Mavzu: Aylanish va oldinga siljish. O’q atrofida harakatlanish Reja: Aylanish va oldinga siljish. O’q atrofida harakatlanish

Oʼq atrofidagi harakatning boshqarilishi
Oʼq atrofidagi harakatning boshqarilishi ikki guruhga boʼlinadi:
1) Payt kinetik sistemasining oʼzgarishi bilan oʼq atrofidagi haraktning boshqarilishi.
Payt kinetik biomexanik sistemasining oʼzgarishi bilan oʼq atrofidagi xaraktni boshqarish uchun, tanaga tashqi kuchni yoʼnaltirish kerak Masalan: murabbiy gimnastning tanasini gʼayratlantirishda perekladina osmasida yoki uni salьto oxrida ogohlantirib oʼzining kuchi bilan aylanishni koʼpaytiradi yoki kamaytiradi. Gimnast oʼzi esa paylarning zoʼriqishi bilan passiv holatda saqlab qoladi. Аgar gimnast perekladinada mashqlar bajargan boʼlsa, uning tanasining ogʼirligi myatnik singari
ijobiy ishni bajaradi (pastga harakat qilsa). Jismning mexanik energiyasini koʼpaytirish uchun ishni ijobiydan kamroq bajarish kerak. Buning uchun tepaga koʼtarilayotganda payt ogʼirlik kuchini kamaytirish kkerak. Gimnast preladinaga tortilib, mayatnikni kamaytiradi va shu bilavn birga ogʼirlik kuchini kamaytiradi. Shu bilan bir qatorda ogʼirlik kuchining toʼxtatish taʼsiri kamayadi. pastga harakat boʼlganda ogʼirlik kuchi koʼpayadi va gimnast ogʼirlik kuchi paytini koʼpaytiradi. Paytning choʼzilishi bilan uning enertsiya payti koʼpaysa, inertsiya masofasiga proportsional holatda koʼpayadi. Mayatnikning uzunligini kamaytirish bilan vaqt kamayadi va tebranish tezligi koʼpayadi.
Payt kinetik sistemasini oʼzgarilishi bilan oʼq atrofidagi harakatning boshqarilishi:
1) Tashqi kuchning taʼsiri orqali – pozani saqlagan holda butun tananing aylanishi tezlashishi va sustlashishi.
2) Sportchi mayatnikning uzunligining oʼzgarishi – pozani saqlamagan holda butun tanani aylanishini tezlashtiradi yoki susaytiradi.
2. Payt kinetik sistemasini oʼzgarmasdan oʼq atrofidagi harakatning boshqarilishi. Payt kinetik biomexanik sistemasining oʼzgarmasdan oʼq atrofidagi harakatning boshqarilishi ichki kuch taʼsirida yuzaga keladi. Bu boshqarish yoʼllarini ikkiga boʼlish mumkin.