Modda (eritma) tomonidan yorug`likning yutilishini mukammal ko`raylik. Qalinligi l - bo`lgan moddadan to`lqin uzunligi l - bo`lgan parallel monoxromatik yorug`lik oqimi o`tayotgan bo`lsin. Bundan l d elementar qalinlikni ajratib olamiz (2-rasm). - Modda (eritma) tomonidan yorug`likning yutilishini mukammal ko`raylik. Qalinligi l - bo`lgan moddadan to`lqin uzunligi l - bo`lgan parallel monoxromatik yorug`lik oqimi o`tayotgan bo`lsin. Bundan l d elementar qalinlikni ajratib olamiz (2-rasm).
Elektromagnit nurlar ta’sirida moddani (nur chiqarish, nurni yutish, tarqatish, sindirish, nurni qutblantirish) kabi optik xossalarini o’lchashga asoslangan usullar tahlilni optik usullari deb ataladi. Optik tahlil usullari quyidagicha tasniflanadi: a)o’rganilayotgan ob’ektga ko’ra: Fotokolorimetriya – tekshiriluvchi eritmadan, monoxromatik bo’lmagan nur intensivligini fotoelektrokolorimetrda (FEK) fotoelement yordamida o’lchashga asoslangan. Mohiyati: YOrug’lik manbaidan (cho’lg’am lampa) chiqayotgan aralash oq nur rangli shishachalar (nursuzgich) yordamida monoxromatlanadi va tekshiriluvchi eritma quyilgan kyuvetadan o’tkazilib, detektorda, ya’ni fotoelementda o’lchanadi. Hozirgi vaqtda bir nurli va ikki nurli FEK lar mavjud. - Fotokolorimetriya – tekshiriluvchi eritmadan, monoxromatik bo’lmagan nur intensivligini fotoelektrokolorimetrda (FEK) fotoelement yordamida o’lchashga asoslangan. Mohiyati: YOrug’lik manbaidan (cho’lg’am lampa) chiqayotgan aralash oq nur rangli shishachalar (nursuzgich) yordamida monoxromatlanadi va tekshiriluvchi eritma quyilgan kyuvetadan o’tkazilib, detektorda, ya’ni fotoelementda o’lchanadi. Hozirgi vaqtda bir nurli va ikki nurli FEK lar mavjud.
- Bir nurli FEK ning tuzilishi.
- . Fotometrik usulda ishqoriy metallarni aniqlash tartibi
- Usul – titrlashni ekvivalent nuqtasi yoki uning yaqinida, titrlanuvchi eritmaning yorug’lik yutilishi keskin o’zgarishi asosida, titrlashni oxirgi nuqtasini (TON) aniqlashga asoslangan. Fotometrik titrlashni indikatorli va indikatorsiz usullarda olib boriladi. Indikatorli usul- titrlash jarayonida titrlanuvchi eritmaga indikator ishtirokida titrant eritmasidan qo’shib boriladi va titrlanuvchi eritmaning analitik to’lqin uzunlikdagi optik zichligi o’lchanadi. Indikatorsiz usul- titrlash jarayonida titrlanuvchi eritmaga titrant eritmasidan qo’shib boriladi va titrlanuvchi eritmaning analitik to’lqin uzunlikdagi optik zichligi o’lchanadi. Titrlanuvchi eritma optik zichligini o’lchash natijalari bo’yicha optik zichlik A ni qo’shilgan titrant hajmi V (titrant) ga bog’liqlik fotometrik egrisi chiziladi. Titrlash egrisining EN ga tegishli qismida keskin burilish kuzatiladi. Masalan: indikatorsiz usulda permanganat MnO4- ionlarini kislotali muhitda temir (II) ionlari bilan fotometrik titrlash. Titrlash jarayonida quyidagi oksidlanishqaytarilish reaksiyasi ketadi:
- MnO4- + 5Fe2++ 8H+→ Mn2+ + 5Fe3++ 4H2O
Do'stlaringiz bilan baham: |
