Mavzu: Aktiv va reaktiv qarshiliklarni hisoblash

Bu yerda P, Q, S mos ravishda tarmoqning aktiv, reaktiv va tola quvvati. Ular kuch uchburchagi hosil qiladi:

6 -rasm kuch uchburchagini
Asosan induktiv yuk bilan quvvat uchburchagi, agar siz Pifagor teoremasini eslasangiz, to'g'ri burchakli uchburchakdan siz quyidagi ifodani olishingiz mumkin:
𝑆=√𝑃2+𝑄2
Uchburchakdagi reaktiv komponent oqim kuchlanishdan orqada qolganda ijobiy (Q L ), manfiy esa (Q C ):

7-rasm Asosan sig'imli yuk bilan quvvat uchburchagi
Tarmoqning reaktiv komponenti uchun algebraik ifoda amal qiladi: 𝑄=𝑄𝐿−𝑄𝐶

Demak, induktiv va sig'imli energiya bir-birining o'rnini bosadi. Ya'ni, kontaktlarning zanglashiga olib keladigan induktiv qismining ta'sirini kamaytirishni istasangiz, sig'im qo'shishingiz kerak va aksincha. Quyida ushbu sxemaga misol keltirilgan:

8-rasm Reaktiv komponent kompensatsiyasi davri
Vektorli diagrammada kondensatorning cosφ ga ta'siri ko'rsatilgan. Ko'rib turganingizdek, kondansato’r yoqilganda, cosφ 2 > cosφ 1 va I l
9-rasm Vektorli diagramma
Umumiy va reaktiv energiya o'rtasidagi bog'liqlik quyidagicha ifodalanadi:
𝑃=𝑆∙𝑐𝑜𝑠𝜑=𝑈∙𝐼∙𝑐𝑜𝑠𝜑
Shuning uchun: 𝑐𝑜𝑠𝜑=𝑃/(𝑈∙𝐼)
cosφ - quvvat omili, bu umumiy energiyaning qaysi qismini aktiv energiya ekanligini ko'rsatadi. U 1 ga qanchalik yaqin bo'lsa, tarmoqdan shunchalik foydali energiya sarflanadi.

Aktiv qarshilik

• 
  Elektr energiyasini boshqa tur energiyaga aylantirib beruvchi element aktiv qarshilik deyiladi. Om qonuniga asosan aktiv qarshilik quyidagicha ifodalanadi:
  

Aktiv qarshilik yuza efFekti deb ataluvchi jarayon hisobiga o‘zgarmas tok o‘tayotgan zanjirdagi qarshilikdan katta bo‘ladi.

• 
  0 ‘zgaruvchan tokning chastotasi qancha aktiv va o‘zgarmas tok zanjiridagi qarshiliklaming farqi shuncha katta bo‘ladi. Agar 3.7- rasm, a dagi zanjirdan sinusoidal tok I = Im sin wt o‘tsa, aktiv qarshilikdagi kuchlanish pasayishi Om qonuniga asosan:
  
• 
  bo‘ladi. Ko‘rib turibmizki, tok va kuchlanishning boshlangMch fazalari bir xil. Demak, vektor diagrammada tok va kuchlanish ustma-ust tushadi yoki boshqacha qilib aytganda, tok va kuchlanish orasidagi faza siljish nolga teng. Tok va kuchlanish 3.7- rasm, b dagi vektor diagrammada ko‘rsatilgan.