Мавзу: Асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар ва уларни ҳисоблаш Масалаларни ечилиши бўйича намуналар

Қуйидагиларни ҳисобланг:
а) амортизация маблағлари ҳажми;
б) миллий даромад (МҲТнинг эски талқинига кўра);
в) давлат бюджети ҳолати.
Ечиш:
а)харажатларга кўра ЯИМни ҳисоблаш формуласига асосланиб ялпи инвестициялaр ҳажмини топамиз:
I = ЯИМ - C - G - N_x.
Бунда, T = 600 - 320 - 90 - 30 = 160.
А = I - I _cоф = 160 - 110 = 50.
б) миллий даромад қуйидагича аниқланади:
МД = ЯИМ - А – Т_n,
Бу ерда, Т_n – бизнесга билвосита солиқлар.
Бунда
МД = 600 - 50 - 30 = 520.
в) давлат бюджети ҳолатини аниқлаш учун давлат даромад ва харажатларини қиёслаш зарур.
Т = 40 + 30 = 70.
Бунда Т - G = 70 - 90 = - 20, яъни бюджет дефицити мавжуд.


6-масала
Иқтисодиёт қуйидаги кўрсаткичлар билан ёритилган:

1. 
   Истеъмол харажатлари (С) = 2300;
   
2. 
   Ялпи инвестициялaр (I) = 700;
   
3. 
   Давлат харажатлари (G) = 800;
   
4. 
   Трансферт тўловлари (ТR) = 100;
   
5. 
   Давлат қарзи бўйича фоиз тўлаш (N) = 100;
   
6. 
   Солиқлар (Т) = 800.
   

ЯИМ =ЯММ деб тахмин қилинсин.


Ҳисобланг:
а) шахсий жамғармалар;
б) давлат жамғармалари;
в) агар дефицит oблигaциялaр чиқариш билан 80%га мoлиялаштирилиши маълум бўлса, давлат бюджети дефицитини қоплаш учун чиқарилган давлат oблигaциялaри қиймати ва қўшимча пул миқдори.
Ечиш:
а) шахсий жамғармалар қуйидаги формула ёрдамида ҳисобланади:
С_p = (Y + ТR + N – Т) – C
Y = C + I + G
Y = 2300 + 700 + 800 = 3800
С_g = (3800 + 100 + 100 – 800) – 2300 = 900
б) давлат жамғармалари қуйидаги формула ёрдамида ҳисобланади:
С_г = Т – ТР – Н – Г
С_g = 800 – 100 – 800 = –200
в) давлат жамғармаларининг салбий белгиси давлат бюджети дефицити мавжудлигини англатади:
BD = –С_g = – 200
Дефицит 80% oблигaциялaр чиқариш билан мoлиялаштирилади, яъни:
B = 0,8 х BD
B = 0,8 х 200 = 160
Дефицитнинг қолган қисми қўшимча пул чиқариш орқали мoлиялаштирилади:
М = 200 – 160 = 40.


7-масала
Иқтисодиёт қуйидаги кўрсаткичлар орқали ёритилади:

1. 
   Истеъмол харажатлари (С) = 1200;
   
2. 
   Ялпи инвестициялaр (I) = 500;
   
3. 
   Давлат харажатлари (G) = 300;
   
4. 
   Трансферт тўловлари (ТR) = 200;
   
5. 
   Давлат қарзи бўйича фоиз тўлаш (N) = 100;
   
6. 
   Солиқлар (Т) = 400.
   
7. 
   Соф экспорт (Х_n) = –100.