Ma’ruza: Dasturiy ta’minot arxitekturasiga kirish

1. 
   Ma’ruza: Dasturiy ta’minot arxitekturasiga kirish
   

Dasturiy ta’minot arxitekturasiga kirish

Informatika sohasi yaratilgandan beri dasturiy ta'minot tizimlarining murakkabligi bilan bog'liq muammolarga duch keldi. Ilgari muammolarni murakkabligi ishlab chiquvchilar tomonidan ma'lumotlar tuzilmalarini to'g'ri tanlash, algoritmlarni ishlab chiqish va vakolatlarni chegaralash kontseptsiyasini qo'llash orqali hal qilinardi. Dasturiy ta'minotni ishlab chiqarish sohasida "dasturiy ta'minot arxitekturasi" atamasi nisbatan yangi bo'lsada, ushbu sohadagi asosiy tamoyillar 1980-yillarning o'rtalaridan boshlab dasturiy ta'minotni ishlab chiquvchilar tomonidan tartibsiz holda qo'llanila boshlandi. Dasturiy ta'minot arxitekturasi tizimni tushunish va tushuntirishga qaratilgan birinchi urinishlarda noaniqliklar va tushunmovchiliklar yuzaga kelgan , ko'pincha bu qandaydir chiziqlar bilan bog'langan bloklar, diagrammalar bilan bog’liq bo’lgan. 1990-yillarda ushbu fanning asosiy jihatlarini aniqlash va tizimlashtirishga urinishlar bo'lgan. Dastlab loyihalash qoliplari, dizayn uslublari, tajribalar, tavsiflash tillari va formal mantiqning to'plamlari ishlab chiqilgan. Dasturiy ta’minot arxitekturasi fanining asosiy g'oyasi - bu abstraktsiya va huquqlarni chegaralash orqali tizimning murakkabligini kamaytirishdir. Bugungi kungacha "dasturiy ta'minot arxitekturasi" atamasining aniq ta'rifi bo'yicha hali ham aniq kelishuv mavjud emas.

Dastur arxitekturasi foydalanuvchisi nuqtai nazaridan dasturiy ta'minot arxitekturasi har bir foydalanuvchi, masalan, manfaatdor tomon, dasturiy ta'minot ishlab chiqaruvchisi, dasturiy ta'minotni qo'llab - quvvatlash jamoasi, dasturiy ta'minotni qo'llab - quvvatlash bo'yicha mutaxassis, dasturiy ta'minotni o’rnashtirish bo'yicha mutaxassis, sinovchi va oxirida foydalanuvchi mutaxassisligi bilan bog'liq muammolarni hal qilish uchun yo'nalish beradi. Shu ma'noda, dasturiy ta'minot arxitekturasi aslida tizimdagi turli xil qarashlarni birlashtiradi. Ushbu turli xil qarashlarni dasturiy ta'minot arxitekturasida birlashtirish mumkinligi, dasturiy ta'minotni ishlab chiqish bosqichidan oldin ham dasturiy ta'minot arxitekturasini yaratish zaruriyatini anglatuvchi dalildir.

Dasturiy ta’minot arxitekturasi kontseptsiya sifatida 1968 yilda Edsger Deykstra va 1970 - yillarning boshlarida Devid Parnasning tadqiqot ishlari bilan boshlandi. Ushbu olimlar dasturiy ta'minot tizimining tuzilishi muhim ekanligini va to'g'ri tuzilmani yaratish juda muhimligini ta'kidladilar. Ushbu sohani ta’siri 1990 yillarning boshidan boshlab me'moriy uslublar (naqshlar), me'morchilikni tavsiflash tillari, me'morchilik hujjatlari va rasmiy usullar bo'yicha tadqiqot ishlari orqali oshdi. Dastur arxitekturasini fan sifatida rivojlantirishda tadqiqot muassasalari muhim rol o'ynaydi. Karnegi Mellon Universitetidan Meri Shou va Devid Garlan 1996 yilda dasturiy ta'minot me'morchiligi: yangi fan istiqboli deb nomlangan kitob yozdilar, unda tarkibiy qismlar, bog’lanuvchilar, uslublar va boshqalar kabi dasturiy ta'minot me'morchiligi tushunchalari ilgari surildi. Dasturiy ta'minot arxitekturasi odatda bir nechta ko'rinishni o'z ichiga oladi, ular bino qurilishidagi har xil turdagi loyihalarga o'xshashdir.

Arxitektura ko'rinishi 2 tarkibiy qismdan iborat:

Elementlar

Elementlar orasidagi munosabatlar
Arxitektura qarashlarini 3 asosiy turga bo'lish mumkin

1. 
   Modul ko'rinishlari tizimni turli dastur bloklarining tuzilishi sifatida ko'rsatadi.
   

2. 
   Komponent va bog’lanishli ko'rinishlari - tizimni parallel ishlaydigan elementlarning (tarkibiy qismlarning) tuzilishi va ularning o'zaro ta'sirini (ulagichlar) ko'rsatish.
   

3. 
   Joylashtirish (inglizcha ajratish ko'rinishlari) - tizim elementlarining tashqi muhitda joylashishini ko'rsatadi.