Mashq ─ saqlagichlarni hisoblash, tanlash va elektr sxemalarda qo‘llash

Nazorat uchun savollar
1. Blokirovka nima va u qaerlarda ishlatiladi? 2.Yuqoridagi sxemada himoya vositalari ko‘rsatilganmi?
3. AP – 50 markali avtomatik himoya vositasini izohlang?
Mashq ─ 3. LOGIK ELEMENTLAR, ZAMONAVIY ELEKTRON QURILMALARDA LOGIKANI QO‘LLASH
Mashg’ulot maqsadi: Logik-mantiqiy elementlarnimg zamonaviy boshqarish elektr qurilmalarda qo‘llanilishini va ularning ishlashini o‘rganish. Mantiqiy qurilmalar bajaradigan asosiy funktsiyalar o‘rganish.
Mashg’ulotni tushuntirish. Turli avtomatik sxemalarda bajaradigan jarayonyalar mantiqiy xarakterga ega. Bundan ma’lumki, u yoki bu operatsiyani bajarilishi belgilangan vaqt mobaynida ma’lum shartlarning mavjudligini yoki mavjud emasligini talab qiladi. Mantiqiy operatsiyalarni bajara oladigan oddiy qurilma sifatida elektromagnitli releni misol qilib olish mumkin.

Ammo, o‘ta tez bajariladigan, hamda ko‘p sonli mantiqiy operatsiyalarni bajarishni talab qiladigan murakkab tizimlarda rele-kontaktorli qurilmalar ishlaqsi qiyinlashadi, ya’ni ular qo‘pol, puxtaligi yetarli emas va yetarli tezlikni ta’minlay olmaydi. Bunday hollarda esa turli kontaktsiz element va qurollardan foydalaniladi. Kontaktsiz mantiqiy qurilmalarda kirish va chiqish miqdorlari (tok yoki kuchlanish) diskret, ya’ni sakrashsimon o‘zgaradi. Quyida mantiqiy elementlar bajaradigan asosiy vazifalari mohiyati bilan tanishib chiqamiz

Mantiqiy element-lar (operetorlar)

Rele kontaktorli sxemalar

Tranzistorli kontaktorli sxemalar

Operatorlar ning shartli belgilari

Holatlar Jadvali

Inkor (inversiya)-«yo‘q» operatsiyasi. Mantiqiy algebraning bu operatsiyasi haqiqiy, bor informatsiyani inkor qilinsa «yo‘q» operatsiyasiga va noto‘g’ri operatsiyalar inkor qilinsa, «ha» informatsiyasiga aylanishini ko‘rsatadi. Bunda aytilgan fikr nohaqiqiy, ya’ni

X bo‘lsa, bu argumentni inkor qiluvchi funktsiyasi U haqiqiy bo‘ladi va quyidagicha
yoziladi. . X U 0 1
1 0