Ma’ruza №: 1945-2015 yillarda Arab davlatlari


Download 298.1 Kb.
bet47/67
Sana21.04.2023
Hajmi298.1 Kb.
#1373937
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   67
Bog'liq
Ma’ruza № 1. 1945-2015 yillarda Arab davlatlari

9. Yugoslaviya
Yugoslaviyada markazdan qochish tendentsiyalari nazoratsiz o'sdi Yugoslaviyaning kelajakda alohida respublikalarga bo'linishining birinchi belgilari ushbu federal davlatda "1974 yilgi yangi Konstitutsiyaning qabul qilinishi natijasida federatsiyaning vakolat doirasi torayganidan keyin paydo bo'ldi, bu respublikalarga katta mustaqillik berdi". va 1980 yilda mamlakatning tan olingan etakchisi Yosip Broz Tito vafotidan so'ng darhol kuchayib ketdi ... U o'z hokimiyati va nozik siyosati bilan xorvatlar, serblar, bosniyaliklar, makedoniyaliklar, slovenlar, kosovlik albanlar va bu ko'p millatli mamlakatning boshqa etnik guruhlari o'rtasidagi ziddiyatlarni yumshatishga muvaffaq bo'ldi. Endi esa, Yugoslaviya kommunistlar ittifoqi (Yugoslaviya) tomonidan umumiy siyosat olib borilishini nazorat qilish urinishlari respublikalar va hududlarning ichki ishlariga aralashish sifatida qaraldi. Sloveniya, Xorvatiya, Bosniya va Gersegovinada, Kosovoda millatchilik - islom fundamentalizmi deyarli davlat mafkurasiga aylandi. 80 -yillarning oxiriga kelib, Xorvatiya va Sloveniyada Yugoslaviya g'oyasini birgalikda hayotning asosi sifatida rad etish tendentsiyalari aniq belgilandi. Tezis umumiy slavyan o'tmishini butunlay rad etish haqida ilgari surildi. Bosniya va Gersegovinaning sobiq prezidenti A. Izetbegovichning Islom g'alaba qozonishini juda xohlaganligi haqidagi bayonoti shu ma'noda muhim: "Men uchun asosiysi-bizning mustaqil davlatimiz islomiydir".  
Dastlab, SFRYning parchalanishining asosiy sabablaridan biri respublikalar o'rtasidagi muhim iqtisodiy va madaniy tengsizlik edi. Asta -sekin kuchayib ketdi: Sloveniya va Xorvatiya peshqadamlik qilishdi. Bu orada federatsiyaning o'zida iqtisodiy vaziyat yomonlashib borardi. Tashqi qarz o'sdi, inflyatsiya, katta ishsizlik, majburiy emigratsiya muammoga aylandi. Muammolarga asosan Yugoslaviyaning markazlashtirilmagan iqtisodiy tizimining inqirozi sabab bo'lgan, boshqa mamlakatlarga qaraganda bu mamlakat yanada yaqinroq bo'lgan jahon bozoridagi vaziyatning yomonlashuvi ham muhim rol o'ynagan. Markaziy va Sharqiy Evropada.
Ayrim respublikalarda iqtisodiy inqiroz chuqurlashgani sari birma -bir qutqarish tendentsiyasi paydo bo'ldi. "Federatsiya sub'ektlarining iqtisodiy manfaatlarining mos kelmasligi to'g'risida" nutqlar tez-tez eshitilib turdi va etnik konfessiyaviy murosasizlik kuchayib ketdi. Mamlakat nazoratsiz ravishda parchalanish tomon ketayotgan edi. Anti-federalistik kayfiyat, birinchi navbatda, sanoati rivojlangan Sloveniya va Xorvatiya respublikalarida keng tarqalgan edi, ular federatsiyani og'ir yuk deb bilishardi.
Bolqondagi vaziyat, shuningdek, Sharqiy Evropa mamlakatlarining jahon sotsialistik tizimining parchalanishi bilan murakkablashdi, bu Evropada yuz berdi, bu yangi ming yillikning yaqinlashuviga to'g'ri kelgan yangi davrga o'tishni belgilab berdi.

Download 298.1 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   67




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling