Ma'ruza №21. Triggerlar asosida yig’ilgan xisoblagichlar va ularning sxemalari

21.5-rasm. Parallel otishli hisoblagich sxemasi fragmenti.

Shunday qilib, parallel hisoblagichda barcha triggerlar bir vaqtda (sinxron ravishda) takt impulsi oladilar, chunki ularning takt kirishlari parallel ulangan. Shuning uchun triggerlar deyarli bir varakayiga qayta ulanadilar. Bu vaqtda chiqishda ma’lumot ornatilish vaqti bir trigger-ning qayta ulanish vaqtiga teng:

.
Lekin tezkorlikni oshirish sxemani murakkablashishi hisobiga amalga oshiriladi. Parallel hisoblagichga maxsus shifrator kiritiladi, ular tezkor o'tish sxemasi (TOS) deb ataladi. U Qi chiqishlarga ulanadi.
Parallel hisoblagichlarda sanoq tartibi (jamlash yoki ayirish) trig-gerning dinamik kirishiga (to gri yoki invers) bogliq emas, balki trig-gerning qaysi chiqishi otishni shakllantirish uchun ishlatilayotganiga bogliq. Agar triggerning to gri chiqishi ishlatilayotgan bolsa, bunday
hisoblagich - jamlovchi, agar invers kirishi ishlatilayotgan boʻlsa ayiruv-chi hisoblanadi. Yuqorida ko'rib o'tilgan hisoblagich jamlovchidir.
Reversiv hisoblagichlarda ikkita T(+) va T(-) sanoq kirishlari mavjud. Sanoqni boshharish kirishiga berilayotgan «koʻproq/kamroq» komandaga mos ravishda navbatdagi takt impulsi kelishi bilan hisob-lagich natijasini bir qiymatiga oshirish yoki kamaytirish mumkin. Reversiv hisoblagich razryad sxemalariga 2x2 HAM-YOKI element-larida bajarilgan multipleksorlar kiritiladi.
Hulosa qilib shuni aytish mumkin-ki, IMS ko'rinishida asinxron va sinxron to'rtrazryadli hisoblagichlar ikki variantda ishlab chiqariladi: ik-kilik va o'nlik.


Nazorat savollari

1. Hisoblagichlarning asosiy ishi va sinflanish belgilarini aytib

bering.
2. Hisoblagichlarning razryad sxemalari orasidagi aloqa turlarini
sanab bering.
3. Hisoblagichlarning tezkorligi qanday usullar bilan oshiriladi?