Ma’ruza O‘ymalarga ishlov berish va ko‘tarmalarni tiklash. Pardozlash ishlari

Ma’ruza 3. O‘ymalarga ishlov berish va ko‘tarmalarni tiklash.
Pardozlash ishlari

10.1.Ko‘tarmani tiklashda gruntlarga bo‘lgan talablar.

10.2..Ko‘tarmalarni tiklash usullari va sxemalari.
10.3 Ko‘tarmani tiklashda bajariladigan ishlar tarkibi.
10.4Gruntlarni zichlash.
10.5 Ko‘tarmani tiklash uchun talab qilinadigan mashina‑mexanizmlarni tanlash va ularning hisobi.


Tayanch so‘zlar va iboralar. Katok, avtogreyder, optimal namlik, optimal zichlik, vibrokat, shabbalovchi plitalar, avtoshinali potoklar.

Aerodrom Qurilishidagi agrotexnika ishlari uchish maydonining Tuproqli kismida mustaxkam va bir tekis chim koplama xosil kilish maksadida olib boriladi. CHim koplama deb, Tuproqning, ildizlari va ildizpoyalari kuyuk bulib birlashib ketgan O’simliklar xosil kilgan kup yillik chimli ustki katlamini aytiladi.

YAlansochlanib kolgan Tuproqka chim bostirish uning kutarish kobiliyatini 3-5 baravar oshiradi, ivishi va yuvilib ketishini keskin (50-100 baravar) kamaytiradi, chang-tuzonga butunlay barxam berib xavo kemalarini rul bilan boshkarish uchun yaxshi sharoit yaratadi.
Agrotexnika ishlari baxor va kuzda, er kazish va tekislash ishlari tamom bulgandan keyin, agrotexnika tadbirlari loyixasiga muvofik amalga oshiriladi. Bu loyixada er kazish ishlarini olib borish shart-sharoiti, Tuproqning joylashuvi, shuningdek Qurilish xududining iklimshunoslik elementlari xisobga olinadi.
uch boskichda olib boriladi: birinchi boskichda katlam kesib olinadi va uyumlanadi; ikkinchi boskichda mineral Tuproq bilan botslik ishlar bajarib bulingandan keyin, uchish maydonining Tuproqli kismida taksimlanadi; uchinchi boskichda agrotexnika ishlari amalga oshiriladi. Bu xolda O’simlik usadigan Tuproq katlami mustaxkam chim koplama xosil kilish uchun material vazifasini utaydi. CHim xosil kiluvchi utlarning ildizi yaxshi rivojlanishi uchun O’simlik usadigan Tuproq katlamining kalinligi zichlangan xolatda 10-12 sm dan kam bulmasligi, undagi chirindi mikdori kamida 5% bulmotsi darkor.
CHuzinchok joylardagi O’simlik usadigan Tuproq katlamini kovlab olish va yana joyiga kaytarishda Tuproq u chukurning chuzik tomoni buylab, mineral Tuproqni surish yunalishiga teskari tomondan uyumlarga yotkiziladi. Rasm 3.

Rasm 1. Tuproqli O’simlik katlamni ugirish sxemasi.

a) ikkiyonlama.
b) birlashgan joydan.
1. O’simlik gruntining tukilmasi;
2. O’simlik gruntining surish yunalishi;
3. Mineral gruntini surish yunalishi;
O’simlik usadigan Tuproq katlamini chukurning bir tomoniga emas, balki ikki tomoniga uyumlash natijasida ishlarning sermexnatligi ikki baravar kamayadi.
O’simlik usadigan Tuproq katlami bilan botslik ishlar ayrim uziga xos xususiyatlarga ega bulsa-da, mineral Tuproq bilan botslik ishlardan kup fark kilmaydi. O’simlik usadigan Tuproq katlamining kalinligi va uni surib borish masofasiga karab ishlar avtogreyderlar, greyderlar, buldozer kushilgan greyder bilan, buldozerlar va skreperlar bilan amalga oshirish mumkin. Uchish maydonidan tashkarida O’simlik usadigan Tuproq katlamini kovlash va uyumlash buldozerlar bilan, ortish-ekskavatorlar bilan, tashish esa transport vositalari bilan bajariladi.
O’simlik katlamini tiklashda kuyidagi texnologik amallar bajarilishi lozim: Tuproq uyumlangan joydan olinib yoki ortilib, kayta tukiladigan joyga keltirib tashlanishi, yoyilishi, tekislanishi va zichlanishi lozim.
O’simlik usadigan Tuproqni joyiga kaytarish maksadida uni surib yoki tashib keltirish yoki masofasiga karab asosiy er kazish xamda tashish mashinalaridan foydalanish mumkin.