Ma’ruza mavzu: Har XIL yotqizilgan issiqlik tarmоqlarining kоnstruktsiyalari

Kanalsiz yotqizish (5.4.1-rasm) issiqlik tarmoqlarini qurishning eng tejamli usuli bo'lib, kichikroq hajmdagi tuproq ishlari va qurilish-montaj ishlarini ta'minlash, yig'ma betonni tejash, qurilishning murakkabligini kamaytirish va mehnat unumdorligini oshirishdir.
Issiqlik quvurlari va materiallarining yuqori sifatli va bardoshli sanoat namunalari va o'rnatish, izolyatsiyalash-payvandlash ishlarini to'g'ri bajarish bilan usul er osti kommunal xizmatlarining taxminiy chidamliligini (30 yildan ortiq) va korroziyaga qarshi zarur himoyani ta'minlaydi.
Shaharlardagi yangi uy-joylar qurilayotgan hududlarda qozonxonalardan, markaziy isitish stantsiyalaridan kvartal ichidagi er osti kommunikatsiyalarini qurishda bir nechta tarmoqlarni (5.4.2-rasm) issiq va sovuq suv ta'minoti va boshqalarni umumiy xandaqda kanalsiz yotqizish eng samarali qo'llaniladi. Bu holatda quvurlar soni 10-12 donagacha yetishi mumkin. Bu alohida yotqizishdan ko'ra tejamkor (narx bo'yicha 15% ga, tuproq ishlari bo'yicha 25-30% ga), qurilish muddati qisqartiriladi.
Shaharlarda issiqlik tarmoqlarini o'tib bo'lmaydigan er osti kanallarida (5.4.3-rasm) qurish usuli ustunlik qiladi. Kanal issiqlik quvurini mexanik yuklardan himoya qiladi, issiqlik deformatsiyalarini ta'minlaydi, uni yer osti muhiti va er usti suvlari ta'siridan himoya qiladi. Ammo bu turdagi yotqizish juda qimmat, temir-beton konstruktsiyalarni sezilarli darajada iste'mol qilishni talab qiladi (yo'nalishning 1 km uchun 500 dan 2000 m³ gacha), katta hajmdagi tuproq ishlari va mehnat xarajatlari.
Issiqlik quvurlarini tunnellarda, kollektorlar va binolarning texnik er osti yo'llari orqali birgalikda yotqizish usuli (5.4.4-rasm) qo'llanilishi cheklangan.
Issiqlik tarmoqlarini er ostida yotqizish boshqa muhandislik tarmoqlari bilan birgalikda amalga oshirilishiga ruxsat beriladi: kanallarda - faqat suv quvurlari, 1,6 MPa gacha bosimli siqilgan havo quvurlari, mazut quvurlari, issiqlik tarmoqlarini ulash uchun boshqaruv kabellari bilan va ichida tunnellar - faqat diametri 500 mm gacha bo'lgan suv quvurlari, aloqa kabellari, 10 kV gacha kuchlanishli elektr kabellari, 1,6 MPa gacha bosimli siqilgan havo quvurlari va bosimli kanalizatsiya bilan. Isitish tarmoqlarining quvurlarini kanallar va tunnellarda ko'rsatilganlardan tashqari boshqa muhandislik tarmoqlari bilan yotqizishga yo'l qo'yilmaydi.
Shunday qilib, issiqlik tarmoqlari uchun aholi punktlarida, qoida tariqasida, er ostida yotqizish (kanallarsiz, kanallarda yoki shahar va kvartal ichidagi tunnellarda boshqa muhandislik tarmoqlari bilan birgalikda) ta'minlanadi, issiqlik tarmoqlarini yo'llarning chetlariga yotqizishga yo'l qo'yilmaydi. Qamrovi yaxshilangan shahar yo'llari va maydonlari ostida, shuningdek, asosiy magistrallar kesishgan joylarda ular tunnel yoki futlyarlarga yotqizilishi kerak.
Asoslangan hollarda issiqlik tarmoqlarini yerdan (5.4.5-rasm) past yoki baland temir-beton tayanchlarga, ba'zi hollarda - binolarning devorlari bo'ylab kronshteynlarga yotqizishga ruxsat beriladi.
Issiqlik tarmoqlari uchun yo’nalishni tanlashda turar-joy binolari va jamoat binolarini diametri 300 mm va undan kam bo'lgan suv tarmoqlari bilan kesib o'tishga ruxsat beriladi, agar tarmoqlar texnik er osti, texnik yo'laklar va tunnellarda (balandligi kamida 1,8 m) yotqizilgan bo'lsa, binodan chiqishdagi eng past nuqtada drenaj qudug'i issiqlik tarmoqlarining yo'nalishini maktabgacha ta'lim, maktab va tibbiyot muassasalari bilan kesishishiga yo‘l qo‘yilmaydi. 55-rasmda issiqlik tarmoqlarining har xil turlarda yotqizilishi ko'rsatilgan.