Matlab tizimining imkoniyatlari
Download 1.99 Mb. Pdf ko'rish
|
uslubiy q`llanma
|
Programmы
43
2.22-rasm. File
Delphi dasturlashtirish tilining interfeysi dasturning asosiy menyusi, piktografiya ko’rinishidagi buyruq tugmachalari majmuasi va komponentlar palitrasi joylashtirilgan, ob`ektlar inspektori, ob`ektlarni daraxt ko’rinishida tasvirlash qimi, dastur kodi (komandalari)ni yaratish va tahrirlash oynasidan tashkil topgan [40]. 44
2.23-rasm. Delphi dasturlashtirish tilining interfeysi Dasturning asosiy menyusi orqali yaratiladigan elektron darslik va uning qismlari ustida bajariladigan amallarni mos menyu va ost menyular orqali bajarish mumkin. Dasturchiga qulay bo’lishligi uchun eng ko’p foydalaniladigan buyruqlar piktografiya ko’rinishidagi buyruq tugmachalari majmuasi joylashtirilgan bo’lib unda yangi dastur yaratish, ochish, saqlash, yordam, ishga tushirish, dasturni (vizual)forma shaklda ko’rish, dasturni (kodini)matn shaklda ko’rish tugmachalari mavjud. Asosiy oynadgi komponentlar palitrasi dasturlashtirish tilining eng ko’p ishlatiladigan qismi bo’lib, biz yaratadigan elektron darslikda ishlatadigan tugmachalar, menyular, kiritiladigan matnlarni, audio, video, va rasmlarni tasvirlash boshqarish ob`ektlarini komponentlar palitrasidan olib ishlatamiz. Quyidagi rasmda tasvirlangan ob`ektlar nazoratchisi (Object Inspector) ham Delphi dasturlashtirish tilining asosiy qimlaridan biridir. Biz yaratadigan dasturimizda foydalaniladigan har qanday ob`ekt (tugma, matn, tasvir, ovoz, 45
videolarni boshqarish ob`ekt)larning bir nechta hususiyatlari bo’lib, biz ularni ob`ektlar nazoratchisi orqali o’zgartirishimiz mumkin. Obetlar nazoratchisi ikki qimdan iborat birinchi qismida tanlangan ob`ektning hususiyalari (Properties, svoystva)joylashgan. Ob`ektlarning hususiyatlari yordamida ularning sarlavhasini (Caption), yuqori chap burchakdan boshlab necha nuqta pastda (Top), o’ngda (Left) bo’lishligini, bo’yi (Height) va eni (Width) qanday o’lchamda bo’lishligini, forma qanaqa rangda bo’lishligini va shunga o’xshash boshqa hususiyatlarni o’zgartirishimiz mumkin. Ikkinchi qismida esa tanlangan ob`ekt bilan bajariladigan xodisalar (Events, sobыtiya) ro’yxati keltiriladi. Masalan, OnClick xodisasi - tanlangan ob`ekt ustida sichqoncha chap tugmasi bosilganda faollashadi va OnClick xodisasida dasturchi ko’rsatgan amallarni bajaradi. OnCreate xodisasida tanlangan ob`ekt yaratilayotganda qanday amal bajarilishi kerakligini, OndblClick xodisasida ob`ekt ustida sichqoncha chap tugmasi ikki marta bosilganda qanday amal bajarilishi kerakligini ko’rsatiladi (2.24-rasmga qarang).
ikki marta bosilganda qanday amal bajarilishi kerakligi 46
Dasturni(komandalari)ni yaratish va tahrirlash oynasi dastur bajaradigan amallar ketma ketligini o’zida mujassamlashtirgan va dasturchining dastur matnini kiritish va tahrirlash oynasi hisoblanadi. Bu matn dasturlash tilining maxsus qonun qoidalariga asoslangan xolda dasturning ishlash algoritmi kiritiladi. Delphi sistemasida Turbo Pascal dasturlashtirish tilining zamonaviy ko’rinishi bo’lgan Object Pascal dasturlashtirish tilining maxsus qonun qoidalariga amal qilinadi. Delphi dasturi yangi dasturning boshlang`ich qismi o’zi yaratadi (2.25-rasmga qarang). Bunda yaratiladigan dasturning talablaridan kelib chiqqan xolda kerakli o’gartirishlar kiritishi yoki qo’shimchalar qilinadi.
Delphida dasturlashtirish jarayonida operatorlarni kiritish yoki xatolarini to’g`rilash uchun xuddi MS Worddagi kabi tahrirlash ishlari bajariladi. YOzilgan
47
dasturdagi operatorlarnivazifasi va turiga qarab Delphi sistemasi avtomatik tarzda operatorlarni qalin, qiya yoki boshqa rangda tasvirlaydi. Bu esa dasturni tahrirlashda va tushunishda katta yordam beradi. Delphida File
Download 1.99 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|