Mavzu: boshlang’ich sinf o’quvchilarini ijtimoiylashtirish

MAVZU: BOSHLANG’ICH SINF O’QUVCHILARINI IJTIMOIYLASHTIRISH

Bilamizki, so’ngi yillarda muhtaram yurtboshimiz Shavkat Miromonovich Mirziyoyev tomonidan ta’lim sohasida ko’plab islohotlar amalga oshirilmoqda. Shu jumladan boshlang’ich ta’lim tizimida ham qator o’zgarishlar va yangilanishlar olib borildi. Bularning barchasini esa kelajak avlodni yanada ilmli, ma’rifatli, respublikamizga kerakli kadr qilib yetishtirish yo’lidagi harakatlar deb atasak so’zimizda mubolag’a bo’lmasa kerak.

Boshlang’ich ta’limni rivojlanirish respublikamizda qator qonun va farmonlarda ham asosiy yo’nalish sifatida belgilab qo’yilgan. Jumladan, qonunchilik palatasi tomonidan 2020-yil 19-mayda qabul qilingan va senat tomonidan 2020-yil 7- avgustda ma’qullangan O’zbekiston Respublikasininng “Ta’lim to’g’risida”gi qonunida, “Boshlang’ich ta’lim konsepsiyasi”da, O’zbekiston Respublikasi xalq ta’limi tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasi” va uni tasdiqlash to’g’risidagi Prezident farmonida yaqqol ko’zga tashlanadi. Ushbu ma’lumotlardan kelib chiqib shuni aytishimiz joizki, o’sib kelayotgan yosh avlod kelajagiga davlat, jamiyat, maktab, mahalla hamda oila birdek mas’uliyat bilan yondashishi zarur.
Yosh avlodni jamiyatda o’z o’rni va o’z pozitsiyasida tura olishi uning maktab va oilada rivojlantirilgan ijtimoiylashuv jarayoniga ko’p jihatdan bog’liq. Bola maktabgacha bo’lgan davrda birmuncha ijtimoiylashish elementlarini o’ziga singdiradi. Bu elementlar albatta 27 maktabgacha ta’lim muassasalari, oila va atrof muhitdan olingan taassurotlar natijasida hosil bo’ladi. Boshlang’ich sinfga kelganda esa har bir bola o’zini yangi pozitsiyada, ya’ni, o’quvchi pozitsiyasida ko’ra boshlaydi. Endi uning mas’uliyatlari birmuncha darajaga oshgan va bolaga nisbatan talabchanlik ham sezilarli darajada ko’paygan.
Ayni shu davrdan boshlab bola sotsiologiyasida tubdan o’zgarishlar yuzaga kela boshlaydi. Ayrim o’quvchilar maktabdagi o’quvchilik statusini mustahkam egallab, oiladagi farzandlik statusidan birmuncha ortda qolayotgandek tuyiladi yoki aksincha holat yuzaga keladi. Bunday vaziyatlar ro’y bermasligi, bolaning jamiyatdagi har bir statusini saqlab qolish va har qanday holatda ham ushbu statusda o’z fikrini ravon ifodalay olishiga ko’maklashish bizning oldimizdagi asosiy vazifalarimizdan biri bo’lishi kerak. Va bu vazifani bajarishda boshlang’ich sinf o’quvchisi bilan birgalikda maktab psixologi, ota-ona va jamiyat ham birgalikda teng harakat qilishlari kerak. Bir qancha malakali pedagoglar tajribasidan kelib chiqqan holda shularni ta’kidlashimiz kerakki, boshlang’ich sinf o’quvchilarining ko’pchiligi maktabdagi va oiladagi statuslarini birdek olib keta olmasliklari sababli bola psixologiyasida ko’plab o’zgarishlar ro’y beradi.
Boshlang’ich sinf o’quvchilarini ijtimoiylashtirishning eng asosiy muammolaridan biri shuki ijtimoiylashtirishning metodologiyasi har doim ham to’g’ri tashkil etilmayotganligidadir. O’quvchilarni ijtimoiylashtirish metodologiyasini har bir pedagog o’z sinfidagi o’quvchilarning kelib chiqishi, psixologiyasi va o’quvchilarning oilaviy sharoitlaridan kelib chiqqan holda ishlab chiqishi lozim deb o’ylayman. Boshlang`ich ta’lim o’quvchilari, ayniqsa dastlabki birinchi va ikkinchi yillarda maktab sharoitiga ko’nikishi qiyin yoki umuman ko’nika olmayotgan bo’lishi kuzatiladi. Lekin yana shuni ham aytish kerakki, ayrim bolalar maktabda, dars jarayonida o’zlarini erkin va qat’iyatli tutadilarki, lekin oila a’zolari bilan suhbat olib borilganida oilada juda kamsuqum farzand ekanligini aniqlash mumkin. Demak bola o’z statuslarini yaxshi anglolmagan yoki shu statusda turishida unda qo’rquv bor. Yuqorida aytib o’tganimizdek, bolaning ijtimoiylashuvida oila va maktab birgalikda ish olib borishi zarur. Chunki bola psixologiyasidagi har bir o’zgarish o’qituvchi va ota-ona o’rtasida muhokama qilinib, agar muammoli vaziyatlarga duch keladigan bo’lsa, o’z vaqtida va samarali bartaraf etish lozim.
Bola ijtimoiylashuvi metodologiyasini tashkil etishda avvalo o’quvchilar bilan muntazam suhbat olib borish, o’quvchilarning shaxsiy fikrini so’rash, zarur bo’lgan holatlarda ularga chalg’ituvchi fikrlar yoki savollar bilan murojaat qilish talab etiladi. Ana shundagina o’quvchi o’z fikrini to’g’riligini isbotlashga harakat qiladi va shu orqali o’z shaxsiy dunyoqarashi va fikri shakllanib boradi. Ijtimoiylashuv metodlarini maktabdagi tarbiya darslaridan tashqari yana ko’plab fanlar mavzulariga singdirilgan holda olib borilsa ham maqsadga muvofiq bo’ladi. Masalan, o’qish darslarida o’tilgan har bir mavzu bo’yicha o’quvchilarning fikri va mulohazalari so’rab borilsa, bora- bora o’quvchilarning fikridagi teranlik va aniqlik yaxshi tomonga o’zgarib borishini kuzatish mumkin. “Asar qahramoni haqida fikringiz qanday?”, “Qahramonning o’rnida siz bo’lganingizda nima qilar edingiz?” kabi o’quvchilarni o’ylashga, fikrlashga undovchi savollardan har bir mavzuda foydalanib borish zarur. Bola ijtimoiylashuviga yaxshi ta’sir qilish maqsadida guruhlarda ishlash metodidan ham foydalanish zarur. Kichik guruhlar bilan ishlanganda har bir o’quvchining fikri aniqroq va o’ziga ishonchi balandroq bo’ladi. Buning sababi esa, o’quvchi, ayniqsa kichik boshlang’ich sinf o’quvchilari guruhda yetakchi bo’lishga, o’z pozitsiyasini guruhga singdirishga harakat ko’proq qiladi. Shu orqali pedagoglarning o’quvchilar ijtimoiylashuvidagi kamchiliklari yoki yutuqlarini muntazam ravishda kuzatib borish imkoniyatlari ortadi. Va har bir o’quvchi bilan alohida ishlashda ham kichik guruhlar samaraliroq hisoblanadi.
Biz pedagoglar kelajak avlodning bunyodkori sifatida o’z oldimizga har bir o’quvchi, har bir bolaning jamiyatdagi o’z o’rniga, o’zining mustahkam pozitsiyasiga ega shaxs sifatida tarbiyalash, uning kamolini ko’ra olish maqsadlarini qo’yishimiz zarur. Buning uchun esa o’qituvchilar o’zi ham tinmay izlanishda bo’lishi zarur. Yangi metod va texnologiyalardan o’z o’rnida va samarali foydalana olish ham pedagoglarning yuksak mahorati hisoblanadi. Yangi texnologiyalardan biri STEAM texnologiyasi ham o’quvchilarni ijtimoiylashuvida yaxshi natija berishi ko’zda tutuilgan. Ushbu texnologiyasining asosi fanlar integratsiyasi bo’lganligi uchun ham aynan bola ijtimoiylashuvida foydalansak katta muvaffaqiyatlarga erishish mumkin. Boshlang’ich sinf o’quvchilarida barcha fanlarga qiziqish katta bo’ladi, lekin vaqt o’tishi sayin o’quvchilar ayrim yo’nalishga qiziqishi kuchayishi mumkin. Buning natijasida esa, ko’plab fanlardan ortda qolish holatlari kuzatiladi. Ayni shunday holatlar yuzaga kelmasligi uchun STEAM texnologiyasi samarali yechim bo’la oladi. Yuqoridagi fikrlarimizga hulosa qilib shuni aytishimiz mumkinki, hozirgi kunda davlatimizda o’quvchilar uchunham, o’qituvchilar uchunham yetarlicha shartsharoitlar yaratib berilgan. Bularga javoban esa biz pedagoglardan o’z kasbimizga mas’uliyat bilan yondashish va har bir o’quvchini o’z farzandimizdek ko’rib, kelajagiga befarq bo’lmasligimiz zarur. Boshlang’ich sinf o’quvchilarini ijtimoylashtirishning metologiyasini yaratishda eng yangi texnologiya va metodlarni bugungi kun talabidan kelib chiqqan holda joriy qilinishi har bir pedagogning faoliyatida samarali natijalar kasb etishi shubhasizdir.
Ijtimoiylashuvning xususiyatlari kichik maktab o'quvchilari: mohiyat, tushuncha
Tarbiya - ijtimoiy va tarixiy tajribani yangi avlod tomonidan ijtimoiy hayotga va samarali mehnatga tayyorlash uchun o'zlashtirish uchun ijtimoiy, maqsadli sharoitlarni (moddiy, ma'naviy, tashkiliy) yaratishdir. “Ta’lim” toifasi pedagogikaning asosiy kategoriyalaridan biridir. Ta'lim keng ijtimoiy ma'noda, jumladan, butun jamiyatning shaxsiyatiga ta'siri va tor ma'noda - shaxs xususiyatlari, qarashlari va e'tiqodlari tizimini shakllantirishga qaratilgan maqsadli faoliyat sifatida ajralib turadi. Ta'lim ko'pincha mahalliy ma'noda - ma'lum bir ta'lim vazifasini hal qilish sifatida talqin qilinadi (masalan, ma'lum xarakter xususiyatlarini tarbiyalash, kognitiv faoliyat va hokazo.). Demak, tarbiya - 1) tevarak-atrofdagi olamning predmetlari, hodisalariga nisbatan muayyan munosabatlarni shakllantirishga asoslangan shaxsni maqsadli shakllantirish; 2) dunyoqarash; 3) xulq-atvor (munosabat va dunyoqarashning namoyon bo'lishi sifatida). Tarbiya turlarini (aqliy, axloqiy, jismoniy, mehnat, estetik va boshqalar) ajratish mumkin. Golovanova N.F., Boshlang'ich sinf o'quvchisini ijtimoiylashtirish pedagogik muammo sifatida. - SPb .: Maxsus adabiyotlar, 1997. S. 17.
Insonparvarlikning umumiy kontseptsiyasini ishlab chiqish, har tomonlama faol shaxsni shakllantirishga qaratilgan ta'limga alohida e'tibor qaratiladi, deydi V.S. Muxina, bolaning jamiyatda qabul qilingan huquq va burchlariga munosabatini shakllantirish to'g'risida. Mutaxassislar bolalarning majburiyatlarini o'z huquqlariga aylantirish g'oyasini taklif qilmoqdalar, bu haqda bilish va tushunish bolaning o'zini o'zi qadrlashini oshiradi.
A.V.ning so'zlariga ko'ra. Petrovskiyning fikriga ko'ra, shaxsning rivojlanishi uzluksizlik va uzilishning birligi sifatida ifodalanishi mumkin. “Shaxs rivojlanishining uzluksizligi ma'lum bir jamiyatda uning bir fazadan ikkinchisiga o'tish qonuniyligida nisbiy barqarorlikni ifodalaydi, bu unga asos bo'ladi. Uzluksizlik shaxsiyatning tizimlar bilan bog'langan boshqalar bilan o'zaro ta'siri bilan bog'liq bo'lgan omillarning ta'siri bilan bog'liq bo'lgan yangi aniq tarixiy sharoitlarga kirishining o'ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqadigan sifat o'zgarishlarini tavsiflaydi. Bu holda - jamiyatda qabul qilingan ta'lim tizimi bilan ". Rean A.A. Shaxsning sotsializatsiyasi // O'quvchi: Rossiya psixologlarining asarlarida shaxsiyat psixologiyasi. - SPb .: Piter, 2000. S. 151.
Ijtimoiylashtirish - bu shaxs tomonidan muloqot va faoliyatda amalga oshiriladigan ijtimoiy tajribani o'zlashtirish va faol takrorlash jarayoni. Ijtimoiylashuv turli xil ko'p qirrali hayotiy sharoitlarning shaxsga o'z-o'zidan ta'sir qilish sharoitida ham, ta'lim va tarbiya sharoitida ham - maqsadli, pedagogik jihatdan tashkil etilgan, rejalashtirilgan jarayon va inson rivojlanishining natijasi bo'lishi mumkin.
Petrovskiyning fikricha, ijtimoiy rivojlanishning butun holati makro va mikrofazalar sifatida moslashish, individualizatsiya va integratsiya holatidan o'tib, shaxsning shaxsiy rivojlanishini belgilaydi. Bolaning rivojlanish jarayonini tavsiflovchi asosiy qoidalarni tahlil qilish shuni ko'rsatadiki, haqiqatda ko'rib chiqilayotgan barcha yo'nalishlar bir-biriga bog'liq, o'zaro bog'liqdir; bu shuni anglatadiki, faqat ularning birgalikda amalga oshirilishi shunday progressiv o'zgarishlarni tashkil qiladi, bu so'zning to'liq ma'nosida shaxsning aqliy shaxsiy rivojlanishi deb atash mumkin.
Shu bilan birga, bu taraqqiyot ijtimoiy muhit, jamoa ta’sirida ma’lum bir vaziyatda va birinchi navbatda, ta’lim va tarbiya vaziyatida sodir bo’lishi ta’kidlanadi. Bu ilg'or ta'lim psixologiyasining barcha qoidalari barcha o'quv fanlari orqali o'qitishni rivojlantirish, tarbiyalash muhimligini ta'kidlaganligi bilan bog'liq.
Inson rivojlanishi uning boshqa odamlar bilan o'zaro munosabatida, faoliyatida, o'qitish va tarbiya jarayonida yuzaga keladi va bu ta'lim psixologiyasining asosiy qoidalaridan biridir.
Sifatida S.L. Rubinshteynning so'zlariga ko'ra, "bola rivojlanadi, tarbiyalanadi va o'rganadi, lekin rivojlanmaydi va tarbiyalanadi va o'qiladi. Bu shuni anglatadiki, ta'lim va tarbiya bolaning rivojlanish jarayonida bo'lib, uning ustiga qurilgan emas; bolaning shaxsiy ruhiy xususiyatlari, uning qobiliyatlari, xarakter xususiyatlari va boshqalar. nafaqat paydo bo'ladi, balki davomida ham shakllanadi o'z faoliyati bola "AA Rean tomonidan havola. Shaxsning sotsializatsiyasi // O'quvchi: Rossiya psixologlarining asarlarida shaxsiyat psixologiyasi. - SPb .: Piter, 2000. S. 152. Demak, talabaning o'qitishni uning o'ziga xos tarzda tashkil etish zarurati haqidagi psixologik tezis kelib chiqadi o'quv faoliyati... Biroq bugungi maktab jarayoni, ta’lim faoliyati butun jamiyatimiz kabi ancha murakkab davrni boshidan kechirmoqda.
Sotsiologlar sotsializatsiyani insonning tashqi dunyo bilan o'zaro ta'sirida rivojlanishi jarayoni deb hisoblashadi. Boshqalar buni shaxsning ijtimoiy rollariga mos keladigan ko'nikmalari va ijtimoiy munosabatlarini shakllantirish jarayoni deb ta'riflaydilar, boshqalari buni shaxsning ijtimoiy hayotda ishtirok etish tashabbusi (madaniyatni, jamoalarda xatti-harakatlarni tushunish, o'z-o'zini himoya qilish va boshqalar) deb tushunishadi. turli ijtimoiy rollarni bajarish).
20-asrda sotsiologlar, pedagoglar, psixologlar va etnograflar tomonidan olib borilgan koʻplab qiyosiy tadqiqotlar shuni koʻrsatdiki, nafaqat ijtimoiy odatlar, urf-odatlar, anʼanalar, balki gender xulq-atvorining temperamenti va oʻziga xosligi ham sotsializatsiya mahsuli hisoblanadi. Shunday qilib, erkaklik (erkaklik) va ayollik (ayollik) fazilatlari uzoq vaqtdan beri ishonilganidek, faqat "tabiiy" emas, ya'ni. tabiat-biologik shartli (qattiq, kuchli erkak va yumshoq, zaif ayol). Ular ma'lum bir jamiyatda erkak va ayol obrazi haqidagi hukmron qarashlar natijasida shakllanadi. Xasan B.I., Tyumeneva Yu.A. Turli jinsdagi bolalar tomonidan ijtimoiy normalarni o'zlashtirish xususiyatlari // Psixologiya savollari. - 1997. - 3-son. - 35-bet.
"Ijtimoiylashtirish" atamasining paydo bo'lish tarixi "tushunmovchilik" bilan bog'liq, to'g'rirog'i, nemis tilidan ingliz tiliga tarjima qilinganda noaniqlik bilan bog'liq. Shunga qaramay, yangi so'z mumtoz sotsiologik muammolarni o'zida mujassam etgan va to'plangan. “Ijtimoiylashtirish” tushunchasi an’anaviy “ta’lim” va “tarbiya” tushunchalaridan kengroqdir. Ta'lim ma'lum miqdordagi bilimlarni uzatishni o'z ichiga oladi. Tarbiya deganda maqsadli, ongli ravishda rejalashtirilgan harakatlar tizimi tushuniladi, ularning maqsadi ma'lum bir ongni shakllantirishdir. shaxsiy xususiyatlar va xulq-atvor qobiliyatlari.
Ijtimoiylashtirish o'z ichiga ham ta'lim, ham tarbiyani, shuningdek, shaxsning shakllanishiga, shaxslarning ijtimoiy guruhlarga singib ketish jarayoniga ta'sir qiluvchi o'z-o'zidan, rejalashtirilmagan ta'sirlarning butun majmuasini o'z ichiga oladi.
Ijtimoiylashtirish jarayonining mohiyatini aniqlashning ikkita asosiy yondashuvi mavjud: 1) sotsializatsiya - bu o'ziga xos ta'lim, bu "bir tomonlama ko'cha", bunda faol tomon jamiyat bo'lib, shaxsning o'zi esa uning passiv ob'ekti hisoblanadi. turli xil ta'sirlar; 2) hozirgi vaqtda sotsiologlarning mutlaq ko'pchiligi ushbu yondashuvga qo'shiladi - u o'zaro ta'sir paradigmasiga asoslanadi va nafaqat jamiyat tomonidan ko'rsatilgan faollikni (sotsializatsiya agentlari deb ataladi), balki shaxsning faolligini, tanlanganligini ham ta'kidlaydi. Kondratyev M.Yu. O'smirlarning psixo-ijtimoiy rivojlanishining tipologik xususiyatlari // Psixologiya savollari. - 1997. - No 3. - B. 73.
Bunda sotsializatsiya inson hayoti davomida davom etuvchi jarayon sifatida qaraladi. Bolalik davrini qamrab oluvchi birlamchi sotsializatsiya va uzoqroq vaqtni talab qiladigan, shuningdek, etuk va qarilikni o'z ichiga olgan ikkilamchi sotsializatsiyani ajratish odatiy holdir.
Ijtimoiylashtirish insonni jamiyat a'zosi sifatida shakllantiradi, u o'zining ijtimoiy, madaniy, diniy, axloqiy ideallariga mos keladigan ma'lum bir turdagi shaxsni shakllantirishni xohlaydi. Bu ideallarning mazmuni tarixiy an’analar, ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy taraqqiyot, ijtimoiy-siyosiy tuzumga qarab farqlanadi.
Hozirgi bosqichda jamiyatning to'la huquqli a'zosi ideali turli jamiyatlar uchun umumiy yoki ko'proq yoki kamroq o'xshash ko'plab xususiyatlarga ega. Binobarin, turli jamiyatlarda sotsializatsiya jarayoni ma’lum bir o‘ziga xoslikni saqlagan holda bir qator umuminsoniy va o‘xshash xususiyatlarga ega bo‘ladi. Bu, birinchi navbatda, global global tendentsiyalar (urbanizatsiya, axborotlashtirish, ekologik, demografik va boshqa o'zgarishlar) bilan bog'liq.
Shuni ta'kidlash kerakki, sotsializatsiya jarayonining mazmuni jamiyatning jamiyat a'zolariga qiziqishi bilan belgilanadi:
· Erkak yoki ayol rollarini o'zlashtirdi (jinsiy-rolni muvaffaqiyatli sotsializatsiya qilish);
· samarali faoliyatda (kasbiy sotsializatsiya) malakali ishtirok etishi mumkin edi va xohlaydi;
· Mustahkam oila yaratgan (oilaviy rollarni o‘rgangan);
· Qonunga bo'ysunuvchi fuqarolar bo'lgan (siyosiy ijtimoiylashuv) va boshqalar.
Yuqoridagi sotsializatsiya shartlari shaxsni sotsializatsiya ob'ekti sifatida tavsiflaydi, lekin inson nafaqat ob'ekt, balki sotsializatsiya sub'ekti bo'lgan jamiyatning to'la huquqli a'zosiga aylanadi.
Ijtimoiylashuv jarayonida shaxs sub'ekt sifatida o'z faoliyatini amalga oshirish, jamiyatda o'zini o'zi rivojlantirish va o'zini o'zi anglash bilan ajralmas birlikda ijtimoiy me'yorlar va madaniy qadriyatlarni o'zlashtiradi. Ijtimoiylashuv inson uchun muvaffaqiyatli bo'ladi, agar uning shaxsiyati jarayonda rivojlansa.
Zamonaviy pedagogika fanida inson rivojlanishining bir-biri bilan chambarchas bog'liq bo'lgan quyidagi darajalari ajratiladi: biologik, psixologik, ijtimoiy, mafkuraviy, lekin turli davr bosqichlarida u yoki bu daraja ustunlik qiladi. Masalan, agar bolalik davrida insonning jismoniy rivojlanishi eng jadal sodir bo'lsa, keyinchalik ijtimoiy va dunyoqarash komponentlari ustunlik qiladi.
Kichik yoshdagi bolalarning xususiyati maktab yoshi, bu ularni maktabgacha yoshdagi bolalar bilan bog'laydi, lekin maktabga kirish bilan yanada kuchayadi - bu kattalarga, asosan o'qituvchilarga bo'lgan cheksiz ishonch, ularga bo'ysunish va taqlid qilishdir. Bu yoshdagi bolalar kattalarning obro'sini to'liq tan oladilar, uning baholarini deyarli so'zsiz qabul qiladilar. Hatto o'zini shaxs sifatida tavsiflagan holda, kichik talaba asosan kattalarning u haqida aytganlarini takrorlaydi. Bu o'z-o'zini hurmat qilish bilan bevosita bog'liq. Maktabgacha yoshdagi bolalardan farqli o'laroq, kichik maktab o'quvchilari allaqachon har xil turdagi o'z-o'zini baholashga ega: etarli, ortiqcha va kam baholangan.
Boshlang'ich maktab yoshida bolaning o'z harakatlarini mustaqil boshqarishi bolalar qaror, niyat, uzoq muddatli maqsad asosida xatti-harakatlarini allaqachon nazorat qila oladigan darajaga etadi. Bundan tashqari, o'quv, o'yin va mehnat faoliyatida to'plangan tajriba asosida bola muvaffaqiyatga erishish uchun motivatsiyani rasmiylashtirish uchun zarur shart-sharoitlarni ishlab chiqadi. Taxminan 6 yoshdan 11 yoshgacha bo'lgan davrda bola o'z qobiliyatlarining etishmasligini qo'llaniladigan sa'y-harakatlarni ko'paytirish orqali qanday qoplash haqida g'oyani rivojlantiradi va aksincha.
Muvaffaqiyatga erishish motivatsiyasi bilan parallel ravishda va uning ta'siri ostida boshlang'ich maktab yoshida mehnatsevarlik va mustaqillik yaxshilanadi. Mehnatsevarlik, etarli kuch sarflash va buning uchun mukofot olishda, ayniqsa, maqsadga erishishda qat'iyat ko'rsatganda, takroriy muvaffaqiyat natijasida yuzaga keladi. Kichik yoshdagi o'quvchilarning mustaqilligi ularning kattalarga qaramligi bilan birlashtiriladi. Shu bilan birga, mustaqillik va qaramlik uyg'unligi o'zaro muvozanatli bo'lishi juda muhimdir.
Bola maktabga kirgach, uning atrofidagi odamlar bilan munosabatlarida ham sezilarli o'zgarishlar bo'ladi. Avvalo, aloqa uchun ajratilgan vaqt sezilarli darajada oshadi. Muloqot mavzulari o'zgarmoqda, u o'yin bilan bog'liq mavzularni o'z ichiga olmaydi. Bundan tashqari, III-IV sinflardagi bolalarda his-tuyg'ularni, tezkor impulslarni va istaklarni cheklash uchun birinchi urinishlar namoyon bo'ladi. Erta maktab yoshida ularning individualligi kuchliroq namoyon bo'la boshlaydi. Bilimlarning sezilarli darajada kengayishi va chuqurlashishi mavjud, bolaning ko'nikmalari yaxshilanadi; III-IV sinflardagi bolalarning aksariyati turli faoliyat turlari uchun ham umumiy, ham maxsus qobiliyatlarni namoyon qiladi.
Bu yoshdagi rivojlanish uchun bolalarning ta'lim, o'yin, mehnat faoliyatida muvaffaqiyat motivatsiyasini rag'batlantirish va maksimal darajada qo'llash alohida ahamiyatga ega.
Boshlang'ich maktab yoshining oxiriga kelib, maktabning 3-4-sinflarida tengdoshlar bilan munosabatlar bolalar uchun katta ahamiyatga ega bo'ladi va bu erda bu munosabatlardan ta'lim maqsadlarida faol foydalanish uchun qo'shimcha imkoniyatlar ochiladi.
Boshlang'ich sinf o'quvchisining ijtimoiy rivojlanishiga ommaviy axborot vositalarining ta'siri
Ko'rinib turibdiki, sotsializatsiya, o'quvchilarning qadriyat yo'nalishlari tizimini shakllantirish xususiyatlarini tushunish uchun faqat ta'lim muassasalari doirasida ushbu jarayonlarning mexanizmlarini ko'rib chiqish bilan cheklanib qolish mutlaqo etarli emas ...
Oilaviy ta'lim uslublarining boshlang'ich sinf o'quvchisining muvaffaqiyatli ijtimoiylashuviga ta'siri
Shaxs ijtimoiylashuv jarayonida shaxs va faoliyat subyekti sifatida shakllanadi. Ijtimoiylashtirish deganda shaxs tomonidan ijtimoiy me'yorlarni o'zlashtirish va ma'lum bir jamiyatda qabul qilingan ijtimoiy rollarni rivojlantirish jarayoni tushuniladi ...