Materiallari

1.Metrologik ekspertizada topiladigan tipik xatolar.

Texnikaviy xujjatlarni metrologik ekspertizasini utkazish jarayonida xatoliklar kuprok maxsulot ishlab chikishning dastlabki bosk;ichida, ya’ni texnik topshirikni ishlab chikish bosk;ichida aniklanadi. YUzaki va sifatsiz utkazilgan metrologik ekspertiza maxsulot ishlab chikarishda katta iktisodiy yukotishlarga olib kelishi mumkin. Metrologik ekspertizaning turli masalalari kurib chikilganida topiladigan tipik xatolarni urganib chikamiz.

1.Texnik topshirikning (TT) “Metrologik ta’minot buyicha talablar” bulimida kuyilgan talablarning tugriligi va tulikdigi baxolanganda, kuyidagi tipik xatolar topilishi mumkin:

a) kuyilgan talablarni amalga oshirish uchun zarur bulgan me’yoriy xujjatlarning barchasi kursatilmagan;

b) turi tasdikdangan ulchash vositalarini kullash tugrisida talablar yukligi;

v) 0‘2E81;8.016:2002 ga muvofik standartlashtirilgan va attestatlangan ulchashlarni bajarish metodikalarini kullash tugrisida talablar yukligi;

g) 0‘2051:16.4:2001ga muvofik attestatlangan sinov kurilmalarini kullad1 tugrisida talablar yukdigi;

g) ulchash vositasining GOSTi yoki texnik sharti notugri kursatilgan;

d) ulchash vositalarining Davlat Reestriga kiritilmagan ulchash vositasi tanlangan;

e) ulchash vazifasini shartlariga yoki sharoitlariga rioya kilmaslik okdbatida ulchash vositasi notugri tanlangan (masalan, karshilik ulchanganda ulchash tokini chegaralash buyicha);

j) ulchash vositasi i i kullashni iktisodiy samarasi asoslanmagan (masalan, metrologik va boshka xarakteristikalari buyicha tugri keladigan arzonrok ulchash vositasi bor bulsa, kimmat ulchash vositasini ishlatish);

z) ulchash vositasining nomi va metrologik xarakteristikalari notugri belgilangan yoki belgilanishi tulik emas.

• 
  Maxsulot konstrukt 1yasini tekshirish imkoniyatlarini baxolashda kuyidagi tipik xatolar uchraydi:
  

a) ulchash vositasini elektr tarmokka ulashga muljallangan moslamalarni yukdigi tufayli bir kator parametrlarni nazorat kilish imkoniyati yuk;;

b) Birorta kurilmani ichiga joylashtiriladigan ulchash vositasini rostlash va sozlash elementlari kul etmaydigan yoki ishlatishga nokulay joylarda joylashgan bulsa;

v) Anikdik kursatkichlarini ifodalanish shakli MI 1317-2004 talablariga javob bermasligi mumkin.

• 
  Fizikaviy kattaliklar va ularni birliklarini atamalarini, nomlanishini, belgilanishini tekshirish jarayonida kuyidagi tipik xatolar uchraydi:
  

a) 0‘2E)z1:8.010.1 :2002 talablariga muvofik; bulmagan atamalar ishlatiladi (masalan, ulchash vositasini kiyoslash urniga ulchash vositasini tekshirish, xatolik ±0,1 mm urniga anikdik ±0,1 mm, granulalar ulchami urniga granulalar kattaligi va x.k.z.);

b) kattalik birliklari notugri kuchirish (masalan, bosim birligi MPa ni mm.s.us. ga kuchirish), kattalik birliklarini tugri kuchirish uchun ensiklopedik ma’lumotnomadan foydalanish kerak;

v) asbob shkalasinipg bulinma kiymati uning ulchash xatoligi sifatida berilgan (masalan, tarozilar uchun), bunday xolda asbob xatoligi kursatilishi kerak;

g) Kattalik va ularning birliklarini nomlanishi va belgilanishi 0‘2B518.010.1:2002 talablariga javob bermaydi.

Statistik ma’lumotlar buyicha, xatoliklarning asosiy k;ismi ulchash natijalarini k;ayta ishlash algoritmi va anik;lik me’yorlarini asoslash buyicha texnik echimlar taxdil kilinganda, ulchash vositalari kuyilgan talablarga javob berishi tekshrilganda, ularni ratsionalligini bax,olashda topiladi.