Markaziy оsiyo dinlari
Download 454.2 Kb. Pdf ko'rish
|
8-mavzu
- Bu sahifa navigatsiya:
- Qadimgi bobil matematikasi.
- Manbalari va ularning mazmun-mohiyati . 1950-yillarigacha ingliz olimi Ginks Britaniya muzeylaridan birida
- Manbalari va ularning mazmun-mohiyati
- Bu hujjatlarning ko’pchiligi Ura dinastiyasiga mansub ma`lumotlarga bagishlangan. Hujjatlar orasida
|
Qadimgi bobil matematikasi. O’qituvchi: Qurbandurdiyev Sh.U. 8-MAVZU Reja : 1) Tarixdan umumiy ma`lumotlar . 2) Oltmishlik sanok sistemasi . 3) Ko’paytirish jadvali . 4) To’lik kvadrat tenglamaga keltiriladigan geometrik masalalar . «Bobil matematikasi» atamasi ikki daryo oraligidagi Bobil davlati xalklari tomonidan yaratilgan matematik madaniyatni anglatadi. Bobil shoxlari ikki daryo oraligi xalklarini birlashtirishidan avval xam ancha yuksak bulganligi xakida ma`lumotlar bizgacha etib kelgan. Bobil madaniyati xatto davlatni boskinchilar tomonidan bosib olingan davrlarda xam rivojlanishdan tuxtamadi. Ularning madaniyati deyarli xamma erda tarkalgan va turgun izlar koldirgan. Old Osiyo, Urta Osiyo, Xindiston, Armanistongacha etib borgan. Qadimgi bobil matematikasi. Eramizdan oldingi 4000 yillikning yarmida Shumer davlatida xat ma`lum edi. Uning yodgorliklari yoshi jixatidan eng ulug’ xisoblanadi. Asosiy yozuv qurollari sifatida dastlab toshlar, sopol parchalari xizmat kilgan. Kattik taxtachalarga o’yib yozilgan yozuvlar piktogrammalar xarakterida edi. Qadimgi bobil matematikasi. • Yozish texnikasi ham mukammallashib bordi. Maxsus bambuk tayokchalari yoki suyaklar yordamida kurimagan loyga yozish boshlandi. Keyin bu loy utda kuritilgan. Tayokchalar uchburchakli prizma shaklida bulgan va ular loyda koziksimon iz koldirgan. Xar bir belgi ana shu «koziklar»ning maxsus konfiguratsiyasida bulgan. • Tayokchani loyga yon tomoni bilan botirilganda oddiy koziksimon iz kolgan. Xozirgi vaktda uni «Y» belgisi bilan yoziladi va u 1 ni anglatgan. Manbalari va ularning mazmun-mohiyati . 1950-yillarigacha ingliz olimi Ginks Britaniya muzeylaridan birida saqlanayotgan matnlardan birini o’qiy oldi Ginks bu jadvalni faqat undagi ma`lumotlarni oltmishlik sanok sistemasida o’qilgandagina bu ma`lumotlar qandaydir ahamiyat kasb etishini tushungan. Assiriyaliklar davriga mansub bu matnda yangi oydan to to’lin oy davrigacha oyning ko’rinarlik qismining o’zgarishi haqidagi ma`lumotlar keltirilgan. Shunday qilib, nomerlashning bu ajoyib sistemasi boshqa sistemalardan ajratib olingan. Manbalari va ularning mazmun-mohiyati Senkere shahri yaqinidagi qazishmalarda qadimiy Shumer shahri Larsuga oid ko’plab tarixiy yodgorliklar bilan bir qatorda sof matematik xarakterga ega bo’lgan ikkita matnni topgan. Birinchisida: 1 dan 60 gacha bulgan sonlar va ularning karshisiga shu sonlarning kvadratlari yozilgan. Ikkinchisida esa ularning mos birinchi darajalari jadvali keltirilgan. Manbalari va ularning mazmun-mohiyati 1894-1895 yillarda kadimgi Shumer shaharlaridan biri Lagash tarixiga oid katta arxeologik yodgorliklarni aniqladi. Bu hujjatlarning ko’pchiligi Ura dinastiyasiga mansub ma`lumotlarga bagishlangan. Hujjatlar orasida kirim-chikimga oid yozishmalar, hisoblar, yer uchastkalarining rejalari, o’lchamlari, turli maydonlarning yuzalarini hisoblash ishlari o’z aksini topgan. E’tiboringiz uchun raxmat! Savollar bo’lsa marhamat. Download 454.2 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|