Ish o'rni xar qanday qurilish yoki korxonadagi ishlab chiqarish strukturasining boshlang'ich va asosiy zvenosi bo'lib, unda ishlovchilarning mehnati, mehnat qurollari hamda fanlari yagona jarayon tarzida birlashadi. Ish o'rnining jixozlari - bu yerda mavjud bo'lgan asosiy texnologik hamda yordamchi jixozlar, uskunalar, signalizatsiya va xavfsizlik texnikasi vositalarining majmuidir. Ish o'rnining rejalashtirilishi - bu ishlab chiqarish maydonining ma’lum uchastkasida ish o'rnining funktsional jihatdan o'zaro bog'liq bo'lgan jixozlarini joylashtirish, asosiy va yordamchi ishchilarga eng qulay va xavfsiz mehnat sharoitlari yaratish uchun turli optimal zonalar yaratish tizimidir. Optimal ish zonasi yoki optimal funktsional bo'shliq - bu ish zonasining odam barcha jihatdan (anatomik, fiziologik va shu kabilar jihatdan) optimal ishlay oladigan, ya’ni harakatlarni eng ishonchli, aniq hamda xavfsiz bajara oladigan (shuningdek, minimal xatoga yo'l qo'ygan xolda maksimal darajada tez ishlay oladigan) qismidir. Qurilishda ish o'rnini ratsional tashkil qilish uchun quyidagi qoidalarga amal qilish tavsiya etiladi: - Ish o'rni xar qanday qurilish yoki korxonadagi ishlab chiqarish strukturasining boshlang'ich va asosiy zvenosi bo'lib, unda ishlovchilarning mehnati, mehnat qurollari hamda fanlari yagona jarayon tarzida birlashadi. Ish o'rnining jixozlari - bu yerda mavjud bo'lgan asosiy texnologik hamda yordamchi jixozlar, uskunalar, signalizatsiya va xavfsizlik texnikasi vositalarining majmuidir. Ish o'rnining rejalashtirilishi - bu ishlab chiqarish maydonining ma’lum uchastkasida ish o'rnining funktsional jihatdan o'zaro bog'liq bo'lgan jixozlarini joylashtirish, asosiy va yordamchi ishchilarga eng qulay va xavfsiz mehnat sharoitlari yaratish uchun turli optimal zonalar yaratish tizimidir. Optimal ish zonasi yoki optimal funktsional bo'shliq - bu ish zonasining odam barcha jihatdan (anatomik, fiziologik va shu kabilar jihatdan) optimal ishlay oladigan, ya’ni harakatlarni eng ishonchli, aniq hamda xavfsiz bajara oladigan (shuningdek, minimal xatoga yo'l qo'ygan xolda maksimal darajada tez ishlay oladigan) qismidir. Qurilishda ish o'rnini ratsional tashkil qilish uchun quyidagi qoidalarga amal qilish tavsiya etiladi:
- 1. Ish o'rni shunday rejalanishi va tashkil qilinishi kerakki, ishchi ishlayotganda shikastlanmaydigan hamda harakatlari cheklanib qolmaydigan bo'lsin.
- 2. Ish o'rinlari va ishlab chiqarish xonalarining jixozlanishi texnik estetikaga mos kelishi lozim.
- 3. Ish o'rnidagi asbob va moslamalar soni-smena davomida ularni olish hamda almashtirishga iloji boricha kam vaqt sarflagan xolda uzluksiz ishlashni ta’minlaydigan darajada minimal bo'lishi zarur. Ular foydalanishga qulay bo'lgan joyga qo'yiladi.
- 4. Havozalar, supalar va boshqa vositalarning balandligi ularda tik turib yoki o'tirib ishlashga imkon beradigan darajada bo'lishi kerak, chunki engashib ishlaganda 20% gacha, juda engashib ishlaganda esa 45% gacha ortiqcha energiya sarflanadi.
- 5.Harakatning ratsionalligi ortiqcha xarakatlarga barham berishdan, harakatlanadigan zvenolaming ish traektoriyalarini qisqartirishdan, kelma-ket bajariladigan xarakatlar orqasidagi tanaffuslarni qisqartirishdan, odamning harakatlantiruvchi apparatlariga mos keluvchi harakatlarni bajarishdan iborat bo'lishi lozim.
- Odatda, qurilish maydonchasida bir nechta qurilish tashkilotlari ishlaydi. Shu sababli kichik uchastkada yoki bir vertikal bo'yicha turli balandliklarda ishlayotganda ish o'rnini xavfsiz tashkil etish qoidalariga amal qilish qiyinlashadi. Bunday hollarda bosh pudratchi tashkilot subpudratchi tashkilotlar bilan hamkorlikda bajariladigan ishlar grafigini ishlab chiqishi kerak. Bu grafikda tashkilotlaming ishi vaqt va hamrovlar bo'yicha chegaralanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
