Ma’ruza Mavzu: dhcp tarmoq protokoli Reja: dhcp protokoli

DHCP-serveri turli ish tartiblarida ishlashi mumkin:
• statik manzillarni qo‘lda tayinlash;
• statik manzillarni avtomatik tayinlash;
• dinamik manzillarni avtomatik ravishda taqsimlash.
Barcha ish tartiblarida mamur dastlab DHCP-serverining ulanishlarini 
o‘zgartirishi kerak boiadi, ya’ni DHCP-serverga bir yoki bir necha IP-manzilni 
taqsimlash uchun yetarli oraliq xabarini berish orqali. Bu manzillaming barchasi 
bitta tarmoqostiga qarashli boiishi kerak.
Qoidagi ish tartibida mamur ega boiishi mumkin boigan manzillar pulidan 
tashqari DHCP-serverini IP-manzillarni jismoniy manzil bilan aynan mosligi 
haqidagi axborot bilan yoki mijozning boshqa identifikatorlar bilan ta’minlaydi. 
DHCP-serveri bu axborotdan foydalanib har doim ma’lum DHCP-mijozga unga 
mamur tomonidan tayinlangan doim bir xil boigan IP-manzilni beradi (va 
shuningdek ulanishlarni o‘zgartirish ko‘rsatkichlarining to‘plamini).
Statik manzillarni avtomatik ravishda tayinlash ish tartibida DHCP-serveri 
mustaqil, mamuming aralashuvisiz, xohishiy ravishda mijozga mavjud IP-manzil 
pulidan IP-manzilni tanlaydi. Manzil puldan mijozga doimiy foydalanishgaberiladi, 
ya’ni mijozning tanish uchun axboroti bilan va uning IP-manzili bilan awalgidek 
doimiy moslik mavjud, xuddi qoida tayinlash kabi. U DHCP-serveri tomonidan 
mijozga IP-manzilni birinchi bor tayinlash vaqtida o‘matiladi. Barcha keyingi 
so‘rovlarda server mijozga o‘sha IP-manzilni qaytaradi.
Manzillarni dinamik taqsimlashda DHCP-serveri mijozga manzilni 
cheklangan vaqtga beradi, bu vaqtni ijara muddati deb nomlanadi. Ijara muddati 
kompyuterga uni DHCP-serveridan qayda so'rashdan awal tayinlangan IP-
manzildan qancha vaqt foydalanish mumkinligini ko‘rsatadi. Ijara muddati 

---

foydalanuvchi tarmogirang ish tartibiga bogiiq. Agarda u o‘quv korxonasidagi 
uncha katta boimagan tarmoq boisa, u yerga talabalar laboratoriya ishlarini bajarish 
uchun o‘z kompterlari bilan kelsalar, u holda ijara muddati 239 laboratoriya ishlarini 
bajarish uchun sarflanadigan vaqtga teng bo‘ladi. Agarda u korporativ tarmoq bo‘lsa 
va unda korxona ishchilari uzuluksiz ravishda ishlasalar, u holda ijara muddati 
yetarli darajada uzoq vaqt boiishi mumkin - bir necha kun yoki hatto haftalar boiishi 
mumkin.
Qachonki, DHCP-mijoz boiib xizmat qilayotgan kompyuterni tarmoq osti dan 
olib tashlansa, unga tayinlangan IP-manzil avtomatik ravishda ozod etiladi va 
boshqa DHCP-mijozga tayinlanishi mumkin. Umumiy holda har bir keyingi 
tarmoqqa ulanishda kompyuterga avtomatik ravishda yangi manzil tayinlanadi. Na 
foydalanuvchi vana tarmoq marnuri bu jarayonga aralashmaydilar. DHCP ning 
bunday xususiyati bir necha kompyuterlar o‘ rtasida manzillarni dinamik taqsimlash 
imkoniyatini beradi.
Keling, xizmatchilar ish vaqtining katta qismmi ofisdan tashqarida - uyda yoki 
xizmat safarida oikazuvchi tashkilot misolida pul manzillarini dinamik 
taqsimlashning afzalliklarini ko‘rib chiqaylik. Ularning har biri noutbuklarga ega, u 
ofisda boiganda korporativ IP- tarmoqqa ulanadi. Bu tashkilotga qancha IP-manzil 
zarurligi haqida savol tugiladi.