Mavzu: birja ishi mexanizmi. Reja: Birja faoliyati mexanizmi. Birja savdosini tashkil etish

"Tasiks" quyidagi formula bilan hisoblab chiqariladi:
Iftse = (Pi/Pb) * k
Iftse – "Toshkent" RFB ning yig’ma fond indeksi;
Ri – indeks hisoblanayotgan yilda barcha bitimlar bo’yicha hamma turdagi aktsiyalarning o’rtacha chamalab hisoblab chiqarilgan narxi;
Rb – indeks hisob – kitob bazasiga barcha bitimlar bo’yicha hamma turdagi aktsiyalarning o’rtacha chamalab hisoblab chiqarilgan narxi;
k – indeks o’lchov bandlari sonini ko’rsatadigan tuzatish koeffitsienti.


Aktsiyalarning o’rtacha chamalangan narxi quyidagi formula bo’yicha aniqlanadi



Ri – mazkur turdagi aktsiya bilan so’mlarda tuzilgan i – inchi bitimning narxi;
qi – ushbu turdagi aktsiyalar bilan sonlarda tuzilgan i – nchi bi – timning hajmi;
N – savdo kunining boshidan indeks hisoblanguniga qadar tuzilgan bitimlar soni.
Indeks hisob–kitob bazasini shakllantirish va o’zgartirish to’g’risidagi qaror "Toshkent" RFB Boshqaruvi tomonidan birja rasmiy ro’yxatiga yangi emitent kiritilayotganida qabul qilinadi. Indeks hisob – kitob bazasiga faqat oddiy va imtiyozli aktsiyalar kiritilishi mumkin.
Indeks hisob–kitob bazasini o’zgartirish indeksni hisoblash usuli o’zgartirilganda yoki birja rasmiy ro’yxatiga yirik emitentning qimmatli qog’ozlari kiritilgan yilda amalga oshiriladi. "Tasiks"ning barcha o’zgarishlari to’g’risidagi ma’lumot birja axborot tizimi axborot terminallarida aks ettiriladi va manfaatdor shaxslarga etkaziladi.
Birjadagi brokerlik joyi fond birjasi o’zining to’la huquqli a’zosiga yaratib berishi mumkin bo’lgan imkoniyatlar yig’indisi tushuniladi
birja maydonchasida qimmatli qog’ozlarni o’z nomidan va o’z hisobidan yoki mijozlar hisobidan hamda ularning topshirig’iga ko’ra harid qilish exud sotish imkoniyatidir
Broker qontragentlar haqida turli xil axborotlarni olish birja faoliyatining ayrim jihatlari bo’yicha maslaxatlar olish imkoniyatlari, zarur xujjatlardan nusxalar ko’chirish, shartnomalarni to’ldirish va rasmiylashtirish bo’yicha birja xizmatlaridan foydalanish
"Toshkent" RFBdagi brokerlik joyi noma’lum muddatga sotib olinadi, ya’ni brokerlik joyini sotib olib (bir karralik badalni to’lagan holda) uning egasi birja tomonidan unga qo’yiladigan talablarga rioya qilgan holda birja xizmatlaridan chegaralanmagan muddatda foydalanishi mumkin. Brokerlik joyiga egalik qilish ning butun yili davomida birja a’zolari unchalik katta bo’lmagan summadagi muntazam a’zolik badallari to’lashadi. A’zolikning bunday tizimi brokerlar uchun juda tejamli sanaladi. Boshqa mamlakatlarda birjadagi a’zolikni saqlab turish uchun har oyda yoki har yili ramziy emas, balki juda katta miqdordagi badal to’lanadi.