Mavzu: Gidrostatik bosim kuchining egri silindrik sirtga tasiri. Gidrostatik bosim tanasi. Reja

Mavzu: Gidrostatik bosim kuchining egri silindrik sirtga tasiri.Gidrostatik bosim tanasi.
Reja:
1. Suyuqlikning silindrik yuzaga ta’siri
2. Gidrostatik bosimning epyurasi
Foydalanishga tavsiya etilgan adabiyotlar

• Q.T. Raximov, A.K. Xodjiyev, T.U.Apakxujayeva, Z.I. Ibragimova,M.Y. Otaxonov, D.SH. Allayorov , Gidravlika (o‘quv qo‘llanma ) -Toshkent, 2019 y.
• Arifjanov A., Gurina P.N.. Gidravlika (Uchebnoe posobie). -Tashkent. TIMI, 2011g.
• Arifjanov A.M. «Gidravlikadan masalalar to'plami» - Toshkent, 2004 y.
• Arifjanov A.M., Raximov Q.T., Xodjiev A.Q. «Gidravlika», Toshkent. TIMI, 2016y.
• Bozorov D.R., Karimov R.M., Kazbekov J.S., Xidirov S.Q. «Gidravlika» Toshkent, 2003 y.

Suyuqlikning silindrik yuzaga ta’siri.
Egri sirtlarga ta’sir etuvchi gidrostatik bosim kuchi quyidagi formula orqali aniqlanadi:
- gorizontal tashkil etuvchi, sirtning o‘ziga tik bo‘lgan vertikal tekislikka ta’sir etuvchi gidrostatik bosim kuchiga qiymat jiћatidan teng:
- vertikal tashkil etuvchi, bosim tanasidagi suyuqlik og‘irligiga teng:
bu yerda:
- chuqurlik;
- bosim tanasining ћajmi;
-bosim tanasining yuzasi.
Suyuqlikning silindrik yuzaga ta’siri.
Egri sirtlarga ta’sir etuvchi gidrostatik bosim kuchi quyidagi formula orqali aniqlanadi:
- gorizontal tashkil etuvchi, sirtning o‘ziga tik bo‘lgan vertikal tekislikka ta’sir etuvchi gidrostatik bosim kuchiga qiymat jiћatidan teng:
- vertikal tashkil etuvchi, bosim tanasidagi suyuqlik og‘irligiga teng:
bu yerda:
- chuqurlik;
- bosim tanasining ћajmi;
-bosim tanasining yuzasi.
Kuchning gorizontal o‘qqa nisbatan qiyaligi:
Bosim tanasini aniqlash:
Aylana shakldagi quvur ichidan ta’sir etuvchi
Gidrostatik bosim kuchi
bu yerda:
l- quvur uzunligi
1masala. 1-rasmda aylanish o’qi 0 bo’lgan sektorli zatvor o’rnatilgan beton to’g’onning ko’ndalang kesimi ko’rsatilgan. Zatvorning 0a va ad suv o’tkazmaydigan qoplamalari R1 va R2 radiusli aylanalar ergiligi bo’ylab chizilgan. 0a suv o’tkazmaydigan qoplama – tekis. Zatvor ichida suv yo’q. «К» kameradagi bosim yuqori byefdagi suv sathiga bog’liq.
Berilgan: H=2m, h1=3.7m, h2=5.2m, Ɵ=30o, S=3m, a=0.6m, R1=2m, R2=3m, b=1m.
Topish kerak: 1) 1 pog. m. to’g’on uzunligi uchun to’g’onning 0-1-2-3 yuzasiga ta’sir qilayotgan suvning og’irlik bosimi kuchining kattaligini, yo’nalishini va qo’yilish nuqtasini aniqlash (analitik va grafoanalitik usulda). 2) a-0-d zatvor qoplamasi 1 pog. m. uzunligiga ta’sir qilayotgan suvning og’irlik bosimi kuchini kattaligi va yo’nalishini aniqlash.
Yechish tartibi
Analitik usul
G.B.K analitik usulida aniqlanganda, uning qiymati tekis sirtning og’irlik markazidagi bosimni shu sirtning yuzasiga ko’paytmasiga teng. Ya’ni,
Bu yerda:
- sirtning og’irlik markazidagi bosim;
– sirtning yuzasi.
1.
devorga ta’sir qilayotgan G.B.Kni quyidagiga teng;
1.1.
devorga ta’sir qilayotgan og’irlik markazidagi bosimni hisoblaymiz.
1.2.
devorning yuzasini hisoblaymiz.
1.3.
devorga ta’sir qilayotgan G.B.Kni quyidagicha hisoblaymiz;
1.4.
devorga ta’sir qilayotgan G.B.K.ni qo’yilish nuqtasini ya’ni bosim markazini hisoblaymiz. 0-1 devor gorizontal shakl bo’lganligi uchun o’girlik markazi bosim markazi bilan ustma-ust tushadi. Ya’ni,

Gidrostatik bosim kuchining sirtlarga ta’siri
Absolyut bosim nimaga teng	Pa=P0ω
Atmosfera bosimi nimaga teng
Arxemid kuchi nimaga teng	PA=Pa+P
Egri sirtlarga ta’sir etuvchi gidrostatik bosim kuchi
Gorizontal tashkil etuvchi gidrostatik bosim kuchi
Vertikal tashkil etuvchi gidrostatik bosim kuchi	P=ρgW

Toifalash jadvali
Izoh:Savollarga mosini tanlang.