Mashinasozlik texnalogiyasi

2.UMUMIY QISM
2.1 Detalning xizmat vazifasi
Bizga berilgan “Qopqoq’’ detalini massasi 4.3 kg. Materiali Po’lat 3 ГОСТ 380-94. Ushbu detal detal qopqoqsimon detallar sinifiga mansub.
Qopqoqsimon detallar mashin ava mexanizimlarlarda juda keng qo‘llaniladi. Qopqoqlar metal kesish dastgohlarining, avtomobillar va traktorlarning tezliklar qutisi, ichki yonuv dvigatellari, kompressorlar va nasoslarning bloklar silindirlar , reduktorlar qutulari hamda shunga o‘xshash boshqamexanizmlarda podshibnik joylashgan teshiklarni berkitish, ayrim xollarda podshipniklarni ushlap turish uchun xizmat qiladi.
Qopqoqlarning xizmat vazifasi podshipniklarga tayanch vazifasini bajarish bilan birga qopqoqdagi moylash suyuqligini chiqib ketmasligini ta’minlalaydi. Asosiy ish bajaruvchi yuzasi qopqoqning podshipnik turuvchi teshigi bilan birikuvchi silindirik qism va qopqoqni sirti bilan tegib turuvchi sirt yuzasidir. Bu yuzalar 8-9 aniqlik kvalitetida tayyorlanadi. Yuza tozalagi Ra 3.2 mkm da belgilanadi.

1-jadval

Po‘lat markasi	S	Si	Mn	R	S	Ni	Cr
				Ko‘p emas
Po‘lat 3	0.4÷0.5	0.17÷0.37	0.5÷0.8	0.045	0.045	0.30	0.30

Po‘lat 3 markali po‘latning mexanik xossasi, GOST 380-94

2-jadval

Mustaxkamlik chegarasi, Mpa				Brinell bo‘yicha qattiqligi(NV), kg/mm^2	Oquvchanlik chegarasi, MPa
CHo‘zilish, σmch	Siqilish, τms	Egilish, τme	Buralish, τmb
360	610	16	40	241	197

2.2. Detal tuzilishining texnologikligi va uning miqdoriy ko’rsatkikchlari
Mashinasozlikda detallarni mexanik ishlov berishda asosan ularni texnologikligi va uning miqdoriy ko’rsatkichlari rol o’ynaydi . Demak detalni konstruktiv o’lchamlari va ularga qo’yilgan texnik talablarni o’rganilib yuzalarga mexanik ishlov berishda ularga ahamiyat berish lozim. Detalni konstruktiv va texnik talablariga ko’ra detalimiz zagatovkasini prokat yo’li bilan olinganligi malum bo’ldi.. Detaning asosiy yuzalariga markaziy teshik F bo’lib hisoblanadi. Shuning uchun uning yuza tozaligi 3.2 mkm K yuzasi esa 3.2 mkm, 3 ta E teshik va D teshiklar yuza tozaliklari xam Ra3.2 mkm , qolgan yuzalari A, G, C, X, H, H* yuzalari ham 3.2 mkm aniqlikda. B yuzaning yuza tozaligi yuqoriqoq hisoblanib Ra 1.25 mkm shunday qilib barcha yuzalarga mehanik ishlov berish shart. Tores yuzalari A va G markaziy o’qqa perpendikular bo’lishini taminlash kerak.. O’lcham aniqligi bo’yicha quyidagi formula orqali hisoblaymiz:
T=
Bu yerda T -kvalitetdagi o’lchamlar
n-o’lchamlar soni
Bizning holat uchun 10-kvalitet da 2 o’lcham
9-kvalitetda 8 o’lcham
Ushbu qiymatlarni formulaga qo’yib:
T= = =9.2 kv
Demak detalimiz 8.77 kv o’lcham aniqligidadir.
Aniqlik koefitsentini quyidagi formula orqali aniqlaymiz
K =1- =1- =0.88
Yuza tozaligi bo’yicha xisoblarni davom etamiz
Ш = bu yerda:
Ш -yuza tozaligi bo’yicha aniqlik;
n-yuzalar soni;
Bizning xolat uchun
8 ta yuza 3.2 mkm;
1 ta yuza 1.25 mkm dan;
U xolda yuza tozaliklari bo’yicha detal anciqligi :
Ш = 3 mkm.
U xolda yuza tozalik koefitsienti
K= = =0.33
Bu xisoblardan ko’rinib turibdiki detalimiz o’lcham aniqligi bo’yicha 9-kvalitet aniqligida yuza tozaligi bo’yicha Ra 3 mkm bo’ladi.