Masshtabga doir masalalar

Daraja to`ri.

Bizga ma`lumli yer shari parallel hamda meridianlarning kesishgan” to`rlari bilan o`raglan” .

Meridianlar-yerning shimoliy va janubiy qutblarini tutashtiruvchi chiziq.Yer yuzia 360 ta parallel bo`lib ular 180’gacha darajalanadi.Meridian yoylarining hammasida uzunlik bir hil. 0’meridian Bosh meridian deb nomlanib u Buyuk Britaniya markazi London shahridagi Grinvich rasadxonasidan o`tadi. Geografik uzoqlik deb Bosh meridiandan berilgan nuqtagacha bo`lgan parallel yoyini daraja hisobidagi uzunligi.0’ dan 180’ gacha sharqda joylashgan nuqtalar sharqiy uzoqlik, g`arbda joylashgan nuqtalar g`arbiy uzoqlik ni bildiradi.
Ekvator chizig`i yerni markazidan o`tib uni qoq 2 ga bo`lib turuvchi chiziq. Uzunligi 40 000 km .Ekvatorga parallel ravishda o`tkazilgan chiziqlar –parallellar deyiladi.Parallellarning uzunligi qutblarga tomon kamayib borib qutblarda 0 ga teng bo`ladi. Parallellar yordamida geografik kenglik aniqlanadi. Geografik kenglik-Ekvatordan berilgan nuqtagacha bolgan qismi yoyining daraja hisobidagi uzunligidir.Ekvatordan shimolda joylashgan nuqtalarning kengligi shimoliy, janubdagi nuqtalarning kengligi janubiy kenglik deyiladi.
1.Masala.A,B,C.D nuqtalarning geografik kordinatalarini aniqlang.

A. 20⁰ SHK 25⁰ G`U

B. 15⁰SHK 15⁰ SHQU
20⁰
10⁰ C.10⁰.JK 20⁰ SHQU

0⁰ D. 5⁰JK 10⁰ G`U
10⁰

30⁰ 20⁰ 10⁰ 0⁰ 10⁰ 20⁰

5.A 25’ jk 35’ g`u, B 10’ shk 45 shqu ,F 50’shk 70’g`u da joylashgan nuqtalarni geografik kordinatalarini belgilang.

6.Quyidagi nuqtalarning geografik kordinatalarini aniqlang.

40^0
20^0		A			C
0^0
20^0			B
40^0	P					K

40⁰ 20⁰ 0⁰ 20⁰ 40⁰ 60⁰