Mavzu: birgalik va gumon olmoshlari Tuzuvchi: Djalalitdinova m

Mavzu: birgalik va gumon olmoshlari Tuzuvchi:Djalalitdinova m

• Birgalik olmoshi. Eski o‘zbek tilida birgalik olmoshi maʼnosida barcha, ban, barliq, qamug' hamma (hama), jumla, tamäm, jam’e, ba'zi so‘zlari iste’molda boʻlgan. Bularning bir qismi keng iste’molda boʻlib, boshqalari ma’lum davrlarda yoki ayrim yodgorliklarda qoʻllangan. Birgalik olmoshlarining ko’pchiligi egalik va kelishik affikslari bilan turlanish xususiyatiga ega, ayrimlari ko’plik affiksi bilan ham ishlatiladi.
• Eski o‘zbek tilida birgalik olmoshi maʼnosida barcha, ban, barhq, qqamug' hamma (hama), jumla, tamäm, jam’e, ba'zi so‘zlari iste’molda boʻlgan. Bularning bir qismi keng iste’molda boʻlib, boshqalari ma’lum davrlarda yoki ayrim yodgorliklarda qoʻllangan.

Eski o‘zbek tilida birgalik olmoshi maʼnosida barcha, ban, barhq, qqamug' hamma (hama), jumla, tamäm, jam’e, ba'zi so‘zlari iste’molda boʻlgan. Bularning bir qismi keng iste’molda boʻlib, boshqalari ma’lum davrlarda yoki ayrim yodgorliklarda qoʻllangan. Barcha, bari, barliq, qamug' birgalik olmoshlari turkiy so‘zlarni tashkil etadi. Eski o‘zbek tilida bularning qo'llanish darajasi turlicha bo'lgan

barcha so‘zi birgalik olmoshi ma’nosini ifodalovchi asosiy vosita sifatida eski o‘zbek tili taraqqiyotining ham m a davrlarida qo'llangan: Barcha tapilur bizgä, vale yär tapilmas (Lutfiy). Barchasi fahm etti kirn, mushkül ish (Navoiy,Lison ut-tayr).

Qamug'i so‘zi turkiy tillarda birgalik olmoshining qadimgi shaklini tashkil etadi. Bu olmosh XIII—XIV asrlarga oid yodgorliklar tiliga ham xos bo'lib, birgalik olmoshi ma’nosini ifodalovchi asosiy vosita sifatida ancha keng iste’molda bo‘lgan. Keyingi davrlarga oid yodgorliklarda deyarli qoMlanmagan. Misollar: Qamug‘in Sir yaqasinda bitidim. Qamug‘g ‘a yanut berigli turur. Qamug'din ezrüb ul xizmatI jahánin XIII—XIV asrlarga oid yodgorliklarning ba’zilarida bu olmosh qamuq, qamag' yoki qamu shaklida qo'llangan: qamuq kerklüklár, qamuq álam, qamuq umrum; bedánitiiq qamag'i ; qamu tash ichindá, qabilamnuj qamusi (Saroyi); qamusim... nafaqa qildi