohiyati qodamlarning hayvonot yoki o’simlikning muayyan turlariga qarindoshlik aloqalari borq. Ehtimol, ma'lum bir jamoaning avvalda asosiy ozuqa manbaini tashkil qilgan hayvon yoki o’simlikka nisbatan e’tibor keyinchalik vujudga kelgan qabilaning diniy tasawurlarining asosiy shakllaridan biriga aylangan bo’lishi mumkin.
Fetish - (fransuz - but, sanam, tumor ma'nosini anglatadi). Uning mohiyati tabiatdagi jonsiz predmetlarga sig’inishdir.
Mif - (yunon - hikoyat, rivoyat) biror Halq orasida mashhur bo’lgan hikoyat, rivoyatlar. Ibtidoiy odamning tasavvuri va e’tiqodlari majmuasi, ularning hayotidagi qiyinchiliklari va yutuqlari og’zaki ijodda aks etgan. Bu narsa odamlar ongida qolib, turli afsonalar yaratilishiga sabab bo’lgan. SHu tariqa ibtidoiy mifologiya vujudga kelgan.