Mavzu: Global jarayonlar dialektikasi

MAVZU:Qurilish jarayonlar texnologiyalari

Bajardi:Pirmatov F.116-21-guruh Sirtqi

Tekshirdi:

O’zbekiston Respublikasi Qurilish Vazirligi
Toshkent Arxitektura va Qurilish Instituti
TAQDIMOT

REJA:

• beton haqida tushuncha.
• Temir-beton buyumlarini ishlab chiqarish jarayoni. 
• Temir-beton buyumlar va konstruktsiyalarni ishlab chiqarish texnologiyalari.

Temirbeton — beton va poʻlat armatura birikmasidan iborat konstruksiya va buyumlarning umumiy nomi. Temirbeton 19-asrda kashf etilgan. Temirbeton buyumlarga birinchi patentlar Fransiyada (Lambao, 1850; Kuanye, 1854; Monye, 1867), Angliyada (Uilkinson, 1854) va AQSH da (Giatt, 1855—87) berilgan. Oʻzbekistonda Temirbeton konstruksiyalar 19-asr 70y.laridan tatbiq eta boshlangan. Temirbetonda zoʻriqishlarni qabul qilishda har ikkala material (beton va poʻlat) baravar ishlaydi. Betonning choʻzilishga mustahkamligi siqilishga mustahkamligidan ancha (10—20 marta) past. Poʻlat armatura esa choʻzilishga ham, siqilishga ham birday ishlaydi. Agar betonga armatura qoʻshilsa, uning choʻzilishga mustahkamligi ancha ortadi. Betonning poʻlat armaturaga yaxshi yopishuvi, poʻlat bilan ogʻir betonning tra taʼsirida chizikli kengayish koeffitsiyentlari bir-biriga juda yaqinligi (beton uchun aBq(lsl,5)10~5; armatura uchun avq1,210~5) Temirbetonni hosil qilishga imkon beradi. Bundan tashqari, beton armaturaga zich yopishib, uni zanglash va yongʻindan asraydi. Temirbetondan poydevor bloklar, devor va qavatlararo panellar, yopma plitalar, yigʻma zinalar, ustun va toʻsinlar, ustunqoziklar, arka va fermalar va boshqa tayyorlanadi.
Ilgari betonning mustahkamlik darajalari markalar (M) orqali farklanar edi. Xalqaro standartlarning yangi tizimi boʻyicha beton mustahkamligi sinflar (V) orqali belgilanadi. Mas., beton va Temirbeton uchun ogʻir betonning siqilish mustahkamligi boʻyicha quyidagi sinflar mavjud: V3,5; V5; V7,5; V10; V12:5; V15; V20; V25; VZO; V35; V40; V45; V50; V55; V60. Ogʻir betondan ishlanadigan Temirbeton konstruksiyalarda mustahkamlik sinfi V7,5 dan kam boʻlgan betonlarni qoʻllash mumkin emas. Takroriy yuklar taʼsir etadigan konstruksiyalarda sinfi V15 dan yuqori boʻlgan betonlar qoʻllaniladi. Siqiluvchi Temirbeton elementlari V15 dan kam boʻlmagan, katta yuk ostida boʻladigan konstruksiyalarda esa (mas., koʻp qavatli binolarning quyi qavat ustunlarida) sinfi V25 dan kam boʻlmagan betonlar qoʻllash tavsiya etiladi. Zoʻriqtirilgan beton uchun V20… V60 boʻlgan beton sinflari qabul qilinadi.
Temirbeton konstruksiyalarida qoʻllaniladigan armaturalar, sterjenli va simli armaturalarga boʻlinadi. Sirtining shakliga qarab tekis va davriy profilli armaturalar boʻladi. Davriy profilli armatura tekis armaturaga Karaganda beton bilan mustahkamroq bogʻlanadi. Temirbeton elementlar kamida 0,05 % va kupi bilan 3,5 % miqdorda armaturalanadi.
Zamonaviy gidrotexnikada prefabrik temir-beton konstruktsiyalar keng qo'llaniladi. Temir beton va temir-beton katta balandlikdagi inshootlarni qurishda, tunnellar va er osti gidroelektrostantsiyalari, nasos stantsiyalari va yuqori bosimli suv o'tkazgichlarini qurishda qo'llaniladi. Temir betondan foydalanish qurilishni sanoatlashtirish va konstruktsiyalarni tubdan yaxshilashda eng muhim bo'g'in hisoblanadi. Temir betondan foydalanganda temir-betonning solishtirma hajmi sezilarli darajada kamayadi (monolitik versiyaga nisbatan 40% gacha), talab qilinadigan ish hajmi (50% gacha) va birlik xarajatlari (25-40% ga) kamayadi. Temir-betondan keng foydalanish sharoitida birinchi gidrotexnik qurilmalarni ishga tushirishdan oldin qurilish muddati 3,5-4,5 yilgacha qisqartiriladi, ya'ni ular yirik issiqlik elektr stantsiyalarini qurish sanalariga yaqinlashmoqda.
Issiqlik bilan ishlov berishdan so'ng, mahsulot bilan qoliplar tortish stantsiyasiga ko'chiriladi, u erdan tayyor mahsulotlar tayyor mahsulotlar omboriga etkaziladi va qoliplar qolip postiga qaytariladi. Oqim agregati usuli juda moslashuvchan va sizga turli xil mahsulotlarni: plitalar, panellar, pollar, to'siqlar, ustunlar, ustunlar va boshqalarni ishlab chiqarishni osonlikcha tashkil qilish imkonini beradi. Bir turdagi mahsulotni ishlab chiqarishdan boshqasiga o'tish uchun faqat shakllarni almashtirish talab qilinadi. Iqtisodiyoti, moslashuvchanligi va rivojlanish qulayligi tufayli ushbu usul har qanday quvvatga ega prefabrik betonarmet zavodlarida keng qo'llaniladi.
Oqim-agregat usuli bilan kalıplanmış mahsulotlarning og'irligi kranlarning ko'tarish qobiliyati va tebranish platformalarini shakllantirish bilan cheklanadi. Prefabrik betonarme qismlarni ishlab chiqarishning oqim-konveyer usuli bilan (225-rasm, c) mahsulotlar va aravachalar shakllari bir postdan boshqasiga konveyer bo'ylab eng uzun ish bilan belgilangan majburiy ritm bilan harakatlanadi; shu bilan birga, ushbu mahsulotlar va uskunalarni qayta ishlaydigan mashinalar o'z joylarida qoladi va trolleybus shakllari avval tayyorgarlik postlaridan o'tib, ular tozalanadi va moylanadi.
Turli xil kenglikdagi mahsulotlarni mog'orlash imkoniyati uchun pul qutisi devorlarining holati gidravlik itaruvchilar tomonidan tartibga solinishi mumkin. Ushbu turdagi yulka unumdorligi soatiga 20-50 m3 ni tashkil qiladi. Harakat tezligi 4-10 m / min. Dvigatelning kuchi 6-10 ket.
Qaytib kamar bilan oziqlantiruvchi yo'lak kengaytirilgan stendga o'rnatilgan qoliplarga beton yotqizish uchun ishlatiladi. Piyodaning o'ziyurar aravachasida (228-rasm), aylanma platformaning g'ildiraklari uchun qo'llab-quvvatlanadigan sirt bo'lgan harakatlantiruvchi, platforma aylanadigan disk va trek o'rnatilgan. So'nggi ramkaga qabul qiluvchi bassper, kamarni etkazib berish qurilmasi, oziqlantiruvchi bomni ko'tarish drayveri va boshqaruv paneli o'rnatilgan. Lenta besleyicinin besleyicisi, shlyuz ustidagi beton qatlamning qalinligi tartibga solinadigan shlyuz bilan jihozlangan. Vibratsiyali betonning siqilishi, tebranish mexanizmi yordamida tebranuvchi harakatga o'tkaziladigan elastik qistirmalardagi gorizontal platformalar bo'lgan sirt va chuqur tebranishlar va tebranish platformalari yordamida amalga oshiriladi. Unda ishlab chiqarilgan mahsulot joylashtirilgan qolip bunday vibratorning gorizontal platformasiga o'rnatiladi va mahsulot bilan birgalikda tebranishlarga duchor bo'ladi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati 

1.Nizomov Sh. R., Hobilov B. A., Temirbeton konstruksiyalar, T., 1992.

2.Qosimov E., Qurilish ashyolari. Toshkent, 2004.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT