Мавжудлигини куришимиз мумкин. Булар рационалистик ва эволюцион гоялардир


Download 123 Kb.
bet3/5
Sana17.02.2023
Hajmi123 Kb.
#1204992
1   2   3   4   5
Bog'liq
fayl 26-03-2015 pul-referat (1)

Муомала воситаси функцияси.
Муомала воситаси функциясида пул ёрдамида товар узининг пул кийматига айирбош килинади. Бу функцияни бажариш учун накд пул булиши лозим. Бу функция ёрдамида товарларни бир-бирига айирбошлаш-бартер усулига чек куйилади. Тарихий тараккиёт курсатадики, жамият ривожланишининг илк боскичларида бартер килишлар мехнат махсулини айирбош килишининг ягона йули булган. Бу жуда кийин жараён булиб, юзлаб товарларни муомалага жалб килган холда кузлаган максадга эришиш мумкин булган. Олтиннинг пул сифатида ишлатила бошлаши натажасида бартер усули товар айирбошлашнинг усули сифати уз ахамиятини йукотди. Лекин, уни таъкидлаш керакки, бартер усули хозирги кунда хам баъзи холларда жахон амалиётида кулланилиб келмокда.
Товар дефицита, инфляция суръатларининг ошиб кетиши, мамлакатда сиёсий ва иктисодий баркарорликнинг йуклиги шароитида бартер буйича товарлар харакатини амалга ошириш томонлар учун кулай хисобланади.
Пулнинг муомала воситаси функциясида товар кулдан кулга утади ва муомаладан четлашади, яъни истеъмолчи эгалигига утади. Пул ва товарнинг харакати киска вакт ичида тугалланади.
Кийматнинг доимо бир шаклдан иккинчи шаклга утиб туриши пулнинг муомала воситаси функциясининг асосини ташкил килади.Шунинг учун хам бу функцияни бажаришда накд пул булиши, у баркарор, сифати юкори булиши керак.
Узбекистонда муомала воситаси функциясини Марказий банк томонидан чикарилган когоз пуллар ва металл тангалар бажаради. Муомалага чикариладиган накд пуллар микдори савдо-сотик хажмига, иш хаки тулашнинг вактига, ахолининг банкдан карзга маблаглар олиш имкониятига ва бошкалар омилларга боглик. Савдо-сотик хажмининг куплиги ва иш хакининг тез-тез тулаб турилиши муомалага куп пул чикариш зарурлигидан, ахолининг банкдан купрок кредит олиш имкониятига эга эканлиги камрок муомала воситаси керак эканлигидан далолат беради. Шуни айтиш керакки, ишлаб чикаришни ихтисослаштириш, натурал хужалик, кичик корхона, фермер хужаликлариникг купайиши муомала воситасига булган талабни камайтиради.
Пулнинг муомала зоситаси сифатида ишлатилиши муомала харажатларининг бартер харажатларига нисбатан анча паст булишини таъминлайди. Пулнинг муомала воситаси функцияси унинг бошка функцияларидан узининг маълум хусусиятлари билан ажралиб туради. Муомала воситаси функциясининг хусусиятдари сифатида куйидагиларни келтириш мумкин:

  • товар сотувчи ва товар сотиб олувчи уртасидаги муносабат тугалланади ва томонлар товарга ёки пулга эга буладилар;

  • пул муомала воситаси булиши учун аввалом бор киймат улчови булиши керак.




Download 123 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling