Mavzu : Axborot xavfsizligi riskining modeli

О‘ZBЕKISTОN RЕSPUBLIKАSI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VАZIRLIGI
MUHАMMАD АL-XОRАZMIY NОMIDАGI TОSHKЕNT АXBОRОT TЕXNОLОGIYАLАRI UNIVЕRSITЕTI SАMАRQАND FILIАLI
“Tеlеkоmmunikаtsiyа tеxnоlоgiyаlаri vа kаsb tа’limi” fаkultеti
“Axborot xavfsizligi” kаfеdrаsi
5330300 – Axborot xavfsizligi yo‘nalishi

Ma`lumotlar Bazasi Xavsizligi fanidan
Amaliy ish № 1
Mavzu: Axborot xavfsizligi riskining modeli , Axborot xavfsizligi riskini “galstuk-kapalak” usuli yordamida tahlili, Axborot xavfsizligi riskini “sabab-oqibat” usuli yordamida tahlil , Axborot xavfsizligi riskini “nosozliklar daraxti” usuli yordamida tahlil

Bajardi: AX-20-08 guruh talabasi: Panjiyev A

Tekshirdi: Saydullayev E

Samarqand 2023

Mavzu : Axborot xavfsizligi riskining modeli,
Axborot xavfsizligi riskining modeli, bir kompyuter tarmoqini yoki tizimini muhofaza qilish va potentsial xavfsizlik muammolarini aniqlash uchun ishlatiladigan texnik vosita yoki dastur tizimi. Bu modellar, xavfsizlik muammolarini aniqlash, ularga qarshi davlat olish, va ularni oldini olish uchun foydalanish uchun yaratiladi. Axborot xavfsizligi modellari quyidagi asosiy xususiyatlarga ega bo'ladi:
Malumotlarni tahlil qilish: Axborot xavfsizligi modellari kompyuter tarmoqining faoliyati va tizimlari to'g'risida malumotlarni yig'ish va tahlil qilish uchun ishlatiladi. Bu modellar, tarmoqning oddiy faoliyatini kuzatuvchi va aniqlaydigan ma'lumotlarni to'plash uchun eng muhim tahlil algoritmlaridan foydalanadi.
Anomaliyalarni aniqlash: Axborot xavfsizligi modellari tarmoqda yuzaga kelgan anomaliyalarni aniqlash uchun ishlatiladi. Anomaliyalar, hujjatlarning odatiy faoliyatidan chiqqan oddiyliklar yoki potentsial hamyonlardir.
Nootbuxonasini o'rganish: Axborot xavfsizligi modellari, tarmoqning nootbuxonasini o'rganish va potentsial xavfsizlik muammolarini aniqlash uchun kerakli ma'lumotlarni tuzish va o'rganishda yordam beradi.
Aniqlikni aniqlash: Modellar, xavfsizlik holatlari uchun aniqlikni aniqlash va ularga qarshi davlat qo'yishda yordam beradi. Bu, mahsulotni xavfsiz qilish, xavfsizlikni ta'minlash, uning ommaviy va maxsus tegishli bo'limlariga yo'naltirish imkonini beradi.
Ta'limot va to'liqroq hisobotlar: Axborot xavfsizligi modellari faoliyat va xavfsizlikni ta'lim etish va hisobotlar yaratishda yordam beradi. Modellar tarmoqni muhofaza qilish uchun tavsiyalar va to'liqroq ma'lumotlar taqdim etishda foydalaniladi.
Modellarning ayrim yo'nalishlari va xususiyatlari mavjud bo'ladi, ammo umumiy maqsadlari tarmoqni xavfsiz va islohot qilishda yordam beringan qolgan muammolarini aniqlash va ularga qarshi davlat olishdir. Bu modellarni rivojlangan xavfsizlik taqsimotlarida, kompyuter tarmoqlarini himoya qilish uchun qo'llanishadi.
Axborot xavfsizligi (yoki informatika xavfsizligi) riskining modeli, axborot tizimlarini, dasturlarni, ma'lumotlarni va tizimlar orqali ulanayotgan asboblar, tarmoqlar va vositalar o'rtasidagi xavfsizlikni tahlil qilish uchun amal qilingan tadqiqot va sharoitni ifodalaydi. Bu tahlil va modellar o'rtasida quyidagi asosiy elementlar mavjud:

Identifikatsiya: Bu qadamda, tizimning xavfsizligi uchun tizimda bo'lishgan asboblar, foydalanuvchilar yoki dasturlar haqida ma'lumotlar olish uchun kimlar tashkil etadi. Bu ma'lumotlar, ma'lumotlarbazalardagi ishonchli yozuvlardan foydalanish, parollar va kimlik ma'lumotlari orqali amalga oshiriladi.

Xavfsizlikni tahlil qilish: Tahlil etish uchun, potentsial xavfni aniqlash va shakllantirish vaqt talab etadi. Ushbu qism tizimni o'rnating va o'zgarishlarga qarshi xavfni aniqlashni o'z ichiga oladi.
Xavfni baholash: Xavfsizlikning kamchiligi va shiddati ta'qiqlangan va baholangan. Xavf darajasini aniqlash va unga qarshi qaysi ta'sir shakllanishi va xavfni qanday yenglash imkoniyatlarini o'rganish shu qismning bir qismi.
Xavfsizlikni boshqarish: Identifikatsiya qilingan xavflarga qarshi chiqish usullarini belgilash va ularga tushuntirilgan xavf darajalarini qabul qilish.
Xavfsizlikni monitoring qilish: Tizim xavfsizligini nazorat qilish, tizimdagi yangiliklarni kuzatish, vaqtincha va dastlabki xavfni aniqlash uchun avtomatlashtirilgan vositalarni qo'llashni o'z ichiga oladi.
Xavfsizlikni ta'minlash: Xavfni orttirish, hujumlar va xavf olishni eng kamroq qilish, tizim xavfsizligini oshirish va parolni o'zgartirish o'rtasida yerga olinadi.
Axborot xavfsizligi modeli, bu jarayonni tahlil qilish, xavfni aniqlash va undan himoya qilishning jihatlarini o'rganish va tuzatishda yordam beradi. Ushbu model yordamida xavfni kamaytirish, ta'minlash va dasturlarni o'zi tahlil qilish, vafoqda xavfni aniqlash va unga javob berishga qodir bo'ladi. Xavfsizlik sohasida o'z xavfni baholash va boshqarish modeli xar qanday tashkilot uchun juda muhimdir, chunki tizimlarning va ma'lumotlarning xavfsizligini ta'minlash zamonaviy axborot tizimlari va tarmoqlar uchun kritik muammolardan biri hisoblanadi.