Ma’ruza№12. Аsinхrоn mоtоrlаr tеzliklаrini rоstlаsh usullаri. Juft qutblаr, tоk chаstоtаsini vа sirpаnishini o’zgаrtirib аsinхrоn mоtоrlаr tеzliklаrini rоstlаsh

b) Motorning aylanish chastotasini juft qutblar sonini o‘zgartirish bilan rostlash. Motorning aylanish chastotasi juft qutblar soniga teskari mutanosibda o‘zgaradi. Juft qutblar soni stator chulg‘amining

1-rasm.Tok chastotasi f1 ning har xil qiymatidamotoraylanishchastotasiniU₁ /f₁ = constshartibo‘yicharostlashdagiaylantiruvchimomentiMningchastotaf₂ganisbatano‘zgarishgrafigi (a) hamdaMqconst (b) vaP₂ = const (s) shartlarbajarilgandagimexanikxarakteristikalar.

2-rasmda stator chulg‘amining qutblar sonini o‘zgartirishning eng oddiy sxemasi keltirilgan. Bu sxema bo‘yicha stator chulg‘amining qutblar soni ikki marta o‘zgaradi. Bunda stator chulg‘amining har bir fazasi ikkiga bo‘linib, ketma-ket ulanishdan parallel ulanishgao‘tkazila­di.

1 va 2, 3 va 4-g‘altaklarning parallel ulanishi qutblar sonini ikki marta kamaytirib, motorningaylanishchastotasiniikkimartaoshiradi.
Agardamotorningaylanishchastotasiniuchyokito‘rtkarraoshirishkerakbo‘lsa, u holdastatorgaqo‘shimchayanabittachulg‘amjoylashtiriladi.
2.Аsinxrоn mоtоrlаrning аylаnish tezligini juft qutblаr sоnini o’zgаrtirish bilаn rоstlаsh
Qutblarsonio‘zgartirilib, aylanishchastotasirostlanadiganasinxronmotorlarniko‘ptezliklimotorlardeyiladi.Bundaymotorlarningrotoriqisqatutashganbo‘ladi. 2-rasmda stator chulg‘amiqutblarsoni 2:1 va 8:4 nisbatlargao‘zgaradigansxemalarko‘rsatilgan. Bu rasmdagi «c» sxema M₂const, «d» sxemaesa P₂consthollaruchunqutblarsoninio‘zgartiradivamotorningshurejimlargamosbo‘lganmexanikxarakteristikalariko‘rsatilgan.

2-rasm. Statorfazachulaminingqutblarsoninio‘zgartirishuchunqaytaulashsxemasi: a – 2p = 4 davab - 2 p = 2 dauchfazaliasinxronmotorqutblarsoniniqaytaulashsxemalariamdauningaylantiruvchimomentiM = const (c) vaaylanishchastotasin = const (d) rejimlaridamexanikxarakteristikalariulanishivachulg‘amqadamigabog‘liqbo‘ladi.
Kattao‘lchamgaegabo‘lishvatannarxiningqimmatligiko‘ptez­lik­limotorlarningkamchiliklarihisoblanadi. Bundantashqarimotorningaylanishchastotasinif50 Hz = constbo‘lgandarostlashbirtekisbo‘lmaypog‘onalibo‘ladivamotorningjuftqutblarsonip=1;2;3;4 lardastatorchulg‘amihosilqilganaylanmamagnitmaydonin1 ningaylanishchastotasi 3000: 1500: 1000: 750 nisbatdao‘zgaradi.