Mavzu : Kirish, Qurilish mashinalari klasifikatsiyasi. Reja

4-Mavzu : Yuk ko`tarish mashinalari va oddiy yuk ko`taruvchi qurilmalar.


Reja : 1. Yuk ko`taruvchi mashinalar
2. Oddiy yuk ko`taruvchi qurulmalar

Mamlakatimizda qurilish uchun har yili juda k o `p miqdorda turli xil yuklar tashiladi. Bu ish transport mashinalari — yuk tashish avtomobillari, traktorlar, g `ildirakli shatakchilar, tirkama va yarim tirkamalar, maxsus transport vositaiari yordamida bajariladi. Q urilishda faqat avtomobil transportiga ketgan sarf um um iy qurilishmontaj ishlari sarfining 10—12% ini tashkil etadi. Avtom obil transporti va unga bog`liq b o lg a n yuklash-tushirish ishlarida band b o clgan xodimlarning soni qurilishdagi barcha ishchilar sonining chorak qismini tashkil qiladi. U yoki bu turdagi transport tanlash tashilishi kerak b o lg a n yukning miqdori va uning xarakteri, masofasi, y o `lning holati va tashish uchun ajratilgan vaqtga b o g liq . Avtom obil, traktor va shatakchilar yuk tashishdan tashqari tirkama va yarimtirkama qurilish mashinalarini shatakka ohb yurish hamda o `m atm a quriUsh mashinalari - ekskavator, kran, yuklagich, buldozer, skreperlar, y er q a zu v ch i va u stu n q o ziq q oq u v ch i q u rilm alar u c h u n unifikatsiyalashgan baza sifatida ham xizm at qiladi. Avtom obil, traktor va shatakchilarning alohida yig`ish birliklari va m exanizm laridan juda k o `p boshqa qurilish m ashinalarida foydalaniladi. Avtomobfflar. Avtomobillar faqatgina yuk tashiydigan mashina b o `lib qolmasdan, ular ko`pgina qurilish mashinalari (kranlar, yer qazish qurilmalari, montaj qilish vishkalari, ko`chm a ustaxonalar va shunga o `xshashlar) uchun baza b o `lib ham xizm at qiladi. Q urilishda avtom obillar saroyining o `rtacha yuk k o`tarish qobiliyati taxminan -4,6 tonnani tashkil etadi. Bu ko`rsatkichni katta yuk k o `taruvchi avtom obillam ing saroyidagi salm og`ini ko`paytirish hisobiga 10—11 tonnaga ko`paytirilsa, yaqin у Шаг ichida yuk tashish tannarxini ikki barobar kamaytirish mumkin.

Avtomobillar nisbatan yuqori tezlikka ega (soatiga 80 kilom etrgacha), harakatchan, burilish radiusi kichik, ancha tik balandlik va pastliklardan o `ta oladi, tirkama, yarim tirkama ham da yuklashtushirish mexanizmlari Ьйап jihozlanishi mumkin. Yuk avtomobillarida karbyuratorli va ko`proq dizelli ichki yonuv dvigatellari q o lla n a d i. Avtom obil shassisi gidrom exanik yoki mexanik transmissiya (kuch uzatmasi), yurish qismi va boshqarish mexanizm idan iborat. DvigateHaming quw ati 50—220 kVt atrofida b o ia d i.
Pnevm atik qurilmalar yordam ida sochiluvchan m ateriallar (sem ent, qum , shlak, yog`och qipiqlari va shunga o `xshashlar) hamda qorishmalar tashiladi. Pnevmatik transportyoming ishlash prinsipi quyidagicha: m aterial tashiladigan uzatuvchi quvurga shunday m iqdor va tezlikdagi havo beriladiki, bunda material zarrachalari uzatuvchi quvur ichida muallaq holatda b o ia d i va shu holda uzatuvchi quvur b o `ylab harakatlanadi.