Mavzu: Adaptiv sportining rivojlanish tarixi. Papalimpiya, Surdolimpiya va

Surdolimpiya o`yinlari yoki Surdlimpiada (Surdoolimpiada, frantsuz tilida - 

"kar")  yoki  "Deaflympics"  (ingliz  tilida  kar  -  "kar")  –  eshitish  qobiliyatiga  ega 

bo`lmaganlarning  sport  musobaqalari.  2001  yilgacha  Butun  jahon  karlar  o`yinlar, 

avvalroq – karlarning xalqaro o`yinlar) deb nomlangan. 

Birinchi  jahon  Karlar  o`yinlari  1924  yili  Parijda  bo`lib  o`tdi  va  hozirgi 

kungacha  ular  Ikkinchi  jahon  urushidan  tashqari  har  to`rt  yilda    bir  marta 

o`tkaziladi.  Parijdagi  birinchi  o`yin  ishtirokchilari  Belgiya,  CHexoslovakiya, 

Fransiya,  Buyuk  Britaniya,  Niderlandiya,  Polьsha,  Vengriya,  Italiya,  Latviya  va 

Ruminiya delegatsiyalari edi. 

Birinchi karlar o`yinlarida engil atletika, velosport, futbol, o`q otish va suzish 

bo`yich  amusobaqalarda  qatnashdi.  O`yinlar  muvaffaqiyatli  o`tdi.  1924  yil  16 

avgustda ishtirokchi davlatlar sport delegatsiyalari rahbariyati Xalqaro karlar sport 

qo`mitasini  (ICSD) tashkil etishga qaror qildi va  Xalqaro  karlar  sport qo`mitasini 

(ICSD)  tashkil  etildi.  Ushbu  tashkilot  karlarning  barcha  sport  federatsiyalar 

uyushmalari  uchun    poydevor  bo`lib  nizomlar  iishlab  chiqildi.  Xuddi  shuyili 

o`yinlar  har  to`rt  yilda  bir  marta  o`tkazilishi  kerakligi  to`g’risida  qaror  qabul 

qilindi. 

Faqat 25 yil o`tgach, 1949 yil yanvar oyida Avstriyada birinchi jahon qishki 

o`yinlari  bo`lib    o`tdi,  unda  besh  mamlakatdan  33  nafar  sportchi  ishtirok  etdi. 

Xalqaro  Olimpiya  Qo`mitasi  1955  yilda  ICHAni  Olimpiya  tamoyillariga  ega 

bo`lgan  xalqaro  federatsiya  deb  e’tirof  etdi  va    ikki  yil  o`tgach,  qo`mita  ushbu 

Nizomni Olimpiya o`yinlarig amoslashtirdi. [1] Bugungi kunda ISCS tarkibiga 90 

---

dan 

ortiq 

milliy 

federatsiyalar 

kiradi. 

Xalqaro 

Olimpiya 

Qo`mitasi  

IjroiyaQo`mitasi  qaroriga  binoan,  2001  yil  may  oyida,  karlar  o`yinlari  Jahon 

O`yinlari  deb  nomlangan  "Deaflympics"  (Deaflympics)  deb  nomlandi.  Xuddi  shu 

yili  Rimda  XIX    o`yinlari  bo`li  bo`tdi.  Dunyoning  80  ta  mamlakatidan  3000 

nafardan ziyod sportchi medallarni qo`lga kiritdi. 

YOzgi sport turlari 

• Badminton, engil atletika, bouling, golf, velosport, erkin kurash, yunon-rum 

kurashi,  dzyudo,  karate,  tog’  velosporti,  stol  tennisi,  suzish,  o`q  otish,  tennis, 

taekvondo 

Jamoa 

• basketbol, voleybol, plyaj voleyboli, futbol, qo`l to`pi 

Qish sportlari 

Tog chang’isi, chang’ida yugurish, snowboard 

Jamoa 

• kyorling, muz ustida xokkey