Ma’ruza №6 portlovchi materiallarni qabul qilib olish,tarqatish va hisobga olish,quritishda,yanchishda va qobiqlarni portlovchi material bilan to’ldirishda havfsizlik qoidalari va ishlarni bajarish tartibi

Portlovchi moddalarning hisob kitobi
§ 55. Portlovchi moddalarni qabul qilib olish va tarqatish “Portlovchi materiallarni saqlash, ishlatish va hisob-kitobini yuritish tartibi”to’g’risidagi yo’riqnomaga asosan bajarilishi kerak.(3-ilova).
§ 56. 157 va 162 paragraflardagi holatlardan tashqari holatlarda PM ni sutkalik ehtiyojdan ortiq tarqatishga ruhsat etilmaydi. § 57. PM omborhonalarini tekshirishda ochilmagan-buzilmagan quti va qoplarni ochish talab etilmaydi.
Ochilgan qutilardagi detonatorlarni sanashni saqlanadigan joyining kirish dahlizida amalga oshirilishi kerak, alohida kamerada yoki saqlash joyidan tashqarida, bunda detonatorlar yumshoq to’shamaga qo’yilishi kerak.PM larni tarqatishda ochilgan qutilarning qopqog’i ,yashiklar omborga qaytarilganda qopqoqlari yopilishi kerak.
Quritish, yanchish, g’alvirlash va qobiqlarni portlovchi moddalar bilan to’ldirish.
§58. Namligi 0,5% dan ortiq bo’lgan ammiak-selitrali PM larni er osti ishlarida, ochiq ishlarda 1,5% dan ortiq bo’lganda ochiq kon ishlarida qo’llashga ruhsat etilmaydi.
0,5 dan 1,5% gacha namligi bo’lgan.
Bino kam ishchi хonalaridan iborat bo’lishi mumkin.Bunday holatda har hil operatsiyalarni bitta honada ammo har hil vaqtda faqat avvalga ishdan keyin ish joyini tozalagandan keyin o’tkazishga ruhsat etiladi.
§ 62. PM larni binoda bir vaqtda tayorlashda PM ning miqdori 3 tonnadan oshmasligi kerak.
§ 63. Agar PMni tayyorlash uchun bino yoki ochiq maydon ombordan tashqarida joylashgan bo'lsa, unda quyidagi shartlar bajarilishi kerak:
a) eng yaqin bino va inshootlardan, temir yo'llardan va avtomobil yo'llaridan masofa loyihada ko’rsatilgan miqdoriga qarab, lekin 100 m dan kam bo'lmagan holda ushbu Qoidalarning IV bo'limiga muvofiq belgilanishi kerak.
b) PM tayyorlash binosi yoki ochiq maydon bino yoki uchastkadan kamida 5 m masofada joylashgan balandligi kamida 1,5 m bo'lgan panjara bilan o'ralgan bo'lishi kerak;
c) PMni tayyorlash binosi yoki ochiq maydonda ish olib borishda ham, ishdan bo'sh vaqtlarda ham, agar ularda PM mavjud bo'lsa, qo’riqlanadi ; portlatuvchi hodimlar PMni tayyorlash binosida yoki maydonchada bo’lganda, qo’riqlash talab qilinmaydi.
§ 64. PMni saqlash uchun ishlaydigan xonalarda va ularni saqlash xonalarida olov va elektr isitish moslamalaridan foydalanish taqiqlanadi.
Ombor hududida joylashgan PMni tayyorlash binosida faqat issiq suv bilan isitishga ruxsat beriladi. Ombordan tashqarida joylashgan binoda pechka va elektr isitishga ham ushbu qoidalarning § 66 va 67 talablariga muvofiq yo'l qo'yiladi.

§ 65. Quyidagi shartlarda ish xonalarida radiatorlar va issiq suv isitish quvurlarini o'rnatishga ruxsat beriladi:

a) quvurlar va radiatorlar sirt harorati 70 ° C dan oshmasligi kerak;
b) quvurlar va radiatorlar yog'li bo'yoq bilan bo'yalgan bo'lishi kerak; qovurg’ali quvurlar va qovurg’ali radiatorlardan foydalanish taqiqlanadi. Quvurlar va radiatorlar ustiga biron bir narsalarni joylashtirish taqiqlanadi.
§ 66. Pechni isitish uchun pechlarni alohida kirish joyi bo'lgan izolyatsiya qilingan xonaga joylashtirish kerak; ish xonasiga kiradigan pechning devori silliq (yoriqlarsiz, chuqurchalarsiz), oqlangan yoki issiqlikka bardoshli lak yoki tunuka po'lat bilan qoplangan yoki plitka-kafellar bilan qoplangan bo'lishi kerak. Pechka quvurlari uchqun ushlagichlari bilan jihozlangan bo'lishi kerak.
§ 67. Elektr isitish bilan barcha elektr simlari va armatura portlashga хavfsiz ishlangan bo'lishi kerak.
Kalitlar va rozetkalar izolyatsiya qilingan xonada yoki bino tashqarisida maxsus qulflanadigan qutida joylashgan bo'lishi kerak.
§ 68. PM tayyorlash uchun binoning devorlari, shiftlari, pollari, eshiklari va boshqa qismlarini qurish, shuningdek chaqmoqdan himoya qilish moslamasi tegishli omborlarni qurish qoidalariga mos kelishi kerak. PM tayyorlash binosi ombor tashqarisida joylashgan bo'lsa, chaqmoqdan himoya qilish moslamasi talab qilinmaydi.
Bino mahalliy yong'in o’chirish idoralari bilan kelishilgan me'yorlarga muvofiq yong'inga qarshi vositalar bilan jihozlangan bo'lishi kerak.
§ 69. Xonada portlovchi moddalarni quritishda portlovchi moddalar yotqizilgan stollar yoki javonlar isitish joylaridan (pechlar, quvurlar, radiatorlar) kamida 1 m masofada joylashgan bo'lishi kerak.Stollar orasi,stollar va devorlar orasida kamida 0,7 m kenglikdagi o'tish joylari bo'lishi kerak. Portlovchi moddalar bilan operatsiyalar bajariladigan stollar chetlari bo'ylab bo’rtchalar bilan jihozlangan bo'lishi kerak.
§ 70. Xonalarda va ochiq joylarda ish paytida, to'kilgan portlovchi moddalarni vaqti-vaqti bilan tozalash kerak. Ish oxirida har bir xona va ochiq joy supurilishi va portlovchi changdan yaxshilab tozalanishi kerak; devorlarni, stollarni va jihozlarni nam mato bilan artish kerak. Portlovchi moddalar hisob-kitoblari, shuningdek, paketdan chiqarilgandan keyin qolgan qog'oz gilzalar maxsus qutida saqlanishi kerak va VII bo'limda belgilangan qoidalarga muvofiq sutkada kamida bir marta yo'q qilinishi kerak.
§ 71. Portlovchi moddalarni quritish, maydalash, elash va korpuslarni ochiq havoda to'ldirish quruq ob-havo sharoitida faqat kunduzi amalga oshirilishi kerak; portlovchi moddalar brezent, fanera yoki boshqa to’shamaga qo'yilishi kerak.
Portlovchi moddalar to'kilmasligi uchun ularni mahkam idishda olib borish kerak.
§ 72. Ammiak selitrali portlovchi moddalarni quritish uchun sovutishga havo harorati 60 ° C dan yuqori bo'lmagan havo quritgichlardan (shkaflar, kameralar) foydalanishga ruxsat beriladi. Quritgich uchun puflagichli havo isitgichi alohida qurilgan joyga yoki izolyatsiya qilingan xonaga joylashtirilishi kerak.
§ 73. Ish xonasida, qo'lda yanchishdan tashqari, quyidagi shartlar bajarilishi sharti bilan baraban, yuguruvchi, aylanib ezgich va boshqalar kabi yanchish moslamalaridan foydalanishga ruxsat beriladi;
1) qurilmalar ish paytida uchqun paydo bo'lishini istisno qiladigan materiallardan tayyorlanishi kerak;
2) mexanizmni boshqaradigan moslamalari bo'lgan motorlar portlashga qarshi choralar ko’rilgan bo'lishi yoki alohida xonada joylashgan bo'lishi kerak;
1) barcha qurilmalar va uzatmalar zaminlangan bo'lishi kerak;
2) jihozlarni ta'mirlashga xonadagi barcha mexanizmlar to'xtatilganda va portlovchi moddalardan tozalangan taqdirdagina yo'l qo'yiladi; portlovchi moddalar loyiha bo’yicha ushbu talablarning VII bo'limi qoidalari talablariga muvofiq ta'mirlashdan oldin yo'q qilinishi kerak;
3) texnik xizmat ko'rsatuvchi xodimlar podshipniklarning holatini muntazam ravishda kuzatib borishi, ularning qizib ketishiga yo'l qo'ymasligi kerak;
4) barabandan chiqadigan kuchli changni yo’q qilish uchun, portlovchi moddalarni maydalash uchun barabanlar germetik yopilgan yog'och korpuslarga joylashtirilishi kerak;
1) portlovchi moddalarni maydalash uchun uskunada changli havoning mahalliy so’riladigan qurilmasi bo'lishi kerak.
§ 74. Portlovchi moddalarni elakdan o’tkazish uchun mexanik elaklardan foydalanishga § 73-bandda belgilangan shartlar asosida ruxsat beriladi.