Mavzu : Har XIL bosqichlarda mehnat gigienasi: boshlang`ich tsikl,binoni qobig`ini ko`tarish,xonalarni pardozlash ishlari Reja

Mavzu : Har xil bosqichlarda mehnat gigienasi:boshlang`ich tsikl,binoni qobig`ini ko`tarish,xonalarni pardozlash ishlari
Reja :

1. 
   Binolar tuzilishiga ko‘ra qismlardan tashkil topishi.
   
2. 
   Qurilish koustruksiyalariga qo'yiladigan texnik talablar.
   
3. 
   Binolar, inshootlar, inshootlar va kommunikatsiyalar GOST 12.4.026
   

Bino – kishilarning biror ish faoliyatiga mo‘ljallangan va moslashtirilgan, ichki fazoga –bo‘shliqqa ega bo‘lgan er usti inshootidir.
Inshoot –jamiyatning moddiy hamda ma’naviy ehtiyojlarini qondirish uchun kishilar tomonidan bunyod etilgan barcha qurilmalar majmuidir.
Muxandislik inshootlari – amaliy ish faoliyatida foydalaniladigan, binolarga aloqasi bo‘lmagan inshootlardir. Bularga; to‘g‘onlar, ko‘priklar, televizion minora, tunellar, metropoliten, turli mahsulotlarni saqlaydigan katta hajmdagi idishlar va boshqalar.
Binolar tuzilishiga ko‘ra quyidagi qismlardan tashkil topishi mumkin:

1. 
   Hajmiy elementlar, ya’ni bino hajmining yirik qismlari (alohida xonalar, sanitariya kabinalari va hq);
   
2. 
   Konstuktiv elementlar, ya’ni bino tuzilishini belgilovchi asosiy qismlar (poydevorlar, devorlar, to‘sinlar, qavatlar aro yopmalar, tomlar va boshqalar.);
   
3. 
   Qurilish ashyolari, ya’ni konstruktiv elementni tashkil etuvchi, nisbatan kichik qismlar (g‘isht, beton,oyna, po‘lat, armatura va boshqalar).
   

Binolarga qo‘yiladigan asosiy talablar quyidagilardan iborat.

1. 
   Vazifasiga muvofiqligi – ya’ni bino qaysi jarayon (maqsad)ga mo‘ljallangan bo‘lsa, u shu jarayon talabiga to‘liq javob berishi kerak (yashash uchun, mehnat qilish uchun qulay, dam olishga moslashgan va h.q):
   
2. 
   Texnik tomondan muvofiqlgi – ya’ni bino kishilarni tashqi ta’sirlar (past myoki yuqori harorat, yog‘ingarchilik,shamol va h.k) dan to‘la asrashi, mustahkam va ustivor bo‘lishi, ekspluatatsiya sifatlarini uzoq vaqtgacha saqlashi lozim;
   
3. 
   Binoning ko‘rinishi – me’morchilik va badiiylik talablariga mos holda tanlanishi, uning tashqi (eksterьer) va ichki (interьer) ko‘rinishi chiroyli, shinam, atrof – muhit bilan o‘zaro uyg‘unlashgan bo‘lishi kerak;
   
4. 
   Iqtisodiy jihatdan qulayligi – ya’ni bino va inshoot qurilishida mehnat sarfini kamaytirish, qurilish ashyolarini va vaqtini tejash ko‘zda tutiladi.
   

Binolar (inshootlar) qurish va taʼmirlashda ishlatiladigan tabiiy va sunʼiy ashyolar hamda buyumlar. Umumiy ishlarga moʻljallangan (mas, sement, beton, yogʻoch materiallar) va maxsus (mas, akustika materiallari, issiklik izolyatsiya

materiallari, oʻtga chidamli materiallar) xillari bor. Þttttyggóū Texnologik va ekspluatatsiya alomatlariga koʻra quyidagi asosiy guruhlarga boʻlinadi. Tabiiy tosh materiallar — mexanik ishlov beriladigan togʻ jinslari (qoplama plitalar, chaqiq tosh, shagʻal va boshqalar). Keramik materiallar va buyumlar — tuproqli xom ashyolardan qoliplash, pishirish yoʻli bilan tayyorlanadi (qarang Keramika, Gʻisht). Anorganik bogʻlovchi moddalar — suv bilan aralashganda plastik boʻtqaga, keyin toshsimon holatga aylanadigan kukunsimon materiallar (sement, gips, ohak va boshqalar).
Beton va qorishmalar — bogʻlovchi moddalar, suv va toʻldirgichlar aralashmasidan olinadigan, maʼlum fizik-me-xanik va kimyoviy xossalarga ega boʻlgan tabiiy tosh materiallar. yirik oʻlchamli yigʻma konstruksiyalar va buyumlar tayyorlashda yengil betonlar ishlatiladi. Konstruktiv elementlarning egilish va choʻzilishga mustahkamligini oshirish uchun beton poʻlat armaturalar bilan birgalikda tayyorlanadi (qarang Temirbeton, Temir-beton konst- ruksiyalar). Metallardan qurilishda, asosan, poʻlat prokatlar ishlatiladi. Poʻlatdan armaturalar, bino karkaslari (sinchlari), quvurlar, trubo-provodlar, yopma materiallar va boshqa tayyorlanadi. Shu bilan birga alyuminiy qotishmalaridan ham foydalaniladi. Issiqlik izolyatsiya materiallari (mineral paxta, penobeton, asbest, penoshisha, fib-rolit va boshqalar) bino, inshoot, sanoat jihozlarining oʻraladigan konst-ruksiyalari uchun, quvurlarning issiklik izolyatsiyasi uchun ishlatiladi.
Organik bogʻlovchi moddalar va gidroizolyatsiya materiallari — bitumlar, ruberoid, tol, asfalt-beton va boshqa Polimeryaarta sin-tetik polimerlar asosida tayyorlanadigan materiallarning katta guruhi kiradi. Ular pollarga toʻshashda (li- noleum, relin va boshqalar), konstruksion va pardozlash materiallari (shisha- plastlar, bezak plyonkalar), issiqlik va tovush izolyatsiya materiallari (pe- noplasshlar, shishaplastlar) sifatida ishlatiladi. L o k va boʻyoqlar — boʻyaladigan konstruksiya sirtida bezak va himoya qoplamasi hosil qiladi. Ular organik va anorganik bogʻlovchi moddalar asosida tayyorlanadi. Bulardan tashqari Qurilish materiallariga shisha (oyna) va plastmassalar ham kiradi. Oʻzbekistonda Qurilish materiallaridan sogʻtuproq, sement, alebastr, ganch, qum, shagʻal, marmar va yogʻoch mavjud. Qurilish materiallari uchun Oʻzbekiston Respublikasi standartlarida jami 120 tadan koʻp standart qabul qilingan
Qurilish konsruksiyalari me’morchilik konstruksiyalaridan (bino qismlaridan) shu bilan farq qiladiki, bularning kesimlari hisoblash yo'li bilan aniqlanadi. Ular o'zlariga qo‘yilgan talablarga, mahalliy qurilish sharoitlariga, iqtisodiy va boshqa mulohazalarga ko'ra turli xil materiallardan tayyorlanadi. Qurilish konstniksivalarining asosiy turi temir-beton konstruksiyalar bo'lib, ular
hozirgi kapital qurilishning asosini tashkil etadi. Metall, ayniqsa, metall konstruksiyalar ham keng miqyosida ishlatilmoqda. Aluminiy qotishmalaridan, yog'och va plastmassadan tayyorlangan qurilish konstmksiyalari ham qo'llanadi. Juda ko'p obyektlar, ayniqsa, binolaming ko'pginasi g'isht-tosh va armotosh konstmksiyalaridan ko'tariladi. Foydalanish va texnik talablar shundan iboratki, qurilish konstmksiyalari bino va inshootlardan foydalanish qulay, yetarlicha mustahkam, ustivor, chidamli, bikr. yorilish-bardoshliligi, bino va inshootlarning uzoqqa chidamliligi bilan xarakterlanadi. Asosiy talablardan biri ularning tejamliligidir.
. Bino va inshootlar konstuksiyalariga bir necha texnik talablar qo'yilib, ularning ijrosi tegishli qurilish me'yoiiari va qoidalari hujjati — QMQ da alohida keltirilgan. Asosiy texnik talablardan bo'lgan mustahkamlik, bikrlik, ustivorlik, zilzilabaidoshlik va chidamlilik talablari eng dolzarb shartlar bo'lib, konstruksion sifatni ta'minlaydi.

1. 
   Mustahkamlik sharti. Aksariyat konstm ksiyaning ko'tarish qobiliyatini ta’minlovchi talab bo'lib. konstruksiyani I chegaraviy holati hisoblanadi va uni mustahkamlik sharti deb yuritiladi. Bu talab konstmksiyaning har birini (poydevor. devor, ustun, to'siq va hokazo) ko'tarish qobiliyatini ifodalovchi shart bo'lib, koristruksiyaga ta’sir qilayotgan kuchga nisbatan ko'tarish qobiliyatini belgilaydi va u konstmksiyalami material turlariga, o'lchamlariga, fizik va mexanik xarakteristikalariga bog'liqdir.
   
2. 
   Bikrlik sharti konstruksiyani II chegaraviy holati hisoblanib, uning deformatsiya holatini aniqlashga va deformatsiya chegarasini tekshirishga qaratilgan. Bu shartda tashqi kuch ta’sirida hosil bo'Iadigan burilish, salqilik va boshqa defonnatsiyalar, mxsat etilgan deformatsiyalardan ko'p bo'lmasligi talab qilinadi.
   

4. 
   Ustivorlik sharti. Ustivorlik sharti deb, konstruksiyalami siqilish jarayonida muvozanatni saqlab qolishga doir chegaraviy talablarga bo'ysunishiga aytiladi. Bu shartda konstmksiyaga ta’sir etuvchi bo'ylama kuch kritik kuch Fki dan kam bo'lishi ta’minlanadi.
   
5. 
   Zilzilabardoshlik sharti. O'zbekiston Respublikasi sharoitida inshoot va binolar konstruksiyalari zil/ilabardosh bo'lishi lozim. Bu shart ma'lum zilzilabardoshlik nazariyasi va amaliyoti asosida ta’minlanadi. Bu ko'rsatkich binoning turiga, qaysi maydonda joylashganiga va, albatta, tashqi va ichki muhitga bog'liq. Zilzilabardoshlik sharti bino va inshoot konstruksiyalarini yer tebranishida o'zining vazifasini to'liq bajara olishini va hayot xavfsizligini ta’minlaydi.
   
6. 
   Chidamlilik va umrboqiylik talabi. Bino konstruksiyalari chidamli boiishlari lozim, buning uchun konstruksiyalar ehtimollik nazariyasi asosida aniq muhitga
   

nisbatan hisoblanadi, shu bilan birga uning umrboqiyligi aniqlanadi. Bu talab mas’uliyati yuqori va qimmatbaho binolar konstruksiyalariga tegishlidir.

4. 
   Iqtisodiy talab. Bino va inshootlar konstruksiyalari yuqoridagi shartlar asosida mustahkam, bikr, ustivor, zilzilabardosh boiishlari bilan bir qatorda iqtisodiy talablami ham qondirishlari lozim.
   

Qurilish konstruksiyaiarining sifati ularning ishlatilishida qo‘yiladigan talablarga muvofiqligi, zaruriy ishonchlilik darajasi, texnik shartlarda va buyumlarning ish chizmalarida ko'rsatilgan talablariga muvofiq kelishi bilan tavsiflanadi. Qurilish konstruksiyaiarining sifati oldindan boshiang'ich materiallarning sifatiga, buyumlar tayyorlashning barcha bosqichlarida texnologik talablariga qat’iy rioya qilinishiga bog'liq bo'ladi. qilish nazoratiga bo'linadi.
Dastlabki nazorat boshiang'ich materiallarning (qum, chaqiqtosh, sement, po'lat va boshq.) me'yoriy hujjatlarga va boshqa talablarga muvofiqligini tekshirish uchun amalga oshiriladi. Texnologik nazoratdan maqsad ■- buyumlar tayyorlash jarayonining rejimlariga va boshqa ko'rsatkichlariga rioya qilinishini tekshirishdir. Masalan, beton qorishmani tayyorlash, uni joylash va zichlashtirish sifatini tekshirish yoki po'lat qoliplarining o'lcham larini va yig'ish sifatini, buyumlarda armaturalaming loyihada ko'rsatilganidek joylashganligini, po'lat konstruksiyalarda payvand choklarining sifatini va b. tekshirishlar talab qilinadi. Qizdirib ishlov berishning berilgan rejimlarini, oldindan zo'riqtirilgan konstruksiyalarda armaturaning taranglik darajasini nazorat qilib turish ham muhimdir. Operatsiyalar bo'yicha nazorat qilish ehtimoli bor nuqsonning sabablarini o'z vaqtida aniqlash va sifatsiz qurilish konstruksiyalari chiqishining oldini olishga imkon beradi.
Qabul qilish nazorati tayyor qurilish konstruksiyalari asosiy ko'rsatkichlarining shu buyumga taalluqli texnik shartlarga yoki GO STlarga muvofiqligini tekshirib ko'rishdan iborat. Tayyor buyum ko'zdan kechiriladi, geometrik parametrlari o'lchanadi, buyumdagi betonning mustahkamligini aniqlash uchun nazorat namunalar-kublar sinab ko'riladi (buyumdagi betonning mustahkamligini buyumni buzmaydigan usullar bilan aniqlashga ruxsat etiladi). Teplotexnik talablar qo'yiladigan to'suvchi konstmksiyalarda yengil va g'ovak betonning zichlik hamda namlik qiymatlari normalanadi, shu sababli bunday hollarda mustahkamligidan tashqari ana shu ko'rsatkichlarini ham nazorat qilish zamr bo'ladi. Maxsus mustahkamlik stendlarida qurilish konstmksivalarining darz ketmaslik va bikrligini tayyor buyumlarni sinash yo'li bilan vaqti-vaqtida nazorat qilib turishning muhim ahamiyati bor. Har bir tipdan, standartlar
talablariga muvofiq ravishda, tanlab olinadigan buyumlar yemirilgunga qadar shunday sinovdan o'tkaziladi.
Bunday sinovlar ishlab chiqarilayotgan mahsulotning sifatiga to'g'ri baho berishga imkon beradi. Buyumlaming mavjud konstruksiyasiga biror o'zgarishkiritishda yoki yangi boshlang'ich materiallardan foydalanishda, tayyorlanish sharoiti o'zgarganda va boshq. hollarda bunday sinovlar ayniqsa zarurdir. Yassi buyumlarda (plitalar, to'shamalar. devor panellari va h.k.) shaklining to'g'ri to'rtburchakligini nazorat qilish zamr bo'ladi. U diagonallarining uzunligi bir-biridan farq qilishga qarab baholanadi. Buyumlaming yassiligi va to'g'ri chiziqli ekanligini ham tekshirish lozim. Buyumning yassilik darajasi buyumni to'rtta tayanchga yotqizish yo'li bilan tekshiriladi. Agar panel uchta tayanchga zich joylashib, to'rtinchisiga tegmay qolsa, tayanch bilan panel sirtigacha bo'lgan masofa buyumning yassimaslik darajasini ko'rsatadi. Buyumning yassi emasligi montaj aniqligini pasaytiradi va hatto mustahkamligini kamaytiradi, chunki tayanib turish sharoiti yomonlashadi. Buyumlar sirtining to'g'ri chiziqli emasligi sirtning egri-bugri bo'lishiga olib keladi.
Temir-beton buyumlaming sifatiga armaturaning va qo'yiladigan detallarning joylashish aniqligi katta ta’sir ko'rsatadi, muhofaza qatlamining qalinligiga qat’iy rioya qilish ayniqsa muhimdir. Armaturalaming joylashuvi magnit asboblar yordamida yoki boshqa usullar bilan nazorat qilinadi. Qurilish materiallari va konstruksiyalarining sifatini nazorat qilish usullarini uchta gumhga bo'lish mumkin. Birinchi guruhga tekshirishning buyumni buzmaydigan usullari kiradi, bu usullar material va konstmksiyalarning ishlatishga yaroqliligini saqlab qolishga imkon beradi.
Bunday sinovlarda bilvosita xarakteristikalar aniqlanadi, ularga qarab buyumning holati va uning fizik-mexanik ko'rsatkichlan haqida fikrvuritiladi. Buyum buzilmaydigan usullarda, odatda, sarf-xarajat eng kam bo‘ladi, ularni avtomatlashtirish va mexanizatsiyalash mumkin. Ikkinclii guru]) material va konstmksiyalarni, asosan, yemirilgunga qadar yuklash yo‘li bilan mexanik-statik usullarda sinashdan iborat. Bunday sinovlarda material va buyumlarning haqiqiy xossalari mustahkamligi, deformatsiyalanuvchanligi, darz ketmasligi va boshqa ko‘rsatkichlari aniqlanadi.
Uchinchi guruh konstruksiyani, ya’ni imoratni hozirgi davrdagi foydalanish jarayonidagi sifatini aniqlash uchun matematik modellashtirish usulidir. Bu yo'nalish juda yangi, samarali va tezkor bo'Iib, imoratga hozir ta’sir etayotgan yuklar asosida, hozirgi muhitda paydo bo'lgan o‘zgarish va yemirilishlarni
inobatga olgan holda, konstruksiyalarning kuchlanish va deformatsiya holatini aniqlaydi.
Yemirilmaydigan sinash usullari juda turli-tum an bo'Iib, ularga quyidagilar kiradi: mexanik usullar (yuklash qurilmalari kiritish, rezonansli usullar); polarizatsion-optik usullar; akustik usullar (elastik tebranishlar parametrlarini ultratovush asboblari bilan aniqlash); magnitli usullar (induksion va magnit kukunli); radiatsion (radioizotoplardan, neytronlardan va tormozli nurlanishdan foydalaniladigan) usullar; elektr usullar (elektr sig'imini, elektr induktivligini va elektr qarshiligini aniqlash) va boshq.
Mexanik sinash usullari mahalliy yemirilish, detormatsiyalanish va elastik urilib qaytish usullariga asoslangan. Bu usullardan eng ishonchlisi konstruksiyadan qirqib olingan po'lat yoki beton namunalarini bevosita sinashdan iboratdir. Betonning mustahkamligini aniqlashning kamroq mehnat sarflanadigan, lekin bilvosita usuli sindirib ajratib olish usulidir. Bunday usuUarning mohiyati beton tanasidan oldindan betonlangan po'lat ankerlarni tortib olish uchun zarur bo'lgan kuchni aniqlashdan iboratdir. Ana shu kuchning qanchaligiga qarab, darajalash egri chizig'i asosida betonning mustahkamligi aniqlanadi. Qurilish konstruksiyalarining turli xarakteristikalarini nazorat qilishda buzmaydigan boshqa usullar ham qo'llaniladi. Konstruksiyalarning sifati bir necha o'nlab ko'rsatkichlarga qarab baholanadi, shuning uchun zavod sharoitida mexanizatsiyalashgan maxsus stendlar yordamida nazorat qilish maqsadga muvofiqdir. Bunday stendlarda buyumlarning sifati avtomatlashtirilgan usulda kompleks nazorat qilinadi.
Binolar, inshootlar, inshootlar va kommunikatsiyalar GOST 12.4.026 va sanoat korxonalarining sanoat binolarining ichki qismlarini rangli tugatish standartlariga muvofiq ranglarda bo'yalgan bo'lishi kerak. Sanoat binolari va omborlarning pollari tekis, bardoshli va sirpanmaydigan bo'lishi kerak. Zamin uchun taqdim etilgan materiallar ushbu ishlab chiqarish uchun gigienik va operatsion talablarga javob berishi kerak. Zaminlar past issiqlik o'tkazuvchanligi (beton, keramika va boshqalar) bo'lgan materiallardan yasalgan bo'lishi kerak, ish joylarida yog'och panjaralar yoki issiqlik o'tkazmaydigan paspaslar o'rnatilishi kerak.
Ish sharoitlari tufayli suyuqliklar to'planadigan xonalarda pollar suyuqlik o'tkazmasligi, kerakli qiyalik va drenaj kanallari bo'lishi kerak. Bundan tashqari, ish joylarida yog'och panjaralarni o'rnatish tavsiya etiladi. Qavatlardagi
suyuqlikni to'kish yoki quvurlarni yotqizish uchun kanallar pol sathi bilan bir tekisda qattiq yoki panjarali qopqoqlar bilan yopiladi. Drayv lentalari, konveyerlar va boshqalarni o'tkazish uchun poldagi teshiklar. umumiy panjara mavjudligidan qat'i nazar, minimal o'lchamlarga ega bo'lishi va kamida 20 sm balandlikdagi tomonlari bilan o'ralgan bo'lishi kerak.
Texnologik jarayon shartlariga ko'ra, kanallar, oluklar va xandaqlarni yopish mumkin bo'lmagan hollarda, ular pastki qismi bo'ylab poldan kamida 150 mm balandlikda 1 m balandlikdagi tutqichlar bilan o'ralgan bo'lishi kerak. Agressiv va zararli moddalar ishlatiladigan xonalarda pollar ushbu moddalarning kimyoviy ta'siriga chidamli materiallardan (metlax plitkalari va boshqalar) tayyorlanishi kerak.
Zararli yoki tajovuzkor moddalarni (simob, qo'rg'oshin, marganets birikmalari, mishyak, benzol, kislotalar, oltingugurt dioksidi va boshqalar) chiqaradigan ishlab chiqarish ob'ektlari joylashgan binolarning devorlari, shiftlari va yuzalarini bezash ho'l bo'lishiga imkon berishi kerak. tozalash.
Eshik eshiklari ostonasiz bo'lishi kerak. Ishlab chiqarish ob'ektlarida materiallar, blankalar va tayyor mahsulotlarni saqlash uchun joylar ajratilishi kerak Ishlab chiqarish binolari yong'in xavfsizligi qoidalariga muvofiq yong'inga qarshi uskunalar bilan jihozlangan bo'lishi kerak Rossiya Federatsiyasi va GOST 12.4.009. Yong'inga qarshi uskunalar va jihozlardan erkin foydalanish imkoniyatini ta'minlash kerak. Yong'inga qarshi uskunalar va yong'inga qarshi uskunalarning joylashishini, turini ko'rsatish uchun GOST
12.4.026 ga muvofiq yo'nalish belgilaridan foydalanish kerak. Yong'inga qarshi vositalardan boshqa maqsadlarda foydalanish taqiqlanadi.
Bino va inshootlarning holati va ishlashini tizimli ravishda kuzatib borish kerak. Sanoat binolari va inshootlarini umumiy texnik ko'rikdan o'tkazish, qoida tariqasida, yiliga ikki marta - bahor va kuzda amalga oshirilishi kerak. Tekshiruv natijalari aktlar bilan rasmiylashtirilishi kerak. Har bir bino va inshoot uchun texnik pasport berilishi kerak. Sanoat binolari va inshootlaridan foydalanishda
quyidagilar taqiqlanadi: Zaminlar, shiftlar, platformalardagi maksimal yuklardan oshib ketish.
Loyihada ko'zda tutilmagan asbob-uskunalar, transport qurilmalari, quvurlarni, shu jumladan vaqtinchalik (masalan, ta'mirlash vaqtida) o'rnatish, mahkamlash, mahkamlash; Shiftlar, nurlar, ustunlar, devorlarsiz teshiklarni qilish yozma ruxsat binoning ishlashi uchun mas'ul shaxslar. Sanoat, xizmat ko'rsatish va yordamchi binolarni tabiiy va sun'iy yoritish va binodan tashqarida ish joylarini sun'iy yoritish SNiP II-4, Elektr o'rnatish qoidalari, Iste'molchi elektr qurilmalarini o'rnatish qoidalari, Iste'molchi elektr inshootlarini ishlatish uchun xavfsizlik qoidalari talablariga muvofiq bo'lishi kerak. Bunda:
Tabiiy yorug'liksiz yoki tabiiy yorug'likning biologik ta'siri etarli bo'lmagan (tabiiy yorug'lik koeffitsienti 0,1% dan kam) ishlaydigan odamlar doimiy bo'lgan ishlab chiqarish binolari sun'iy ultrabinafsha nurlanish moslamalari bilan jihozlangan bo'lishi kerak. tashkilot hududida joylashgan fotoariumlar qurilmasi; Quyoshli tomonga qaragan derazalar to'g'ridan-to'g'ri quyosh nurlaridan himoya qiluvchi qurilmalarga ega bo'lishi kerak (yoz uchun pardalar, ekranlar, visorlar, pardalar yoki oynalarni oqlash); Shisha derazalar va chiroqlar yiliga kamida ikki marta chang, kuyikish va axloqsizlikdan tozalanishi kerak, shuningdek, tutun, chang, kuyikish, axloqsizlik va boshqalarni sezilarli darajada chiqaradigan xonalarda. - yiliga kamida to'rt marta. Shisha tozalash jarayonini mexanizatsiyalash tavsiya etiladi. Sanoat binolarini sun'iy yoritish ikkita tizimda bo'lishi kerak: umumiy (bir xil yoki mahalliylashtirilgan) va estrodiol (birlashtirilgan) umumiy yoritish mahalliy qo'shiladi). Faqatgina mahalliy yoritishga ruxsat berilmaydi.
Turli maqsadlar uchun binolarni va binodan tashqarida ish joylarini yoritish uchun past va yuqori bosimli gaz deşarj lampalari (odatda lyuminestsent) bo'lishi kerak. Gazli yorug'lik manbalaridan foydalanishning iloji bo'lmagan yoki texnik va iqtisodiy maqsadga muvofiq bo'lmagan hollarda, cho'g'lanma lampalardan foydalanishga ruxsat beriladi. Yorug'lik manbalarini tanlash
qurilish qoidalari va elektr inshootlarini o'rnatish qoidalarining tavsiyalarini hisobga olgan holda amalga oshirilishi kerak.
Umumiy va mahalliy yoritish uchun ishlatiladigan akkor va lyuminestsent lampalar reflektorlar bilan jihozlangan bo'lishi kerak. Reflektorsiz ochiq lampalardan foydalanish taqiqlanadi. Ishni to'xtatishning iloji bo'lmaganda xavfsiz davom etishi va yorug'lik to'satdan o'chirilganda odamlar xonani tark etishi uchun avariya va evakuatsiya yoritgichlari mavjud bo'lishi kerak;
Favqulodda yoritishni ta'minlash kerak, agar ishlaydigan yorug'likning o'chirilishi va asbob-uskunalar va mexanizmlarga normal xizmat ko'rsatishning buzilishi quyidagilarga olib kelishi mumkin:

• 
  Portlash, yong'in, odamlarning zaharlanishi;
  
• 
  Texnologik jarayonning uzoq muddatga buzilishi;
  
• 
  boshqaruv punktlari, suv ta'minoti, kanalizatsiya va markazlashtirilgan issiqlik ta'minoti uchun nasos qurilmalari kabi ob'ektlarning ishini buzish;
  

Ishni to'xtatish mumkin bo'lmagan sanoat binolari uchun ventilyatsiya yoki konditsionerni to'xtatish va hokazo.
Favqulodda vaziyat chiroqi ish chirog'ining butun muddati davomida yonib turishi kerak yoki ish chirog'i to'satdan o'chirilganda avtomatik ravishda yonishi kerak.
Evakuatsiya yoritgichi o'rnatilishi kerak:
Odamlarning o'tishi uchun xavfli joylarda; 50 dan ortiq odamni evakuatsiya qilishga xizmat qiluvchi yo‘lak va zinapoyalarda;
Doimiy ravishda ishlaydigan odamlar bo'lgan ishlab chiqarish binolarida, bu erda ishlaydigan yorug'lik favqulodda o'chirilgan taqdirda odamlarning binolardan chiqishi ishning davom etishi tufayli shikastlanish xavfi bilan bog'liq. ishlab chiqarish uskunalari; Sanoat korxonalarining jamoat binolari va yordamchi binolari binolarida, agar binolar bir vaqtning o'zida 100 dan ortiq odamni sig'dira olsa.
Umumiy mahalliy (yon) yoritgichlar devorlarga yoki ustunlarga yo'naltirilgan holda joylashtirilishi kerak. ish joyi va konsentrlangan yoki
o'rtacha yorug'lik taqsimotiga ega. Ishchi yuzalarning mahalliy yoritilishi shunday bo'lishi kerakki, yoritgichlar yorug'likning kerakli yo'nalishi bilan o'rnatilishi mumkin. Mahalliy yoritish yoritgichlari ish joyi bilan konstruktiv ravishda bog'langan bo'lishi kerak, bunda kranlarning harakatlanishi paytida ularni ko'chirish zarurati bundan mustasno.
Mahalliy yoritish moslamalarini ta'minlash uchun SSBT standartlarida ma'lum turdagi uskunalar uchun belgilangan talablarga muvofiq va ishlab chiqarish ob'ektining xavflilik darajasini hisobga olgan holda kuchlanish qo'llanilishi kerak. Xonalarda qo'lda ko'chma lampalar xavf ortdi 42 V dan yuqori bo'lmagan kuchlanishga ega bo'lishi kerak, va ayniqsa xavfli xonalarda va tashqarida - 12 V dan yuqori bo'lmagan. 42 V gacha bo'lgan kuchlanishli lampalarning quvvat manbai birlamchi va alohida sariqlari bo'lgan transformatordan amalga oshirilishi kerak. ikkilamchi kuchlanish, ikkilamchi o'rashning terminallaridan biri tuproqli bo'lishi kerak. Vaqti-vaqti bilan, yiliga kamida bir marta, nazorat punktlarida yorug'lik darajasini va binolarning umumiy yoritilishi darajasini tekshirish kerak.
Tashkilotning ishlab chiqarish, yordamchi va xizmat ko'rsatish binolari isitish va shamollatish yoki havoni tozalash tizimlari bilan jihozlangan bo'lishi kerak. Sanoat, ofis va yordamchi binolarni isitish uchun qo'shimcha sanoat xavflarini chiqarmaydigan tizimlar, qurilmalar va issiqlik tashuvchilari ta'minlanishi kerak. Markaziy isitish tizimi bilan isitish qismlarini mustaqil ravishda yoqish va o'chirish imkoniyati bilan xonani isitishni tartibga solish imkoniyati bo'lishi kerak.
Changni sezilarli darajada chiqaradigan sanoat binolaridagi isitish moslamalari nam tozalash (tozalash) imkonini beruvchi silliq sirtlarga ega bo'lishi kerak. Bir ishchi 50 kvadrat metrdan ortiq maydonni egallagan sanoat binolari uchun. m zamin maydoni, doimiy ish joylarida zarur havo harorati va ushbu ish joylaridan tashqarida pastroq tartibga solinadigan haroratni ta'minlaydigan isitish tizimlarini ta'minlash kerak. texnologik sanitariya talabi xavfsizligi
Ishlab chiqarish, xizmat ko'rsatish va yordamchi binolarni ventilyatsiya qilish uchun ham tabiiy shamollatish, ham majburiy shamollatish tizimidan foydalanish kerak. Shamollatish turini tanlash zarur havo almashinuvi, havo muhitining metrologik va sanitariya-gigiyenik holatini ta'minlashni tasdiqlovchi hisob-kitob bilan asoslanishi kerak.
Deraza transomlarini, fonar panjaralarini, milya teshiklarini ochish mexanizatsiyalashgan bo'lishi va poldan boshqariladigan qurilmalar yordamida amalga oshirilishi kerak. Zararli, zaharli, portlovchi, yonuvchi yoki hidsiz gazlar va suyuqliklarni havo kanallari va ventilyatsiya uskunalari xonalari orqali olib o'tadigan quvurlarni yotqizishga yo'l qo'yilmaydi.
Shamollatish samaradorligi havo muhitining holatini tahlil qilish bilan nazorat o'lchovlari bilan tizimli ravishda tekshirilishi kerak. Sovuq mavsumda ish joylarini qoralamalardan himoya qilish uchun havo yoki havo - issiqlik pardalari bilan ta'minlash kerak.
Darvozalar besh martadan ortiq yoki kamida 40 daqiqa davomida ochiladigan pardalar bilan jihozlangan bo'lishi kerak. smenada. Pardalar tashqi havoning dizayn harorati 15 darajadan past bo'lgan joylarda vestibullar - shlyuzlar bo'lmaganda isitiladigan binolar va inshootlarning texnologik teshiklari bilan jihozlangan bo'lishi kerak. C. Havo va havo - termal pardalar eshiklar, eshiklar yoki texnologik teshiklarni ochish vaqtida doimiy ish joylarida binolardagi havo harorati quyidagilardan past bo'lmasligini ta'minlashi kerak:
14 daraja. C - engil jismoniy ish bilan;