Mavzu: Bosim o’lchovchi asboblarishlar prinsplari. Reja: Bosim Deformatsion monametrlar

Deformasion manometrlar va difmanometrlar
Dyeformasion manometrlarida sezgir elementning yoki u chiqaradigan o‘lchanuvchi bosim kuchi dyeformasiyasi bog‘lanishi ishlatiladi. Bosimga proporsional deformasiya yoki kuch chiqish signalining ko‘rsatgichlari yoki tegishli o‘zgarishlariga aylanadi. Deformasion manometrlar yoki difmanometrlarning aksariyatida bosimni ishchi nuqtaning proporsional xarakatlanishiga o‘zgartiruvchi egiluvchan sezgir elementlari bo‘ladi.

.1-rasm.Egiluvchan sezgir elementlar:
a) trubkasimon prujinalar; b) silfonlar; v) yassi membranalar; g) gofrirovka qilingan membranalar; d) membrana qutilari; ye) qattiq markazli so‘lg‘in membranalar.

1-rasmda ko‘proq tarqalgan egiluvchan sezgir elementlar ko‘rsatilgan.Ularga trubkasimon prujinalar, silfonlar, yassi va gofrirovka qilingan membranalar, membrana qutilari, qattiq markazli so‘lg‘in membranalar kiradi.

Ishchi nuqtani harakatlanishini bosim bilan bog‘lab turuvchi sezgir element statik (egiluvchan) xarakteristikasiga egiluvchan deformasiyalari bo‘lgan proporsional harakatlanish dastlabki zonasi mavjudligi va plastik deformasiyalar paydo bo‘ladigan nochiziq xududlar xos. Sezgir elementlar materiallarini egiluvchan xossalarining mukammal emasligini statik xaraktristika gisterezisi (kechiqishi) va egiluvchan keyingi harakati ta’minlaydi.Ohirgisi ishchi nuqtaning harakatlanishini bosimga nisbatan kechikishi va uning bosimni olgandan keyingi dastlabki holatiga asta qaytishida namoyon bo‘ladi.
Silfonli va membranali sezgir elementlar talab qilinadigan o‘zgaruvchan kuchni olish maqsadida effektiv (samarali) maydonni ko‘paytirish uchun keng imkoniyatlarga ega, bu ularni kichik ortiqcha bosimlarni o‘lchash va siyraklashuv uchun ishlatishga yo‘l ochadi. Silfon — bu yon devorlarida ko‘ndalang aylana gofralari bo‘lgan devorlari yupqa trubkadir. Silfonning qattiqligi material, ichki va tashqi diametrlar, zagotovka devorchasini qalinligi, gofrlar burilish radiusi r va ularning zichlik burchagi α, gofrlar soniga bog‘liq.
Kichik bosimlarni o‘lchash uchun benzin yog‘ga chidamli rezinlashgan matodan ishlangan so‘lg‘in membranalar (3.1-rasmga ye qarang) ishlatiladi. Membrana markaziga metall plastinalar qotiriladi, ulardan biriga egiluvchan element vazifasini bajaruvchi vintli prujina taqaladi.