Мавзу: Фуқаролик ҳуқуқининг объектлари

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI FUQAROLARINING CHET 
ELDAGI VORISLIK HUQUQI 
O'zbekiston Respublikasi fuqarolari chet elda ochilgan merosni qabul qilish 
huquqiga egadirlar. Chet el davlatining qonunchiligi asosida ochilgan vorislik 
huquqi O'zbekiston Respublikasida to‘la ravishda tan olinadi. 
Barcha holatlarda chet el elementi bo'lgan vorislik bo'yicha munosabatlar ichki 
qonunchilik kolliziya normalari yoki xalqaro kelishuvlar tartibi bo'yicha 
aniqlanadi. Asosan so‘z ko‘char mol-mulk to'g'risida yuritiladigan bo'lsa, meros 
qoldiruvchining mamlakati huquqi bilan aniqlanadi, ko‘chmas mulkka nisbatan 
esa ushbu mol-mulk joylashgan mamlakatning huquqi bilan belgilanadi. 

---

EGASIZ MULK 
Egasiz qolgan mol-mulk 
(ingl. heirless property) - 
fuqarolik 
huquqida 
mulkdor ega bo'lmagan 
mulk (masalan, mulkdor 
o'z xohishi bilan mulkdan 
voz kechadi, yoki mulkdor 
ma’lum emas va hokazo).

---

Ko’char mulk
– egasiz ko’char 
mulk vafot etgan shaxs qaysi 
mamlakat fuqarosi bo’lsa o’sha 
mamlakat mulkiga o’tadi
. 
Ko’chmas mulk
– egasiz 
ko’chmas mol-mulk esa mol-
mulk qaysi mamlakatda bo’lsa 
o’sha davlatning mulkiga 
o’tishi lozim. 
Bu masala 1993-yil 22-yanvardagi konvensiyada yuqorida 
ko‘rsatilgandek hal qilingan. 

---

Kazus 
Rossiya va Shveytsariyada ko'char va ko'chmas mulk merosi, vakolatlari va 
amaldagi qonunchiligi. Turmush o'rtoqlarning janjallari natijasida, 
Jenevaning chekkalarida doimiy ravishda oilasi bilan yashagan Rossiya 
fuqarosi R. o'ldirildi. Jeneva kantonining sudyasi marhumning voyaga 
etgan o'g'lining iltimosiga binoan meros qoldiruvchining mol-mulki 
ro'yxatini tuzish va merosxo'rlar doirasini tuzish uchun o'sha metr N. 
kantonining notariusini tayinlagan. ., tug'ilganligi to'g'risidagi 
guvohnomaga ko'ra, meros qoldiruvchi bilan nikohsiz tug'ilgan ularning 
umumiy farzandi bo'lgan voyaga etmagan o'g'lining manfaatlari yo'lida 
harakat qilgan. Shu bilan birga, u vasiyat qiluvchining Moskvada kvartirasi 
va Jenevada uyi, Rossiyaning Sberbank va Credit Suisse filiallarida 
depozitlari borligini ko'rsatdi. Rossiyalik notarius oldida savol tug'ildi: ushbu 
meros ishi va meros to'g'risidagi qonunni kim hal qilishga qodir, qaysi 
davlat merosga taalluqlidir? 

---

Rossiya meros to'g'risidagi qonunlarida notariusning vakolatlari 
meros ochilgan joyga qarab belgilanadi (Rossiya Federatsiyasi 
Fuqarolik Kodeksining 1115-moddasi). Merosning ochilish joyi 
amaldagi qonunchilikka muvofiq belgilanadigan meros 
munosabatlarining elementidir. Rossiya Federatsiyasining Fuqarolik 
kodeksining 1224-moddasi, ko'char mulk merosiga nisbatan, meros 
qoldiruvchining oxirgi yashash joyidagi qonun - Shveytsariyaning 
meros to'g'risidagi qonuni va ko'chmas mulk meros huquqi holatida - 
qo'llaniladi. Rossiya qonunchiligi. Vasiyat qiluvchi doimiy ravishda 
Shveytsariyada yashaganligini hisobga olsak, meros ochiladigan joy 
Jeneva bo'ladi. Xuddi shu tarzda, ko'chma mulk merosiga nisbatan 
qo'llaniladigan Shveytsariya merosi to'g'risidagi qonunga muvofiq, 
merosning ochilish joyi meros qoldiruvchining doimiy yashash joyi (le 
domicile) hisoblanadi, ya'ni. shuningdek, Jeneva. 

---

ЭЪТИБОРИНГИЗ 
УЧУН РАҲМАТ!