Markazdan qochma nasoslarning asosiy hisoboti

H = fi ( Q ) ; N = f2 ( Q ) ; _Л = f3 ( Q ).
Odatda xarakteristika nasosni sinash (tajriba) yordamida tuziladi.
Nasoslar, odatda, truboprovod sistemasida xosil kilinishi zarur bo'lgan eng ko'p surishga qarab tanlanadi. Lekin nasoslarni ishlatish vaqtida, ko'pincha, surishni ancha keng chegara oraligida uzgartirib turish kerak bo'ladi.
Amalda sarfni boshqarishni bir qancha usullari mavjud:

1. 
   Boshqarishni drossellash usuli. Uning moxiyati berkitkichning ochilish darajasini kamaytirish yo'li bilan kushimcha qarshilik xosil qilishdan iborat.
   
2. 
   Nasosni aylanish sonini uzgartirish usuli. Aylanish sonini uzluksiz kamaytirish bilan sarfni kamaytirish mumkin.
   
3. 
   Bir qism suyuqlikni kaytarish usuli. Bu usulda xaydash trubasi bilan surish trubasini tutashtiruvchi kushimcha trubadagi berkitgichni ochish ochish bilan amalga oshiriladi.
   
4. 
   Ish gildiragi kuraklarining joylashish burchagini uzgartirish usuli ish vaqtida kuraklar kiyalik burchagini uzgartirish mexanizmi yordamida amalga oshiriladi.
   
5. 
   Ishlayotgan nasoslar sonini uzgartirish usuli. Bu nasoslarni ketma-ket va parallel ulash bilan amalga oshiriladi.
   

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1.Bober E.A. Egoshin B.B., Kuxarenko E.V. Osnovy gornogo dela. Uchebnoe posobie, chast 1, 2, 3. Kemerova, 1996-1997, 380 s.
2.Burgakov AS., JejelevskiyYu.A, Yarunin CA Texnologiya mexanizatsii podzemnoy razrabotki plastovyx mestorojdeniy. - M.: Nedra, 1989, 336 s.
3.Vasyuchkov V.F. Gornoe delo. - M.: Nedra, 1990, 512 s.
4.Gornoe delo: Terminologichekiy slovar G.D. Lidin, L.D. Voronina, D.R. Katukov va boshqalar. - M.: Nedra, 1990, 614 s.
5.Yegorov P.V, Bober Yu.N. va boshqalar. Osnovy gornogo dela. - M.: Moskovskiy Gosudarstvennyy gornyy universitet, 2000, 405 s.
6.Jigarov ML, Yarunin CA Texnologiya va mexanizatsiya podzemnyh gornyh ish. - M: Nedra, 1990, 356 s.
7.Isamuhamedov U.A. Kon ishlari asoslari. - T.: «O‘zbekiston», 1998, 156-b.
8.Karetnikov B.H., Kleymanov V.B., Nujdixin A.T. Kreplenie kapitalnyx i podgotovitelnyy vyrabotok. Spravochnik. - M.: Nedra, 1989, 571 s.
9.Klyachkov A.P. Texnologiya gornogo proizvodstva. - M.: Nedra, 1992, 415 s.
10.Melnikov N.V. Kratkiy spravochnik po otkrypysh rabotam. - M.: Nedra, 1986, 358 s.
11.Pravila bezopasnosti v ugolnyx shatahtah. - Samara: Dom pechati, 1995, 242 s.
12.Sagatov N.X.Alimxodjaev S.R. Konchilik ishlab chiqarishda ishlab chiqarish ishlab chiqarish. - T.: ToshDTU, 1996, 61-b.
13.Sagatov N.X., Aripova L. Tva boshq. Ochiq kon ishlari va kompleks mexanizatsiyalash. O‘quv qo‘llanma - T.: 2015.
14.Umarova I.K., Valiev X.R. Foydali qazilmalarni boyitish va qayta ishlash. Ma’ruzalar to‘plami. - T.: ToshDTU, 2000, 56-b.
15.Shilaev V.P. Osnovy obagashcheniya poleznyh iskopaemyh. - M.: Nedra, 1989. 230 s.