Mavzu : Investitsiya va investitsion kreditlashning iqtisodiyot rivojiga tasiri. Reja : Kirish

Bob. Investitsiya faoliyatini kreditlash .

1. 
   Xo'jalik yurituvchi subyektlar investitsiya faoliyatini kreditlashning obyekti zaruriyati .
   

Jamiyat faoliyatining o'ta muhim jihati bu ishlab chiqaishlab chiqarish iqlisodiy resurslar iswatiladi, mahsulotiar va xizmatlardan iborat ne'matiar yaratilaru.

Ishlab chiqarish moddiy va mehnat omillari ta'minlaydi. Ishlab bu omillar bilan bir tekisda ta'minlanishi muammodir va bu masala o'z yechimini
kredit orqali topadi. Kredit munosabatlari mavjud sharoitdagi takror ishlab chiqarish ajralmas bir qismi bo'lib, tovar ishlab chiqarish munosabatlari vujudga
kelishining tabiiy asosi hisoblanadi. Vujudga kelishini, nafaqat, ichki iste'mol uchun tovar ishlab chiqarish doirasidan emas, balki, asosan, yuridik mulkdor
sifatida qarama-qarshi kirishishga tayyor tovar egaiari HI(],IIV,ar
doirasidan qidirish kerak.
Bunda ma\jud pul mehnat predmetlari vasotib olinadi. Fondlar aylanishlning bosqichida ishlab chlqarish jarayoni bo'lib, bunda tayyor mahsulotni yaratish
ro'y beradi, mahsulot ko'rinishi tovar ko'rinishini oladi, ishlab chiqarish yangi qiymat qo'shiladi. Ucmnchl bosqichda (TI tayyor mahsulot sotiladi. Tovar o'zining boshlang'ich pul shakliga o'tadi, lekin, bunda tovar ham, pul ham
o'zining ishlab chiqarish jarayonidan oldingi holatiga nisbatan qiymat jihatdan va miqdor jihatdan ortgan holda bo'ladi. Mahsulotni sotgandan pul fondlari, o'z navbatida, yana xarajat qilinadi, yani yangi chlqarish jarayoni uchun
yangi ishlab vositalari sotib olinadi, haqi to'lanadi va boshqa xarajatlarga Shunday qilib, aylanma qayta-qayta takrorlanaveradi va fondlarning doiraviy aylanishl vujudga keladi. Fondlarning har bir individual doiraviy aylanishl ijtimoiy
ishlab chiqarishning bir sifatida boshqa doiraviy aylanishlar bilan uzviy bog'langan. fondlar qiymati harakati jarayonida ishlab chiqarishdan bo'shatilishl tashlanadi. Ma'lumki, ishlab chiqarish vosi13lari ishlab chiqarish jarayonida uzoq muddat xizmat qiladi va ularning qiymati tovar mahsuloti qiymatiga astao'tib boradi. fondlarning eskirish qiymati o'z o'lchami bo'yicha korxonanmg yangi vositalar sotib olish hajmini olmaydi. Fondlarning aylanishlda asosiy o'zgaruvchan harakati beradi Shuni ta'kidlab lozimki, bunda ba'zi
korxonalarda bo'sh pul to'planib qoladi, boshqalarida esa katta xarajatlarga ehtiyoj mablag'lar yetishimovchiligi yuzaga keladi. Xuddi shunday vaziyat aylanma fondlari harakatida ham vujudga keladi. Bu yerda ularning uzluksiz aylanishidagi tebranishlar yanada xilma-xildir. Investitsion loyihalarning moliyaviy-iqtisodiy samaradorligini aniqlashga yuqorida olib borilgan tahlil ishlari etarlicha a l tlar bera oldi, desak mubolaga. Investitsion loyihani baholashning YuNIDO uslubiyoti barcha mamlakatlar uchun umumiy tarzda ishlab chiqilgan li , unda har bir mamlakatning ziga xos alohida xususiyatlari e ti rga olinmagan. Shuning har bir mamlakatning tijorat yoki investitsion banklarida ushbu mamlakatning milliy,
etnik, geografik xususiyatlariga, tarixiy-iqtisodiy rivojlanishiga, aholining tarzi, mamlakatning iqtisodiy va intellektual qobiliyati va salohiyatiga, ijtimoiy
ahvoliga, rivojlanish strategiyasi va investitsiya siyosatiga, tashqi aloqalari va bozorining ziga xos tomonlariga qat i e ti r berish juda muhim masala
hisoblanadi. Bundan tashqari, investitsiya loyihalarining moliyaviy-iqtisodiy
samaradorligini baholash usullari t g risida gapirganda, albatta bu usullarning
afzalliklari va kamchiliklari to’g’risida t xtali tish lozim.
Investitsion loyihalarning moliyaviy-iqtisodiy samaradorligini baholashning sof
joriy qiymat usulining afzalliklarini gapirganda, avvalo bu usulning keng
tarqalganligi, uning ommabop va p q lla ilishi i ta i lash lozim. Chunki bu
usulni turli xil shart-sharoitlarda (masalan, shla g i h investitsiya xarajatlarni bir
la hammasini yoki yillar i ha li - li sarflaganda yoki daromadlarni har
yili bir xil summada yoki har xil summalarda olganda) ham q llash mumkin va
bunda iqtisodiy tomondan samarali natija albatta topiladi. Bu usul investitsiya
loyihasini amalga oshirish orqali investorning boyligi sishiga ta sir etadimi, degan
savolgagina javob beradi va quyidagi hollarda mutlaqo t g ri mezon la olmaydi:
- Investitsiya loyihalaridan biri tanlab olinayotganda, ularning sof joriy
qiymati bir xil kattalikda lsa, loyihaga qilinayotgan investitsion xarajatlarning
katta-kichikligi,hisobga,olinmaydi;
- Investitsiya loyihalaridan biri tanlab olinayotganda, katta sof joriy qiymatli
loyihaning qoplanish davri uzoq li , kichik sof joriy qiymatli loyihaning qoplanish
davri qisqa lsa, investitsiyalarning qoplanish davri hisobga olinmasdan, sof joriy
qiymat rsat i higa e ti r beriladi va bu rsat i h qaysi loyihada yuqori lsa,
ana shu loyiha samarali deb topiladi, bu esa ushbu usulning absolyut t / ri
emasligini bildiradi.