Matematíka fakulteti algoritmlestiriw hám programmalastíRÍw texnologiyalarí kafedrasi

Jaratılǵan tiplarni ózlestiriw.
Bir tipga tiyisli bolǵan obiektler basqa tipli obiektke ashiq jarıya yamasa jasırın tárzde ózlestiriliwi múmkin. Jasırın tárzde avtomatikalıq ózlestiriw bolıp, onı kompyuter sizdiń ornıńızde ámelge asıradı. Ashiq jarıya ózlestiriw tek ǵana siz tárepingizdan berilgen qaǵıyda boyınsha ámelge asadı. Jasırın ózlestiriw maǵlıwmatlar joǵalıp ketiwin aldın aladı. Mısalı : siz short tipidagi (2 báyit) informaciyanı int tipidagi (4 báyit) obiektke ózlestira almaysız, bunda informaciya joǵalıp ketiwi bolıwı múmkin. Lekin bunı kompyuter avtomatikalıq tárzde ózlestirgende hesh qanday qátelik júz bermeydi.
Short x=1;
Int y = x ; // jasırın ózlestiriw
Eger siz kerisinshe almastırıwdı ámelge asırsangiz, informaciya joǵalıp ketiwine alıp keledi. Kompilyator bunday ózlestiriwdi ámelge asırmaydı.
Short x ;
Int y=5;
X=y; // Komplyatsiya ámelge aspaydı
Siz onıń ushın ashiq jarıya almastırıwdı ámelge asırıwıńız kerek.
Short x;
Int y;
x= (short) y; // tuwrı
Ózgeriwshiler.
Ózgeriwshi - yaddıń málim bir bólegin qandayda bir bir tipli informaciya ushın ajıratıw bolıp tabıladı. Joqarıda daǵaza etilgen x hám y lar ózgeriwshiler bolıp tabıladı. Ózgeriwshiler inisializatsiya waqtında (baha qabıllaw waqtında ) yamasa programma járdeminde ózgertiliwi múmkin.
Ózgeriwshiler manisin anıqlaw.
Ózgeriwshin payda etiw ushın siz ózgeriwshiniń tipini hám keyin bolsa onıń atınıń beriwińiz kerek. Onıń manisin járiyalaw waqtında yamasa programma dawamında beriwińiz múmkin. Mısalı : a hám b sanlardı jıyındısın s ga ózlestiriw programmasın kóremiz.
using System;
namespace _02_misol
{
class Program
{
static void Main (string[] args)
{
int a, b, s;
a=2;b=3;s=a+b;
Console. Write (“s=”+s);
Console. ReadKey ();
} } }

Ózgermeytuǵınlar.

Ózgermeytuǵın - bul sonday ózgeriwshiki, onıń ma`nisi hesh qashan ózgermeydi. Ózgeriwshiler - bahalardıń ózlestiriwdiń qolay usılı bolıp tabıladı. Lekin siz bahanıń programma dawamında ózgermeytuǵınlıǵın kepillik beriwdi xoxlasangiz, onıń ushın ózgermeytuǵın - ózgeriwshilerden paydalanıwıńız múmkin. Mısalı : eger siz tómendegi ámeldi orınlawshı bolsańız :
= x * 3. 1415926535897932384626433832795
bul kóbeytpeni,
pi=3. 1415926535897932384626433832795;
y=x*pi;
kórinisinde jazıwıńız ábzallaw.
Ózgermeytuǵınlardıń 3 : literallar, belgili ózgermeytuǵınlar hám esaplagichlar túri bar.

Literal : x=100 ;

100 - literal ózgermeytuǵın.
Belgili. Const double pi=3. 1415926535897932384626433832795;
Pi - belgili ózgermeytuǵın.

Mısalı :
class Program

{
static void Main (string[] args)
{const double p = 3. 1415926535897932384626433832795;
System. Console. WriteLine (p);
System. Console. ReadKey ();
}
}
Programma nátiyjesi : pi : 3. 1415926535897932384626433832795 ke teń.
Qatar ózgermeytuǵınları.
Programma jazıw waqtında qatar ózgermeytuǵının járiyalaw ushın onı eki tırnaqsha arasına alıw kerek. Mısalı, “sálem jaslar”. Bul qatar ózgermeytuǵını retinde komplyatsiya boladı. Bunı siz programmanıń qálegen bóleginde orınlawıńız múmkin. Mısalı, funksiya parametrlerin ózlestiriwde, ózgeriwshilerdi járiyalawda.
String a=”Sálem dúnya”.
Consol rejiminde islew ushın. NET de Console klası isletiledi. Bul klasstıń abzallıǵı 2 bólekten ibarat bolıp : onıń barlıq metodları ózgermeytuǵın, sanaqlı bolıp, onı isletiw ushın nusqalaw shárt emes. Ol kirgiziw, shıǵarıw hám aljasıqlardı shıǵarıwdı óz ishine aladı. Ádetde kirgiziw, shıǵarıw standart Consol-de ámelge asıriladı (eger ol bolmasa, mısalı aynalı máselelerde shıǵarıw ámelge asırilmaydi), lekin kirgiziw hám shıǵarıw aǵısların ózgertiw múmkin. Consol menen islewde tiykarınan 4 metod isletiledi: Read, ReadLine, Write, WriteLine, birinshi ekewi kirgiziw, qalǵanı shıǵarıw metodları esaplanadı.
Read metodı. Read metodı kirgiziw apparatlarınan belgin qabıl etedi. Ol int tipida kiritilgen belgi kodın qaytaradı hám hesh nárse kiritilmegen bolsa,-1 ni qaytaradı. Mısalı :

int i = Console. Read ();

Console. WriteLine (i) ;
Bul programma kiritilgen belgi kodın ekranǵa shıǵarıp beredi.
ReadLine metodı. ReadLine metodı kirgiziw apparatlarınan teksttiń qatarın qabıl etedi (onıń manisi keyingi qatarǵa ótiw belgisi menen tawsıladı ). Ol string tipidagi baha yamasa null (eger kirgiziw ámelge aspaǵan bolsa ) manisin qaytaradı. Mısalı :

string s = Console. ReadLine ();

Console. WriteLine (" Kiritilgen qatar : " + s) ;
Write hám WriteLine metodları. Write metodı oǵan jiberilgen ózgeriwshi manisin ekranǵa shıǵarıw wazıypasın atqaradı. Ol string tipini qabıl etedi. Ol barlıq bazalı tiplar ushın isleydi. Sol sebepli onı parametr retinde shaqırıw múmkin.

Console. Write (I);

Console. Write (0. 75<3) ;
Console. Write (" Sálem”);
Odaǵı qatarǵa ózgeriwshi manisin qosıp járiyalaw ushın tómendegi kodtı jazıw jetkilikli:
Console. Write (" Sálem, {0}", I);
Writeline metodınıń ayırmashılıǵı sonda, ol keyingi (jańa ) qatardan baslap ózine jiberilgen ózgeriwshi ma`nisin ekranǵa shıǵarıp beredi.
Endi bul metodlarǵa mısaldı kodın tolıq keltiremiz:
using System;
namespace _01_misol
{
class Program
{
static void Main (string[] args)
{
Console. Write (“1-mısal”);
Console. ReadKey ();
} } }