Mavzu: Faoliyat individidual uslubi va temperoment. Xarakter va kasbiy sifatlar

temperament xususiyatlari deganda, alohida bir shaxsning psixik faoliyati dinamikasini belgilovchi psixikaning barqaror, o‘zgarmas individual-tipologik xususiyatlari majmuasi tushuniladi. Mazkur xususiyatlar turli shakl va mazmunga ega bo‘lgan motivlarda, psixik holatlarda, maqsadlarda, faoliyatlarda nisbatan o‘zgarmas temperament tipini tavsiflovchi to‘zilmani tashkil qiladi.
Psixologlar temperament turlarini 4 qismga bo'lishgan, ularning har biri ajralmas shaxsiyatga xos xususiyatdir, lekin u sof ko'rinishida juda kam uchraydi. Shunday qilib, bugungi kunda inson temperamentining turlari xolerik, sanguine, flegmatik va melanxoliklarga bo'linadi.
Xolerik. Shunga o'xshash temperamentli odam har xil holatlarni aniq boshdan kechiradi va ularni tezda unutadi. Odatda bu asabiylashish bilan ifodalanadi va darhol ta'qib bilan kuzatiladi. Xolerik temperament o'z egasini juda harakatchan va baquvvat odam sifatida tavsiflaydi. Hayotda xolerik odamlar juda ehtirosli tabiatdir, ularning tajribalari har doim chuqur, his -tuyg'ular bir -birining o'rnini zudlik bilan egallaydi, harakatlari keskin va ta'sirchan.
Sangvinik. Bu xolerik odamga o'xshaydi, lekin agar birinchi harakatlar keskin bo'lsa, sanguine odamlar ularni oson va muammosiz qiladi. Bunday temperamentli odamlarni sirt deb atash mumkin. Bir -birining o'rnini tez almashtiradigan hissiy holatlar sanguine odamning ongida qolmaydi. Shuning uchun, u tezda xafagarchilik va qo'shimchalarni unutadi. Umuman olganda, bu juda harakatchan yuz ifodalariga ega, quvnoq odam, u juda ta'sirli va tashqi ogohlantirishlar bilan osongina chalg'itiladi.
Melanxolik. Bunday temperamentni ruhiy jarayonlar sekin harakat qiladigan odamlarda uchratish mumkin. Odatda, melankolik odamni tez -tez qayg'uli yoki ma'yus kayfiyatga ega, uning harakatlari sekin va noqulay, o'zi qat'iyatli, o'zini tuta biladigan va muloyim bo'lmagan odam deb atash mumkin. Bunday odamlar hayot qiyinchiliklarini boshdan kechirishadi, his -tuyg'ularini qalblarida saqlaydilar va ko'pincha qaror qabul qilishda ikkilanadilar.
Flegmatik odam. Melanxolik singari, bunday odam birinchi navbatda biznesdagi sekinligi va o'z nutqida ajralib turadi. To'g'ri va yoqimsiz tabiati tufayli uni xafa qilish deyarli mumkin emas. Har qanday xatti -harakatni amalga oshirishdan oldin, flegmatik buni uzoq va diqqat bilan o'ylab topadi. Shuning uchun, bunday odamlar o'z ish joylarini mahkam ushlaydilar va o'z ishlariga qattiq rag'batlantiradilar, boshqasiga o'tish qiyin
Temperament - bu insonning tug'ma fazilatlari, uning psixologik jarayonlarining tezligini belgilaydi. Har bir insonning o'ziga xos fe'l -atvori bor, shuning uchun biz hammamiz tashqi sharoitlarga har xil munosabatda bo'lamiz. Ba'zi hodisalarga munosabat uchun faqat temperament javobgardir. Aytish mumkinki, temperament insonning xarakterini, uning individualligini shakllantiradi va tanani kognitiv jarayonlar bilan bog'laydigan muhim komponent hisoblanadi.
Sizning temperament turini qayerdan bilasiz?
Bugungi kunda temperament turini aniqlash - bu hatto maktab o'quvchisi ham hal qila oladigan vazifadir. Ba'zi odamlar uchun, qaysi turga tegishli ekanligini tushunish uchun, har bir turning tavsifini o'qish kifoya. Biroq, temperament turining professional diagnostikasi odamning psixologik xususiyatlarining yaxlit tasvirini olishga qaratilgan turli texnika va usullarning kombinatsiyasidan iborat.
Oddiylardan biri N.N.ning temperament turini aniqlash usuli. Obozov. Mavzudan ma'lum bir temperament chizig'ining 15 ta xarakterli xususiyatlaridan birini bosqichma -bosqich tanlash talab qilinadi
Xarakter-ijtimoiy muhit ta'sirida tarkib topi, shaxsning atrofdagi voqelikka va o'z-o'ziga bo'lgan munosabatida ifodalanadigan, uning muayyan sharoitlardagi xatti-harakatlarini belgilab beradigan barqaror individual psixik xususiyatlar yig'indisi. Xarakterni tashkil qiluvchi xususiyatlar xarakter xususiyatlari deyiladi.
Shaxsning individualligi psixik jarayonning o`tish xususiyatlarida (yaxshi xotira, xayol, zehni o`tkirlik va h.k.) va temperament xususiyatlarida namoyon bo`ladi. Xarakter - shaxsning va muomalada tarkib topadigan va namoyon bo`ladigan barqaror individual xususiyatlar bo`lib, individ uchun tipik xulq-atvor usullarini yuzaga keltiradi.
Kishining xarakterini tashkil etuvchi individual xususiyatlar birinchi navbatda irodaga - (dadillik, qo`rqoqlik) va hissiyotga (xushchaqchaqlik, qovog`i soliqlik, tushkunlik va h.k.) taalluqli bo`ladi.
Xarakterning ma'naviy sifatlari-mehnatsevarlik, halollik, rostgo'ylik, mehribonlik, tashabbuskorlik, kamtarlik kabilar.
2. Xarakterning irogdaviy hislatlar-maqsadga intiluv-chanlik, qat'iylik, jasurlik, mardlik, matonatlilik, o'z-o'zini tuta bilish kabilar.
Inson shaxsining xarakteri hamisha ko`p qirralidir. Unda alohida xususiyatlar yoki tomonlari ajralib ko`rsatilishi mumkin, lekin ular bir birlaridan ajratilgan, alohida holda mavjud bo`lmaydi, balki, ma'lum darajada xarakterning barqaror tuzilishini tashkil etgan holda o`zaro bog`liq bo`ladi.
Foydalanilgan adabiyotlar
2 W.W.W Kitob.uz
1 w.w.w Arxiv.uz.com