Maple тизимининг ыисыача характеристикаси

3. Maрle 7 тизимида маълумотлар турлари

3.1. Maрle-тили ва унинг синтаксиси

Maрle-тили бир вақтнинг ўзида ҳам тизим билан мулоқот қилиш (кириш) тили ҳам дастурлаш тили бўлиб ҳисобланади. Математик масалаларни дастурлаш бўйича Maрle-тили энг кучли дастурлаш тилларидан биридир.

Maрle-тилнинг алфавити 26 лотин ҳарфлари 10 араб рақамлари ва 32 махсус символлардан иборат. Махсус символларга арифметик операторлар +,-,*,/, даражага кўтариш белгиси * ва бошқалар киради. Махсус символларга қуйидаги тилнинг синтаксиси элементлари ҳам киради:
% — аввалги амалнинг натижасини сақловчи тизим ўзгарувчиси;
: — ҳисоблаш натижасини чиқаришни тўхтатиб турадиган ифода фиксатори;
; — — ҳисоблаш натижасини чиқаришни таъминлайдиган ифода фиксатори; ;
# — дастурий изоҳнинг кўрсаткичи;
" — сатр чеклагичи (масалан, 'string');
:= — ўзлаштириш оператори (масалан, х:=5);
: ; — бўш оператор;
:: — ўзгарувчи турининг кўрсаткичи (масалан, n::integer ёки z::complex);
\ — тескари бўлиш белгиси, контекстга боғлиқ ҳолда вазифаси ўзгариб туради.

3.2. Заҳирага олинган сўзлар

Заҳирага олинган сўзлардан шартли ифодалар, цикллар, процедуралар, ва бошқарувчи командаларни ҳосил қилиш учун фойдаланилади. Maрle 7 тизимида 42 та заҳирага олинган сўз бор (3.1-жадвал).

3-1-жадвал

and	break	By	catch	description
do	done	el if	else	end
error	export	fi	finally	for
from	global	if	in	intersect
local	minus	mod	module	next
not	od	option	options	or
proc	quit	read	return	save
stop	then	to	try	union
use	while

3.3. Ифодалар ва улар билан ишлаш

Maрle 7 умуман олганда математик ифодалар билан иш кўрувчи тизимдир. Математик ифодалар математик қонунлар ва ўзгартириш қоидаларига асосан баҳоланиши ва ўзгартирилиши мумкин. Масалан ифодаларни соддалаштириш функцияси simplify кўплаб математик ифодаларни соддалаштириши мумкин:
> restart:simplify(sin(x)^2+cos(x)^2);

> simplify((x^2-2*x*a+a^2)/(x-a));

ёки математик нотацияда
>

>

Ифодаларни киритиш Enter клавишасини босиш билан тугалланади. Бунда киритиш маркери сатрнинг ҳар қандай позициясида бўлиши мумкин, сўнггида туриши шарт эмас. Агар киритишни янги сатрга ўтказиш керак бўлса Shift ва Enter клавишалари биргаликда босилади. Сессиянинг сўнггидан ҳисоблаганда биринчи, иккинчи ёки учинчи ифодани чақириш учун битта, иккита ёки учта % белгиси ишлатилади:

> a:b:c:
> %;
c
> a:b:c:
> %%;
b
> a:b:c:
> %%%;
a
> 3+6:
> %;
9
> %%+5;
14
Жорий ҳужжат билан ишлашни тугаллаш учун киритиш сатрига киритилган quit, done ёки stop командалардан бирини бажариш етарли.
> stop;