Mavzu : ishlab chiqarish xarajatlari va foyda nazariyasi asosiy savollar

MAVZU : IShLAB ChIQARISh XARAJATLARI VA FOYDA NAZARIYaSI

Asosiy savollar:

1. Ishlab chiqarish xarajatlari tushunchasi.

   
   

2. Xarajatlarning turlari va tarkibiy tuzilishi.

   
   

3. Foyda va uning mohiyati, turlari. Foyda normasi va massasi.

   
   

4. Foydaning taqsimlanishi va ishlatilishi.

   
   

1.Ishlab chiqarish xarajatlari tushunchasi.

Milliy iqtisodiyotdagi ishlab chiqarish birliklari (kor-xona) o`z faoliyati natijalaridan ko`proq daromad olishga harakat qiladi. Har qanday korxona nafaqat o`zining tovarini ancha yuqori baholarda sotishga, balki mahsulot ishlab chiqarish va uni sotish-ga qilinadigan sarf-xarajatlarni kamaytirishga ham intiladi.

Ishlab chiqarish sarf- xarajatlari deganda tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish va iste'molchilarga yetkazib berish uchun qilinadigan barcha sarflar tushuniladi.

Ishlab chiqarish sarf-xarajatlari tarkibiga xom ashyo, asosiy va yordamchi materiallar, yonilg`i va energiya uchun qilingan xarajatlar, asosiy kapital amortizatsiyasi, ish haqi va ijtimoiy sug`urtaga ajratmalar, foiz to`lovlari va boshqa xarajatlar kiradi.Ishlab chiqarishga qilingan barcha sarf-xarajatlarning puldagi ifodasi mahsulot tannarxini tashkil etadi. Ishlab chiqarish xarajatlarini ikkiga bo`lib o`rganish mumkin.

1. bevosita ishlab chiqarish xarajatlari :

   
   

2. muomala xarajatlari:

   
   

-Bevosita ishlab chiqarish xarajatlari mahsulotni bevosita ishlab chiqarish uchun qilinadigan barcha sarflar: ish haqi, xom ashyo, material sarflari, amortizatsiya va hokazolar.Tovar birligining qiymatida ishlab chiqarish xarajatlari faqat uning bir qismini tashkil qiladi. Sarf xarajatlarni ichki va tashqi xarajatlarga ajratish, korxona iqtisodiy faoliyati samaradorligini oshirish yo`llarini qiyosiy tahlil qilish imkoniyatini beradi.