Mashg‘ulot №5 Mavzu : Maʼlumot bazasi tizimining arxitekturasi. Uch bosqichli arxitektura. Reja

Mashg‘ulot №5


Mavzu : Maʼlumot bazasi tizimining arxitekturasi.
Uch bosqichli arxitektura.


Reja

1. 
   Ma’lumotlar bazasini sinflarga ajratish.
   
2. 
   Ma’lumotlar bazasini uch bosqichli arxitekturasi.
   
3. 
   Ma’lumotlarni fizik va mantiqiy tavsifi.
   
4. 
   Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimini tashkil etuvchilari.
   

Ob’ektlarni sinflarga ajratish deyilganda, barcha ob’ektlar to’plamini birorta norasmiy belgi bo’yicha qism to’plamlarga ajratishni tushunamiz. MBni murakkabligini hisobga olib, uni sinflarga ajratish belgilari xilma - xil. Hozirgi kunda MBni quyidagi sinflari ko’p ishlatiladi:

1. 
   MB ma’lumotlarni tasvirlash shakliga qarab: video, audio, multimedia guruxlariga ajratish mumkin.
   
2. 
   Video MB ma’lumotlarini ko’rinishiga qarab o’z navbatida matnli va grafik tasvirli bo’ladi.
   
3. 
   Matnli MB ma’lumotlarni strukturalanganligaga qarab strukturalangan, qisman strukturalangan va strukturalanmagan MB ga bo’linadi.
   
4. 
   Strukturalangan MB o’z navbatida ma’lumotlarni modeliga qarab: ierarxik, tarmoqli, relyatsion, ob’ektli relyatsion, ob’ektga yo’naltirilgan MBga bo’linadi. Bundan tashqari strukturalangan MBlari strategik va dinamik shuningdek, markazlashgan va taqsimlangan MBga bo’linadi. MBni foydalanuvchilar soniga qarab: bitta va ko’p foydalanuvchili MBga bo’lamiz va ular ma’lumotlarni saqlanishiga qarab operatsion va analitik bo’ladi.
   

Sanab o’tilgan guruhlardan tashqari iqtisodiy nuqtai nazardan pulli va pulsiz
MBga bo’linadi. Shuningdek, murojaat qilish darajasiga qarab: ommabop va murojaati cheklangan MBga bo’linadi.
MBni logik va fizik tasvirlash. Ma’lumotlarni tavsiflash va ular orasidagi munosabat aloqalar o’rnatish 2 xil ko’rinishda bo’ladi:

1. 
   Logik yoki mantiqiy;
   
2. 
   Fizik;
   

Fizik tasvirlashda ma’lumotlar mashinani tashqi xotirasida saqlashi bilan izohlanadi. Mantiqiy tasvirlashda esa amaliy dasturchi yoki foydalanuvchi tomonidan ma’lumotlarni tasvirlash ko’rinishi tushuniladi.

			A yozuv
			B yozuv
	MBBT I J		C yozuv
C yozuv			.. .yozuv
			n yozuv

Mantiqiy joylashuv

1-rasm. Ma’lumotlarni fizik va mantiqiy joylashuvi