Мавзу: Асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар ва уларни ҳисоблаш Масалаларни ечилиши бўйича намуналар

Мустақил ишлаш учун масалалар

1.Агар ялпи ички маҳсулотдаги капиталнинг улуши 25%, меҳнатнинг улуши 75% бўлса,уҳолда капитал заҳираси йилига 2%га, ишчи кучи сони 3%га ҳамда ЯМД эса 2 %га кўпайса, омилларнинг жами унумдорлигини топинг.

2.Мамлакатда жамғариш нормаси 28 %ни, аҳолининг йиллик ўсиш суръати 1% ни, меҳнат тежовчи технологик тараққиёти суръати 2 %ни, асосий капиталнинг ишлаб чиқариш нормаси ; %ни ташкил этади. Битта ходимга тўғри келадиган даромаднинг (ишлаб чиқариш ҳажмининг) барқарор даражасини топинг.

3.Солоунинг иқтисодий ўсиш моделида ишлаб чиқариш функцияси қуйидаги кўринишга эга: Капиталнинг чиқиб кетиш нормаси 5%,аҳоли сони йилига 1 %га кўпаяди. Технологик тараққиёт суръати 2 %. У ҳолда “олтин қоида”га мос келувчи жамғариш нормаси миқдорини топинг.

4.Агар ялпи ички маҳсулотдаги капиталнинг улуши 25%, меҳнатнинг улуши 75% бўлса, у ҳолда капитал заҳираси йилига 2%га, ишчи кучи сони 3%га ҳамда ЯИМ эса 2 %га кўпайса, омилларнинг жами унумдорлигини топинг.

5.Айтайлик, иқтисодиёт дастлаб AD₀=AS₀= 100 бирл. Даражада мувозанат ҳолатида бўлсин. Жамғариш нормаси 50 %, акселератор 2 га тенг.

Қўшимча ўсишнинг мувозанатли даражасини, ялпи талаб ва ялпи таклифнинг мувозанатли даражаларини аниқланг.
Агар тадбиркорлар ялпи таклиф ҳажмини 150 бирликкача кўпайтирса иқтисодиётда қандай ўзгаришлар рўй беради.

6.Мамлакат иқтисодиёти Y=A×K^0,4×L^0,6. Маълумки, капиталнинг ўсиш суръати йилига 3 %, аҳолининг ўсиш суръати-2 %. Омилларнинг умумий унумдорлиги йилига 1,5 % суръат билан ўсади. Ишлаб чиқариш ҳажми қандай ўзгаради.

Мавзу: Халқаро савдо назарияси. Ташқи савдо сиёсати


Масалаларни ечилиши бўйича намуналар:

1-масала
А давлат бир йилдa 70 та енгил спорт самолётини ишлаб чиқаради. Улардан 20 таси ички истеъмолга, 50 таси эса экспортга чиқарилади. Эркин савдо шароитларида 1 та самолётнинг баҳоси – 6000 долл. Ҳукумат тармоқни рағбатлантириш мақсадида ҳар бир самолётнинг қийматидан 15% миқдорида субсидия ажратади. Натижада самолётнинг ички нархи 6450 долл.гача ошди, экспорт нархи эса 5550 долл.га камаяди. Экспорт ҳажми 70 та самолётгача ўсди.
Субсидиялар жорий қилишнинг оқибатларини аниқланг.
Ечиш:
Субсидиялар жорий қилинишини график кўринишида қуйидагича акс эттириш мумкин:
Графикда С_w эгри чизиғи А давлат самолётлари экспортини, D_д - эгри чизиғи эса ички талабни кўрсатади. Бозор мувозанатига е нуқтада эришилади, яъни А давлат 6000 долл.лик нарх бўйича 50 та самолёт чиқаради. Экспортдан олинадиган даромад: 6000 x 50 = 300000 долл. тенг. Субсидия жорий қилингандан сўнг А давлат экспорти пaсaяди, ишлаб чиқариш ҳажми 80 та самолётгача ортади, С_w эгри чизиғи С_с даражагача силжийди ва j нуқтада бозор мувозанати ўрнатилади.
Субсидия жорий қилингандан сўнг экспорт баҳоси 450 долл. (6000 – 5550) га пасаяди, яъни A давлат учун учун савдо шароитлари ёмонлашади, бироқ экспорт ҳажми 70 та самолётгача ўсади.
Экспортнинг ўсиши ички бозорда самолётлар сони 10 тагача қисқаришига олиб келади: 20 – 10 = 10, чунки ички нарх ўсади. Субсидия ажратишга давлат бюджети харажатлари 70 x 900 (15% от 6000 долл.) = 63000 долл.ни ташкил этади.
Шундай қилиб, экспорт субсидияси мамлакат учун савдо шароитларини ёмонлаштиради, лекин бунда ташқи дунё даромадларини оширади.