Ixtiyoriy diqqat diqqatning oliy turi sifatida mehnat jarayonida tarkib topadi. Ixtiyoriy diqqatning vazifasi psixik jarayonlarning ke- chishini boshqarib turishdan iborat. - Kishi aynan ana shu ixtiyoriy diqqatning mavjudligi tufayli xotira- dan o'zi uchun zarur ma'lumotlarni faol tarzda, tanlab «ajratib olish»ga, to'g'ri qarorlar qabul qilishga, faoliyat jarayonida paydo bo'ladigan vazifalarni amalga oshirishga layoqatli bo'ladi.
- Diqqatni kuchli qo'zg'atuvchilar baland ovoz, yorqin nur va bo'yoq, kuchli hid jalb etadi.
- Diqqatning taqsimlanishi ikki va undan ko'proq faoliyat turlari- ning (bir qancha harakatlarning) bir vaqtning o'zida muvaffaqiyatli bajarish imkoniyati bilan bog'liq xususiyat. Diqqatning yuksak daraja- da taqsimlanishi - ko'pgina hozirgi zamon mehnat turlari muvaffaqiyatliligining muqarrar shartlaridan biridir. Masalan, operatorlar, ko'plab dastgohlarda ishlovchilar, transport haydovchilari va boshqalarning ishi ana shuni talab qiladi.
Diqqatning ko'chishi ma'lum obyektning bir faoliyatdan ikkinchi bir faoliyatga, bir obyektdan ikkinchi bir obyektga, bir harakatdan ikkinchi bir harakatga o'tishida namoyon bo'ladi. Diqqatning ko'chi- shi yo ongli ravishdagi xulq-atvorga, faoliyatning talablariga yoki o'zgarib ketayotgan shart-sharoitlarga muvofiq tarzda yangi faoliyatga kirishish zaruratiga bog'liq bo'ladi. - Diqqatning ko'chishi ma'lum obyektning bir faoliyatdan ikkinchi bir faoliyatga, bir obyektdan ikkinchi bir obyektga, bir harakatdan ikkinchi bir harakatga o'tishida namoyon bo'ladi. Diqqatning ko'chi- shi yo ongli ravishdagi xulq-atvorga, faoliyatning talablariga yoki o'zgarib ketayotgan shart-sharoitlarga muvofiq tarzda yangi faoliyatga kirishish zaruratiga bog'liq bo'ladi.
Faqat obyektlar va jarayonlar o'zgarib, faoliyat esa uzoq vaqt da- vomida o'zgarmasdan qolgan hollarda diqqatning barqarorligi doirasi- da uning ko'chishi yuz beradi. Bunday ko'chish uzoq davom etadigan ish paytida charchashning oldini oladi va shu bilan diqqatning barqarorligini oshiradi. Lekin bu tez-tez takrorlanavermasligi lozim, aks holda salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin - Faqat obyektlar va jarayonlar o'zgarib, faoliyat esa uzoq vaqt da- vomida o'zgarmasdan qolgan hollarda diqqatning barqarorligi doirasi- da uning ko'chishi yuz beradi. Bunday ko'chish uzoq davom etadigan ish paytida charchashning oldini oladi va shu bilan diqqatning barqarorligini oshiradi. Lekin bu tez-tez takrorlanavermasligi lozim, aks holda salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin
Do'stlaringiz bilan baham: |
