Massovaya introduksiya

O`ZBEKISTONGA O`SIMLIKLARNI YALPI INTRODUKSIYA QILISH

1. 
   1935 dan 1947 yil
   
2. 
   1971 dan 1980 yil
   

Daraxt va butalarni yalpi introduksiyasi 1928-yilda ochilgan. Butun ittifoq quruq suptropiklar institutining Denov stansiyasini, shuningdek, 1971-yilda O`zFA Botanika bog`i bilan R.R.Shreder nomidagi bog`dorchilik, uzumchilik va vinochilik ITI ning Bandixon tajriba stansiyasini tashkil etilishi bilan bog`liq. Bu ikkala tajriba stansiyalarida asosan subtropik iqlimga mansub mingdan ortiq turlar intraduksiya qilingan. Ayni paytda shulardan 224 taksonga mansub o`simliklar muvaffaqiyatli o`smoqda. Introdusentlarni geografik kelib chiqishi bo`yicha tahlil qilinganda ularning 8 ta floristic olbastga, jumladan 19 tur o`simliklar O`rtayer dengizi floristic oblastiga mansub ekanligi aniqlandi.

Taniqli botanik Alfons de Kandol (1855) О‘rtayer dengizi floristik oblastiga Ispaniyadan Siriyagacha va Marokkadan Qora dengizgacha bо‘lgan hududni kiritadi. Engler (1888) va uni izdoshlari esa uni sharqka tomon ancha kengaytirib, Afg‘oniston va Belujistongacha bо‘lgan hududlarni ushbu floristik oblastga kiritadilar. V.V.Alexin (1944) unga Kavkazni katta qismini, YE.V.Vulf esa Kavkaz va Kichik Osiyoni hammasini, hatto Eron va О‘rta Osiyoni kiritgan. Biz uz tadqiqotlarimizda О‘rtayer dengizi floristik oblasti hududini aniqlashda akademik A.L.Taxtadjyan, (1978) klassifikatsiyasidan, ya’ni eng sо‘nggi va umume’tirof etilgan klassifikatsiyasidan foydalandik. Unga kо‘ra О‘rtayer dengizi floristik oblastiga Pirenei orollarining katta kismi, Fransiyaning dengiz atroflari, Apenin va Bolkon yarimorollari, О‘rtayer dengizi orollari, Marokko, Aljirning shimoli, Tunis, Palestin va Livanning katta kismi, g‘arbiy Siriya va g‘arbiy Anatoliyalar kiradi.


Qarshi sharoitida xrizantemaning biologik xususiyatlariga doir. Ahatova X. QDU 43-46 bet.
Xrizantema o`z tarixini eng qadimgi gullaridan biri hisoblanib, bundan 3000 yil avval sharqda- Xitoyda ekib o`stirilgan. Xrizantemaning ikkinchi vatani hisoblangan Yaponiyada ham uning bir necha yangi navlari yaratilgan. Bu gul 1689 yilda Yevropa mamlakatlarida olib kelib o`stirilgan.
1935-yilda mamlakatimizga Koreyadan 35 ta yangi, Fransiyadan eng yaxshi navlari keltirilib, o`lkamizga intraduksiya qilinganligi ma’lum. Xrizantema gulining Qarshi sharoitida 4 navini o`stirib, kuzatishlar olib borildi.
1. Nikola Mas – poyasi to`g`ri, jigar rang.
2. Xoek Bronza – poyasi och yashil rang.
3. Madam Luiza Berton – poyasi tik jigar rang.