Matn tahlili

2. G a p b o’ l a k l a r i

(L e s t e r m e s d e l a p r o p o s i t i o n)
Gap bo’laklari gapning asosini tashkil qiluvchi sintaktik hodisalardir.Ular gapda mustaqil so’zlar va so’z birikmalari bilan ifodalanadi. Barcha tillardagi kabi gap bo’laklari fransuz tilida ham ikkiga bo’linadi : bosh bo’laklar (les termes principaux) va ikkinchi darajali bo’laklar (les termes secondaires). Bosh bo’laklar ega va kesimni, ikkinchi darajali bo’laklar esa to’ldiruvchi, aniqlovchi va holni o’z ichiga oladi.
E g a (le sujet) fransuz tilida har qanday gapda mavjud bo’lishi shart bo’lgan bosh bo’laklardan biridir. Fe’llarning shaxssiz shakli bilan ifodalangan gaplarda ega ikkiga bo’linishi mumkin: grammatik ega (le sujet grammatical) va mantiqiy ega (le sujet logique). Masalan, quyidagi gapga e’tibor qilaylik :
Dans ce texte i l existe un dialogue. le sujet grammatical le sujet logique
Bu gapda il grammatik ega, un dialogue esa mantiqiy ega. Mantiqan olganda un dialogue so’zi ega, lekin kesimdan oldin kelishiga qaraganda il so’zini ham ega deb atash mumkin va shunga ko’ra il grammatik ega hisoblanadi.
Gapda ega ko’pincha kesimdan oldin ketma-ket tarzda keladi. Masalan: Dominique a lu ce livre. Lekin ayrim hollarda ega kesimdan biroz ajratilgan holda ham kelishi mumkin. Masalan : Dominique, avec interêt, a lu ce livre. Bunday holatda ega fe’ldan ajratilgan ega (le sujet séparé du verbe) deb ataladi.
Ega quyidagi vositalar orqali ifodalanishi mumkin :

1. 
   Ot so’z turkumiga xos bo’lgan so’zlar :
   

• 
  atoqli otlar (les noms propres): Pierre court dans la forêt.
  
• 
  turdosh otlar (les noms communs) : L’ouvrier va à la fabrique.
  
• 
  otlashgan so’z birikmasi (le groupe nominale): Les enfants de l’ école
  

jouent dans la cour.

• 
  mavhum otlar (les noms abstraits) : La tristesse envahit son regard.
  
• 
  kishilik olmoshi qo’shilgan otlar (les noms doublés d’ un pronom personnel) :